De Heilige Geest - Van Wie uitgegaan

[Boekenlezer]

Tja de tekst in Johannes geeft duidelijk aan dat Jezus de Trooster ging zenden. Het is de Geest van God en inderdaad, de Vader en de Zoon zijn samen met de Geest God. De Geest is onlosmakelijk verbonden aan de Vader en de Zoon. Anders klopt de drieeenheid niet meer, dan zou het zijn:

Geest <-----> Vader <-----> Zoon

Drieeenheid geeft juist aan dat de 3 allemaal aan elkaar verbonden zijn en een eenheid vormen... dus kan het niet anders of ook de Zoon en de Geest zijn met elkaar verbonden.

Ik kan abuis zijn, maar is het in de Griekse kerk niet zo, dat Jezus "God de Vader" als Vader had, en "God de Heilige Geest" als Moeder?

Nee. Dat heb ik nog nooit gehoord.
Ze bidden wel tot Maria als de moeder Gods. (Ze maken onderscheid tussen aanbidden, bidden tot, en vereren.)
En verder hebben de islamieten de leugen de wereld in geholpen dat de christenen denken dat God 3 is: God de Zoon, God de Vader en God de Moeder.

[Marnix]

Er staat wel duidelijk dat de Geest in het spel was.... maar Maria blijft wel de moeder van Jezus. God de Vader maakte Maria Jezus' moeder door de Geest. Dat is volgens mij de bijbelse lijn, samen met het feit dat God geen 3 is maar drieeen.

[Cathy]

'Ruach' -Geest- is vrouwelijk; vandaar de link met Maria.

[Boekenlezer]

En pneuma (πνευμα) - het griekse woord voor geest - is weer onzijdig.
In het evangelie van Johannes en in 1 Johannes wordt de Heilige Geest paraklètos (παρακλητος) genoemd: een mannelijk woord.

Aan geslachten in de taal kun je moeilijk een conclusie verbinden, lijkt mij, en al helemáál geen dogmatische conclusie.
Bovendien komt het ook nog eens uitermate willekeurig op mij over om de 'ruach' dan met Maria te associëren. Zij is bepaald niet de enige vrouw die op deze aardbol rondgelopen heeft.

[Cathy]

De link met Maria komt uit het apocriefe boek het evangelie van de Hebreeën, daar spreekt Yeshua over 'Mijn moeder, de Heilige Geest.

[Maja de Bij]

Via google wat gevonden op :

http://www.ruskerk.nl/ltijd_g.html

, een site van de orthodoxe kerk. Tis wel een hele lap. Op de site staat nog veel meer.

Ik zal proberen kort deze theologie van de Drie-eenheid aan te duiden aan de hand van het grote verschilpunt met het Westen: het 'filioque', namelijk het punt dat de Heilige Geest volgens de Westerse opvatting niet slechts voortkomt uit de Vader, maar ook uit de Zoon.

De Orthodoxe Kerk volgt de Cappadocische Vaders die zeggen dat er een God is omdat er een Vader is. De Vader is oorsprong en de oorzaak van de Godheid. Hij is het principe van de eenheid tussen de Drie; en het is in deze zin dat de Orthodoxie spreekt van de monarchie van de Vader. De andere twee Personen vinden hun oorsprong in de Vader en worden geduid in hun relatie tot Hem. De Vader is de oorsprong van de Godheid, uit niemand geboren en uit zichzelf voortkomend. De Zoon is geboren uit de Vader voor alle eeuwigheid en de Geest komt voort uit de Vader voor alle eeuwigheid.

Op dit punt nu beginnen de Oosterse en Westerse denkbeelden van elkaar af te wijken. De rooms-katholieke theologie, die daarvoor de Niceaanse geloofsbelijdenis heeft aangepast, stelt dat de Heilige Geest niet alleen voortkomt uit de Vader, maar ook uit de Zoon. (de beruchte toevoeging in de geloofsbelijdenis ‘...en de Zoon’, in het Latijn ‘filioque’) Hierdoor ontstaat een compleet andere onderschikking binnen de Heilige Drie-eenheid. Dit betekent namelijk dat de Vader ophoudt de unieke oorsprong van de Godheid te zijn, want de Zoon wordt nu ook een oorsprong. Omdat het principe van de eenheid nu niet meer zijn bron vindt in de Vader stelt de rooms-katholieke leer dat de eenheid te vinden is in de substantie of essentie die alle drie Personen met elkaar delen. Dat wil zeggen dat in de Orthodoxie het principe van de eenheid persoonlijk is en in de Rooms-Katholieke Kerk niet! De Orthodoxe Kerk gaat er vanuit dat de Zoon voor alle eeuwen uit de Vader is geboren en in de tijd uit de Maagd Maria. Zo ook de Heilige Geest. De Heilige Geest komt voort uit de Vader voor alle eeuwen, maar is door Christus in de wereld gezonden. De Kerk baseert dit op een tekst uit Johannes 15,26: “Wanneer de Trooster komt, die Ik u zenden zal van de Vader, de Geest der Waarheid, die van de Vader uitgaat, zal deze van Mij getuigen!” De Geest wordt dus wel door Christus gezonden, maar Hij gaat uit alleen van de Vader. Er is geen enkele bijbelse rechtvaardiging voor het ‘filioque’. Voor Orthodoxen haalt het Westerse model het gehele evenwicht binnen de Drie-eenheid uit balans en aangezien de Drie-eenheid het hart van de Kerk is, waarop onze relatie tot God en onze relatie onderling als kerk Gods is gebouwd, heeft de Orthodoxie nooit het ‘filioque’ kunnen aanvaarden.

De eenheid van de Heilige Drie-eenheid, gegrondvest in en door de unieke Persoon van de Vader als arche, is door het ‘filioque’ ontkracht en gefundeerd in een onpersoonlijke substantie waaraan alle drie Personen deel hebben. Daardoor is ook het accent komen te liggen op het 'gemeenschappelijke' en niet meer op de ‘verscheidenheid’ van de Goddelijke Personen. Bovendien is de Heilige Geest nu ondergeschikt aan zowel de Vader en de Zoon. Volgens vele orthodoxe denkers is dit er ook mede de oorzaak van dat de Westerse Kerk zich heeft ontwikkeld, zoals ze zich heeft ontwikkeld, los van de Oosterse Kerken.

In de scholastieke theologie, aangevoerd door Thomas van Aquino, leidt het accent op de onpersoonlijke essentie van de drie Personen tot een opvatting over God als zijnde bijna een abstract idee, waarvan je het bestaan zelfs zou kunnen bewijzen met metafysische argumenten, hetgeen men eigenlijk tot op de huidige dag heeft trachten te doen. De Orthodoxie is daarentegen meer geinteresseerd in de persoonlijke relatie tot God, het verkrijgen daarvan en de vergoddelijking van de mens die daar het gevolg van is.

Een ander punt is dat door de onderschikking van de Heilige Geest binnen de Drie-eenheid de Geest in het geloof van Rooms-Katholieke Kerk een veel kleinere rol is gaan spelen dan in het Oosten. Dat heeft grote gevolgen gehad voor de doctrine van de Rooms-Katholieke Kerk, want daardoor kwam het accent veel meer te liggen op de Kerk als instituut, en niet als geestelijke eenheid zoals in de Orthodoxie. Zij wordt bestuurd in termen van aardse macht en jurisdictie. Zij definieert de eenheid van de Kerk als een institutionele eenheid rond het centrum Rome met een paus als het centrale ‘geweten’ van de Kerk, in de plaats van het persoonlijke geweten van de gelovigen, geleid door de Heilige Geest.

Zowel de rol van de Heilige Geest, de eenheid ten koste van de verscheidenheid en de rol van de paus als hoofd van de Kerk speelden een doorslaggevende rol in het schisma van 1054. Al deze ontwikkelingen zijn terug te voeren op de Westerse toevoeging van het 'filioque'. Het zal inmiddels wel duidelijk zijn dat dit geen theologische futiliteit is.

Hoe ziet de Orthodoxe theologie van de Heilige Drie-eenheid er dan uit? Om te beginnen is het zo dat God absoluut transcendent is, d.w.z.: Hij stijgt uit boven het aardse, onttrekt zich aan het verstandelijk begrijpen door de mens. Hij is totaal van gene zijde. Maar tegelijkertijd is Hij ook overal in Zijn schepping aanwezig, is Hij immanent, zoals wij iedere dag bidden: “Gij Die overal tegenwoordig zijt en alles vervult”. Dit dubbele aspect van God is op meesterlijke wijze uitgewerkt door wederom Gregorius van Palamas. Eigenlijk is deze door het Westen verworpen denker de sleuteltheoloog van heel het orthodoxe denken. Hij beweerde namelijk dat wij een onderscheid moeten maken tussen de essentie van God en de energieen van God, om op die manier zowel zijn transcendentie als Zijn immanentie te benadrukken en veilig te stellen: Gods essentie is voor ons ongrijpbaar en onbereikbaar - maar Zijn energieen zijn voor ons te kennen en te aanschouwen (Het is net als bij de mens: we kunnen best van iemand zeggen dat we hem kennen, maar daarmee kennen wij die ander nooit helemaal in zijn essentie, maar alleen in de mate hoe hij zich aan ons voordoet).

Gods energieen doordringen de gehele schepping en wij ervaren ze in de Goddelijke Genade en het Goddelijk Licht van de berg Thabor. Maar tegelijkertijd is God een persoonlijke God en een trinitarische God. Niet slechts een God van energieen, maar een persoonlijke God. Wanneer wij deelhebben aan Zijn energieen, dan worden wij geen deelgenoot van een vage allesomvattende kracht, maar staan wij oog in oog met een Persoon. Maar dit is nog niet alles. God is niet slechts een enkele persoon, maar een Drie-eenheid, bestaande uit de Vader, de Zoon en de Heilige Geest en ieder van Hen verwijlt in de andere twee Personen in een eeuwige beweging van alomvattende liefde, waarmede tegelijk onze houding ten opzichte van God en de medemens gedefinieerd is.

Daarnaast is God ook nog een geincarneerde God. Hij is niet slechts tot ons gekomen in Zijn energieen, maar in hoogst eigen persoon, de tweede Persoon van de Drie-eenheid, ware God uit de ware God en mens geworden. “En het woord is vlees geworden en het heeft onder ons gewoond”. Een grotere eenwording tussen God en Zijn schepping is niet mogelijk. God Zelf werd een van Zijn schepselen, opdat Zijn schepselen weer zouden kunnen terugkeren naar hun goddelijke oorsprong.

[jas]

Pieter, het is één van de grote oorzaken van het Schisma van 1054 geweest en gezien mijn interesse in theologie EN kerkgeschiedenis - en een knagende roeping tot kerkwissel en het ambt - interesseert het mij wel.

Joh. 14:16 En Ik zal den Vader bidden, en Hij zal u een anderen Trooster geven, opdat Hij bij u blijve in der eeuwigheid;
Joh. 14:26 Maar de Trooster, de Heilige Geest, Welken de Vader zenden zal in Mijn Naam, Die zal u alles leren, en zal u indachtig maken alles, wat Ik u gezegd heb.
Joh. 15:26 Maar wanneer de Trooster zal gekomen zijn, Dien Ik u zenden zal van den Vader, namelijk de Geest der waarheid, Die van den Vader uitgaat, Die zal van Mij getuigen.

Dat betekent dus dat het Filioque dus een onterechte toevoeging is aan de geloofsbelijdenis van Nicæa-Constantinopel, als het Woord zo duidelijk zegt dat de Heilige Geest van de Vader uitgaat.

En in de Heilige Geest, die Here is en levend maakt, die van de Vader en de Zoon uitgaat, die samen met de Vader en de Zoon aangebeden en verheerlijkt wordt, die gesproken heeft door de profeten.

En in de Heilige Geest, die Here is en levend maakt, die van de Vader uitgaat, die samen met de Vader en de Zoon aangebeden en verheerlijkt wordt, die gesproken heeft door de profeten.

Waarom is het Filioque dan wel ook door de gereformeerde gezindte overgenomen, terwijl het Woord zegt dat dit niet klopt?

Ok, in het andere topic wou je er niet op reageren. Ik probeer het hier dan nog maar eens.
In Joh. 16:13 lezen we over de H.G.: "Hij zal van Zichzelven niet spreken, maar zo wat Hij zal gehoord hebben, zal Hij spreken, en de toekomende dingen zal Hij u verkondigen". De Geest zal dus niet een eigen boodschap brengen vanuit Zichzelf, maar een boodschap die Hij gehoord heeft. Van Wie dan? Dat lezen we in vers 14, nl: "Die (de Geest dus) zal Mij (Jezus dus) verheerlijken; want Hij (de Geest) zal het uit het Mijne (uit Jezus) nemen, en zal het u verkondigen.
Jezus sluit dit leerstuk met de opmerkelijke woorden, dat al wat de Vader heeft, ook van Hem is. Dat Hij hierbij op de Heilige Geest duidt, wordt duidelijk in de "navolgende woorden: "daarom (omdat wat van de Vader is ook van Jezus is) heb Ik gezegd, dat Hij het uit het Mijne (uit de Vader dus of uit Jezus) zal nemen, en u verkondigen."
Wat heb je nou verder nog voor bewijs nodig om aan te tonen dat de Geest van de Vader en van de Zoon uitgaat?

Maar goed, dan toch voor alle zekerheid nog dit:
Joh. 20:21-22; "Jezus dan zeide wederom tot hen: Vrede zij ulieden, gelijkerwijs Mij de Vader gezonden heeft, zende Ik ook ulieden. (En wat of Wie zendt Hij dan? Dat lezen we hierna:) "En als Hij dit gezegd had, blies Hij op hen, en zeide tot hen: Ontvangt den Heiligen Geest".
Samengevat staat hier dus dat:
1. De Zoon (Jezus) gezonden wordt door de Vader en
2. de Heilige Geest gezonden wordt door zowel de Vader als de Zoon.

[Optimatus]

En deze dan:

Joh. 15:26 Maar wanneer de Trooster zal gekomen zijn, Dien Ik u zenden zal van den Vader, namelijk de Geest der waarheid, Die van den Vader uitgaat, Die zal van Mij getuigen.

[jas]

En deze dan:

Joh. 15:26 Maar wanneer de Trooster zal gekomen zijn, Dien Ik u zenden zal van den Vader, namelijk de Geest der waarheid, Die van den Vader uitgaat, Die zal van Mij getuigen.

Dat hier niet bij staat dat de HG van de Zoon uitgaat is geen ontkenning van het feit dat de Geest ook van de Zoon uitgaat. Het staat er hier alleen niet bij. Bovendien staat het al in andere verzen. Zie ook mijn toevoeging in mn vorige posting.

[jas]

En deze dan:

Joh. 15:26 Maar wanneer de Trooster zal gekomen zijn, Dien Ik u zenden zal van den Vader, namelijk de Geest der waarheid, Die van den Vader uitgaat, Die zal van Mij getuigen.

Overigens staat ook in deze tekst: "Dien Ik u zenden zal".
Daaruit blijkt al dat in dit opzicht de Vader en de Zoon Eén zijn en dat de Geest van Beiden uitgaat.

[elbert]

En deze dan:

Joh. 15:26 Maar wanneer de Trooster zal gekomen zijn, Dien Ik u zenden zal van den Vader, namelijk de Geest der waarheid, Die van den Vader uitgaat, Die zal van Mij getuigen.

Overigens staat ook in deze tekst: "Dien Ik u zenden zal".
Daaruit blijkt al dat in dit opzicht de Vader en de Zoon Eén zijn en dat de Geest van Beiden uitgaat.

Optimatus bedoelt vast dat "zenden" iets anders is dan "uitgaan van".

[Optimatus]

De Heilige Geest is dus door de Zoon gezonden en uit de Vader voortgekomen.

Als ik A naar X stuur, betekent dat niet automatisch dat ik A heb voortgebracht.

[Maja de Bij]

Onderstaande teksten heb ik boven ook al eens vermeld. Ze lijken me duidelijk.

Romeinen 8:9

Doch gijlieden zijt niet in het vlees, maar in den Geest, zo anders de Geest Gods in u woont. Maar zo iemand den Geest van Christus niet heeft, die komt Hem niet toe.

Galaten 4:6

En overmits gij kinderen zijt, zo heeft God den Geest Zijns Zoons uitgezonden in uw harten, Die roept: Abba, Vader!

[elbert]

Dat lijken me inderdaad ook goede argumenten voor het Filioque.

Een andere tekst die in dit verband wel eens aangehaald wordt, is Joh. 20:22:

En als Hij dit gezegd had, blies Hij op hen, en zeide tot hen: Ontvangt den Heiligen Geest.

Het woord "blies" refereert hier aan Gen. 2:7, waar God de adem in de neus van de mens geeft, althans volgens deze verklaring.

[jas]

Dat lijken me inderdaad ook goede argumenten voor het Filioque.

Een andere tekst die in dit verband wel eens aangehaald wordt, is Joh. 20:22:

En als Hij dit gezegd had, blies Hij op hen, en zeide tot hen: Ontvangt den Heiligen Geest.

Het woord "blies" refereert hier aan Gen. 2:7, waar God de adem in de neus van de mens geeft, althans volgens deze verklaring.

Die had ik ook al genoemd.