appelflap schreef:En die ene richting van de GKN? Hoe orthodox was dat?
Riska bedoelde dat de GKN tot pakweg 1970 geen pluriformiteit kenden (nu helaas wel), maar geheel op één orthodoxe, neocalvinistische lijn zaten. Dat de GKN worden voorgesteld als een kerkgenootschap dat altijd al "vrijzinnig" was, is pure lasterpraat en nonsens. Pluriformiteit was zelfs lange tijd geheel uit den boze in de GKN, met de scheuringen van 1926 en 1944 als resultaat. En geloof me: qua orthodoxie deden de GKN toen absoluut niet onder voor de GG van tegenwoordig, en waren zij zeker orthodoxer dan de GKV of NGK van vandaag de dag.
Als je niet overtuigd bent: lees eens wat synodeverslagen uit de periode 1892-1970 en zult je merken dat ik niet overdrijf. Lees anders eens "Parade der mannenbroeders" van Ben van Kaam, of de eerste hoofdstukken uit "De gereformeerden" van Agnes Amelink om de sfeer in de Gereformeerde Kerken op te snuiven (meer zelfs: zeker vóór de Tweede Wereldoorlog leek die sfeer sterk op de bevindelijke "subcultuur" van tegenwoordig). Die "algehele" vrijzinnigheid van de GKN wordt trouwens schromelijk overdreven: zeker een derde van de kerken sympathiseert in meer of minder mate met het orthodoxe CGB, de overgrote meerderheid zit ergens tussen orthodoxie en middenorthodoxie in. Ik zal niet ontkennen dat er geen vrijzinnige elementen zijn, maar hun aandeel is geringer dan wordt verondersteld. Vanuit vele gemeenten zijn bezwaren tegen Kuitert en Den Heyer gekomen, maar de synode wilde (kon?) niet tegen hen optreden.
Nog dit: je schreef ergens dat de vrijzinnigen in de Hervormde Kerk nog niet zo lang bestaan, en dat hun aantal kleiner is dan in de GKN. Maar waarom denk je dat de GKN überhaupt zijn ontstaan??? (Juist door die hervormde vrijzinnigheid!) Wel is het zo dat de NHK als geheel nu stukken minder vrijzinnig is dan in de 19e eeuw, maar dat komt door een betere organisatie aan orthodoxe zijde (Geref. Bond) en een flinke uittreding van vrijzinnig-hervormden (ooit was 55% van de bevolking hervormd, nu ongeveer 10%). De orthodoxie is gebleven (en door een hoog geboortecijfer gegroeid), de vrijzinnigheid gedecimeerd.
Maar ik vrees dat ik hier een roepende in de woestijn blijf...