Berichtdoor try » 08 dec 2005 01:34
Altijd weer dezelfde worsteling. En altijd wordt het onoplosbare probleem weer op dezelfde, begrijpelijke, maar afstandelijke manier benaderd. namelijk vanuit een abstracte, verstandelijke en afstandelijke optiek.
Vanuit de logica. Stap voor stap wordt steeds weer een poging gedaan om het nog eens helder en begrijpelijk uit te leggen. Eerst dit, dan dat, dan dat ....begrijp je het nu?
Natuurlijk, het is goed uit te leggen met welke logica het dogma van de dubbele predestinatie tot stand is gekomen. Het is niet eens zo heel ingewikkeld om de gedachtengang te volgen. Daar zit de pijn en de worsteling denk ik ook niet. Niemand, die enigszins thuis is in orthodoxe kring heeft behoefte aan een uitleg over wat er bedoeld wordt met dubbele predestinatie.
Het probleem zit hem veelmeer in de inhoud van deze logica.
Als het zo is, dat God vooraf reeds een keuze heeft gemaakt voor het eeuwige leven en de eeuwige zaligheid van enkelen en als Hij tegelijkertijd daarmee anderen voor eeuwig laat in hun verlorenheid, dan snappen we dat wel, maar het is gewoon bijna niet te verwerken.
Als iemand te horen krijgt, dat zijn naaste geliefde door een verschrikkelik ongeluk het leven heeft gelaten, heeft men echt geen behoefte aan een preciese uitleg over wat men er nu precies mee bedoelt. De schok en het trauma worden veroorzaakt door de inhoud, de betekenis van deze mededeling. Zo'n meddeling hoeft echt maar één keer vermeld te worden om door te dringen.
In deze orde zie ik eigenlijk ook het dogma van de dubbele predestinatie. Wie hoort wat daarmee gezegd wordt, huivert en begrijpt ogenblikkelijk de vergaande, existentiële betekenis. Het gaat over dood en leven. Wat mensen dus doen bij deze uitspraak is niet vragen om nog eens een nadere uitleg, maar men wordt feitelijk in rouw gedompeld en gaat over tot het verwerken van een groot verlies: De teerling is al geworpen: niets is er meer toe of af te doen aan mijn eeuwig lot.
Vergelijk het met iemand die buiten de operatiezaal wacht op de uitkomst van een bijzonder gevaarlijke en levensbedreigende operatie. Wie in een zaaltje op zijn nagels bijt, weet op een gegeven moment, dat er een beslissing is gevallen. Je dierbare heeft het ofwel gehaald of leeft inmiddels niet meer. Op geen enkele manier is er rust te vinden bij zo'n omstandigheid. We moeten en zullen het weten; we lopen vertwijfeld rond en de minuten duren uren. Spanning, onzekerheid, vrees, hoop, angstige en martelende momenten!
Kom nu niet aan met de volgende boodschap: we zullen het nog 1 keer uitleggen: er is al een beslissing gevallen: hij / zij leeft of hij / zij is gestorven. Schreeuwend zouden we zo iemand de kamer uitsturen: DAT WEET IK!!! Zeg me liever OF hij / zij leeft of niet.
Uit de psychologie van verwanten van slachtoffers van geweld , met name van ontvoering of verdwijning, weten we dat er niets zo verschrikkelijk is, dan de onzekerheid over het lot van iemand. Laat hem / haar alsjeblieft bellen of reageren. Laat iemand desnoods melden dat hij / zij dood langs de weg gevonden is, maar martel me niet langer met deze verscrhikkelijke onzekerheid.
Kortom: de dubbele predestinatie is daarom zo moeilijk, omdat ze helemaal geen logisch, rationeel dogma is, waar we eens flink op moeten studeren om het weer eens helemaal te begrijpen. Nee, het is zo'n moeilijk dogma, omdat het ons vanaf het begin zo intens raakt en ons onvermijdelijk een martelende onzekerheid opdringt. Machteloosheid, passiviteit, letargie liggen op de loer. Een echte depressie, zoals we wel kennen van mensen, die een plotseling groot verlies hebben moeten dragen. Je wereld stort in, je verliest alle kracht en energie en je schrompelt ineen tot een onbetekenend, wanhopig mens zonder enig uitzicht op geluk of toekomst. Ik meen, dat een onjuist gebruik van het dogma van de dubbele predestinatie aantoonbaar ook tot dit soort geestelijke ziekten van depressie, wanhoop en suïcide kan leiden.
We kunnen er immers niet meer onderuit? God heeft de uitkomst reeds bepaald. Wat je ook doet, laat, wilt, weet of denkt: God zal eens het laatste woord hebben. En dat laatste woord heeft Hij altijd al geweten. Hij heeft het al die tijd reeds geweten, maar voor ons verborgen gehouden.
Geen wonder, dat velen met deze wetenschap alleen om kunnen gaan door het ofwel geheel te rationaliseren alsof het een stukje leerstof is, een technisch stukje theologie (dit gebeurt veel op dit soort fora, vind ik: het toontje van: ik zal het nog 1 keer uitleggen) of door het weg te drukken uit het leven. Er niet meer over na te denken en er nooit meer aan herinnerd te worden. Zo ontstaat een onverwerkt trauma.
Daarom denk ik, dat de logische, dogmatische benadering van Gods keuze een verkeerde is. Dogmatici kunnen en mogen zich er natuurlijk mee bezig houden (en de dubbele predestinatie heeft zeker een bepaalde logica), maar het thema leent zich niet voor pastoraat en verkondiging. Wat zou men moeten verkondigen over de dubbele predestinatie?
Wat zou men elke week tegen iemand moeten zeggen, die in martelende onzekerheid wacht op een berichtje van een verdwenen kind, man of vrouw? Steeds maar weer herhalen: ja, kijk, er zijn twee mogelijkheden: hij / zij leeft of hij / zij is dood. En de volgende week weer. Een de volgende week weer?
Nee, dat is een geestelijke marteling. Het is iemand ziek maken met een verkeerd begrip van de waarheid. Er is geen speld tussen te krijgen, maar toch is het martelend herhalen ervan moreel verwerpelijk en troost het niet, geeft het geen opluchting en zondigt daarmee tegen het grote gebod van de liefde. Wie alleen onzekerheid verkondigt heeft een nihilistische en goddeloze boodschap. het is zeker geen goede boodschap.
En zo komen we wel uit bij de enige inhoud, die als waarheid mag worden verkondigd: de goede boodschap: het Evangelie.
Het Evangelie gaat namelijk een stap verder dan het repeteren van een logisch dogma. Het Evangelie doorbreekt de angstige onzekerheid en biedt een gegarandeerd uitweg voor iedereen, die door pijn, lijden, angst en martelende onzekerheid met angstige ogen om hulp en uitredding smeekt. Het Evangelie geeft wel hoop en spreekt wel de verlossende woorden uit, dat er redding, uitkomst en toekomst is.
Wie dat ter discussie wil stellen door nogmaals de logica van het dogma van de dubbele predestinatie in te brengen ten einde dit dogma boven het Evangelie te plaatsen, berokkent blijvende schade bij zijn zoekende medemens en zal zich voor deze hinderpaal, die hij voor anderen opricht eens moeten verantwoorden.
try
