Omdat het aanbevelingstopic voor verantwoorde films nogal vervuild raakt door de discussie wat nou verantwoord is, stel ik voor die discussie hier te voeren. Ik zal een eerste aanzet geven en dan mag er van mij geschoten worden. Wat mij betreft wordt het een open gesprek. Je kunt de aangedragen argumenten goed of slecht vinden, dat maakt me niet uit, maar het zou fijn zijn als de deelnemers aan het gesprek in ieder geval de moeite nemen een poging te doen om de ander te begrijpen. Als je na afloop van de gedachtenwisseling de argumenten nog steeds 'goedpraterij' of 'verhaaltjes' vind dan is dat best, maar laten we niet gedurende het gesprek elkaar dit soort beschuldigingen voor de voeten werpen. Dat voegt inhoudelijk niets toe.
Ik wil graag insteken met een tweetal statement uit het andere topic waar gezegd werd 'Een vloek is een vloek" en "Een film met een vloek erin is niet verantwoord" Het gaat me dan niet alleen om vloeken, maar voor vloek mag je elke zonde die je kunt bedenken invullen.
Een vloek is een vloek.
De vraag die ik als eerste wil onderzoeken is of een zonde in een film (of verhaal, boek etc) gelijk te stellen is aan de zonde in 'real life'. Ik begin wat dat betreft maar direct met de lastigste van de twee statements. Een belangrijk onderscheid wat hier vaak gemaakt wordt is het onderscheid tussen iets wat 'echt' gebeurd en iets wat nagespeeld is. Uitzonderingen daargelaten, vinden de meeste mensen een moord in een film of boek geen overtreding van het 6e gebod omdat er niet daadwerkelijk een moord gepleegd wordt. Dat wil niet zeggen dat een moord in een film per definitie verantwoord is: als de moord (of het geweld) dusdanig gebracht wordt dat je je er aan gaat verlustigen dan is dat zeker niet verantwoord. In veel gevallen zal dat echter niet het geval zijn. Het kan zelfs zo zijn dat een moord in een film juist de kostbaarheid van het leven benadrukt.
Ten aanzien van vloeken ligt dat voor veel christenen toch anders. Een acteur die vloekt in een film neemt Gods naam immers daadwerkelijk in de mond. Er vallen in een film geen echte doden maar er zijn wel echte vloeken hoorbaar. Toch? Het is lastig om hierop een antwoord te geven dat een ieder zal bevredigen. Enerzijds omdat het voor sommige mensen een heel teer onderwerp is en men zich liever verre houdt van ook maar een mogelijke overtreding. Van de andere kant is het geen zwart-wit verhaal maar ligt de sleutel in de nuances. Om de vraag te beantwoorden of een vloek die door een acteur in een film wordt uitgesproken ook daadwerkelijk een overtreding van het 3e gebod is wil ik graag beginnen met het kijken naar de bedoeling van Gods geboden. Als je kijkt naar het geheel van de bijbel dan zie je dat een letterlijk houden van de 10 geboden niet Gods diepste doel is. Het gaat ten diepste niet om je daden maar om het hart achter die daden. Zo geeft God duidelijk aan dat Hij liever een verbroken hart heeft dan een huichelachtig offer. Als God in het 6e gebod doodslag verbied dan gaat het niet sec om een handeling die de dood van een ander tot gevolg heeft. Het gaat bij dit gebod om een houding van respect tegenover de ander, het leven en de Enige die leven kan geven. Een moord getuigt van een gebrek aan respect voor die zaken en dat is nou net wat God niet wil. Analoog daaraan kun je stellen dat het bij het 3e gebod gaat om respect, ontzag voor God zelf. Iemand die vloekt zal weinig ontzag voor God hebben en daarin dus Gods gebod overtreden. De hamvraag is nu of je kunt zeggen dat een acteur die vloekt ook daadwerkelijk weinig ontzag heeft voor God. Komt die vloek daaruit voort? Zoals ik al zei gaat het hier om de nuances. Ik hoop dat die hier geproefd worden als ik stel dat een vloek in die context niet voortkomt uit een gebrek aan ontzag voor God maar uit de rol die gespeeld wordt. Misschien heeft de acteur in kwestie wel weinig ontzag voor God, maar dat kun je niet zeggen op basis van het simpele feit dat hij in een rol een vloek gebruikt. De intentie is niet het beledigen van God. Vergelijk het met een film als Der Untergang. We gaan er toch ook niet vanuit dat de acteur die Hitler speelt daadwerkelijk Joden haat?
Een film met een vloek erin is niet verantwoord.
Zoals gezegd is het weerleggen van het 1e idee het lastigst. Ik heb dan ook niet de illusie iedereen overtuigd te hebben dus ik maak het mezelf nu wat makkelijker. Stel dat je een film hebt waarin gevloekt wordt, is die film dan door die vloek onverantwoord? Ik laat de vraag of zo'n vloek een daadwerkelijke ovetreding is van het 3e gebod even los en ga uit van het slechtse geval (terwille van de discussie): een vloek in een film is een overtreding van het 3e gebod.
Als je wat doordenkt over het idee dat een film met een vloek erin niet verantwoord zou zijn dan kom je volgens mij tot de conclusie dat je dat idee nooit consequent kunt volhouden. Want is een film met een zonde erin waardeloos te noemen? Of anders gesteld: is een niet volmaakte film per definitie waardeloos? Als je die vraag bevestigend beantwoord roep je heel wat vragen op. Want als dat voor een film geldt geldt dat dan ook niet voor een gerecht? Of voor een relatie? En hoe zit dat met een kerk? Van al deze zaken kennen we hier op aarde geen volmaakte varianten. We moeten het dus wel doen met onvolmaakte gerechten, relaties en kerken. En we moeten het dus ook doen met onvolmaakte films. Als je van mening bent dat we onvolmaakte films zouden moeten afwijzen dan moeten we consequent zijn en ook onvolmaakte gerechten, relaties en films afwijzen. Zo iemand, zo stelde de schrijver van het artikel waar ik naar verwees, sterft zonder vrienden, zonder kerk en snel. Net zoals de genoemde zaken zijn films onderworpen aan het onvolmaakte karakter van deze wereld. Geen enkele film is volmaakt en er zijn zeker films die dermate de fout ingaan dat ze onverantwoord zijn.
Kortom, of een film al dan niet verantwoord is kun je niet afmeten aan het feit DAT een film onvolmaakt is. Je zou beter kunnen kijken naar de mate waarin een film onvolmaakt is.
