Berichtdoor ketura » 03 okt 2005 17:17
Het Latijnse woord placebo betekent 'ik zal behagen' en werd in de 14de eeuw gebruikt om een bepaald soort dodendienst aan te duiden. Het is in de geneeskundige praktijk terechtgekomen in situaties waarbij van medisch ingrijpen voor de patiënt geen heil meer te verwachten was. Eind 18de eeuw werd in een medisch boek een placebo omschreven als een middel dat wel behaagt, maar niet geneest.
Tegenwoordig verstaan we onder een placebo een in uiterlijk, geur en smaak niet van een echt geneesmiddel te onderscheiden nepmiddel, zonder farmacologische werking, dat gebruikt wordt bij onderzoek naar het effect van geneesmiddelen. In zo'n onderzoek wordt een aantal goed vergelijkbare patiënten met een zelfde aandoening in twee groepen verdeeld, waarbij de ene het te testen middel krijgt en de andere een placebo. Tot het eind van het onderzoek weten patiënten noch onderzoeker wie wat krijgt ('dubbelblind'). Als het geheim tenslotte wordt onthuld kan eenvoudig worden nagegaan of het te testen middel inderdaad meer effect had dan de placebo en dus als werkzaam kan worden beschouwd. Toen dit soort onderzoek voor het eerst gedaan werd, stuitte men op een verrassend verschijnsel dat 'placebo-effect' is gaan heten. Dit is het verschijnsel dat niet alleen het echte middel, maar ook de placebo een gunstige werking heeft op de klachten waarmee de te bestrijden ziekte gepaard gaat, zij het in mindere mate. Bij sommige klachten kan dit effect zelfs heel sterk zijn. Een volledige verklaring voor dit fenomeen ontbreekt nog, maar het ligt voor de hand dat psychologische factoren een hoofdrol spelen. De laatste 40 jaar heeft men intensief studie van het verschijnsel gemaakt en dit heeft interessante resultaten opgeleverd.
Men heeft niet kunnen vaststellen dat er een bepaald type patiënten bestaat dat speciaal gevoelig is voor het optreden van placebo-effecten, wel dat de gevoeligheid van ieder individu kan verschillen naarmate de omstandigheden anders zijn. Placebowerking heeft voornamelijk betrekking op zogenoemde 'subjectieve' verschijnselen zoals pijn, eetlust, welbevinden e.d. Maar ook 'objectieve', meetbare verschijnselen zoals de bloeddruk en de activiteit van het immuunsysteem kunnen worden beïnvloed, zij het in veel mindere mate. Al te hoge verwachtingen mag men echter niet van placebotherapie koesteren: ernstige ziekten zijn er niet mee te genezen. Het behoeft geen betoog dat het succes, dat men soms van alternatieve geneeswijzen ziet, volledig op placebowerking berust. De alternatieve genezer zelf lijkt de verpersoonlijking van de placebo: iemand die in uiterlijk, gedrag, apparatuur en jargon zoveel mogelijk probeert te lijken op een arts, zonder over dezelfde kennis en autoriteit te beschikken.
Zo ook de "werking" van de "medicijnen" van Dr. Hahnemann, geboren 1755, grondlegger van de homeopathie