Verder vind ik niet dat je zomaar hier de belijdenisgeschriften overheen kunt leggen. De huidige golf van ontkerkelijking en secularisatie heeft geen precedent in de geschiedenis en vraagt daarom om nieuwe antwoorden.
Ik wil mijn reactie hier maar mee beginnen. De rest komt dan hopelijk ook wel ter sprake. Op zich heb je gelijk als je stelt dat veranderde omstandigheden leiden tot een andere visie op bepaalde zaken. Op zich kan dat ook heel legitiem zijn. Om te kunnen beoordelen of datin dat geval ook zo is moet je denk ik toch meer duidelijkheid hebben over wat de doop nou precies inhoudt en wie er, op basis daarvan, wel en niet gedoopt zouden moeten worden. Allereerst moet je je volgens mij afvragen of de bijbel geen duidelijke richtlijnen geeft voor wie er gedoopt moeten worden. Ik heb al eerder op het Avondmaal gewezen en ik denk dat de meeste mensen het erover eens zijn dat in de bijbel wordt aangegeven dat het Avondmaal is ingesteld voor de gelovigen. De kerk kan dan nog zo leeglopen, maar als dat is wat de bijbel aangeeft dan is dat volgens mij onloslaatbaar. Ten aanzien van de doop zou je diezelfde vraag moeten stellen. Als er voor de doop nl. een soortgelijke situatie is dan kun je daar niet op grond van veranderde omstandigheden vanaf wijken.
Als je die vraag stelt en je beperkt je tot het dopen van volwassenen dan is de zaak volgens mij wel duidelijk: alleen gelovige volwassenen worden gedoopt. Als je echter de kinderdoop voorstaat dan wordt het lastiger. Je ziet dan dat de invulling nogal eens verschilt doordat de onderbouwing van de kinderdoop in grote mate een kwestie van interpretatie is. Je kunt paralellen trekken met de besnijdenis maar tegelijkertijd moet je je de vraag stellen in hoeverre je zaken van het oude verbond kunt overzetten naar het nieuwe. De positie van kinderen en de kinderdoop zelf komen in het NT nl. niet echt aan de orde. Ik wil daarmee trouwens niet de kinderdoop afdoen als onbijbels; dat is een andere discussie. Ik ga er (al was het maar omwille van de gedachtenwisseling) vanuit dat de kinderdoop legitiem is. Wat ik er wel mee wil zeggen is, dat je op de vraag, wie voor de kinderdoop in aanmerking komt, vanuit de bijbel geen glashard antwoord kunt geven. Wat je dus moet doen is formuleren wat naar jouw mening de doop inhoudt en op basis van algemene lijnen bekijken wie er gedoopt zouden moeten / mogen worden. Ik zal proberen iets aan te geven hoe ik daar tegenaan kijk. Wellicht dat je er iets mee kunt
Kern van de doop is voor mij het met Christus sterven en met Hem opstaan. Dat is volgens mij wat er verbeeld wordt in het ondergaan en opstaan uit het water. Eerste vraag die dan altijd opdoemt is of met de doop wordt aangegeven dat de persoon in kwestie met Christus gestorven en opgestaan
is of dat de doop aanduidt dat God dat sterven en opstaan aan de persoon
belooft. Anders gezegd:
is de dopeling een kind van God of zegt dat doop dat God hem tot Zijn kind
wil aannemen? Met dat eerste heb ik persoonlijk nogal moeite. Hoewel ik zeker geloof dat zo'n kind er helemaal bijhoort en dat hij in zijn ouders geheiligd is heb ik moeite om te stellen dat zo'n kind een kind van God is. Als je dat nl. zo formuleert wordt de zaak redelijk diffuus. Want blijkbaar zijn er dan 2 soorten kinderen van God: we gebruiken de uitdrukking 'kinderen van God' immers ook om 'ware gelovigen' mee aan te duiden? Toch zit er volgens mij wel verschil tussen een (jong)volwassen gelovige en een (gedoopt) kind van gelovige ouders. In het laatste geval kan nooit volstaan worden met de na de doop ontstane status qou: geloven dient altijd het doel te zijn. Constructies om dat uit te leggen zijn dermate gecompliceerd dat ik er weinig mee kan. De geloofwaardigheid van een theologische stelling is voor mij vaak omgekeerd evenredig met de complexiteit ervan...
Ik kies er dan ook voor de kinderdoop vooral te zien als gelofte: God steekt Zijn hand naar de dopeling uit en zegt zijn of haar Vader te willen zijn. Hij belooft dat het aan Hem niet zal liggen. Nou ben ik wel mensen tegengekomen die dat nogal een magere invulling of een magere grond voor de doop vonden. Immers, ook wildvreemde mensen die je op straat tegenkomt mag je voorhouden dat God hun Vader wil zijn. (En net zomin als we bij de kinderdoop de uitverkiezing als beperkende factor inbrengen moeten we dat op straat ook niet doen). Er is dan ook nog wel eens gezegd dat je met mijn invulling van de doop het hele marktplein wel zou mogen dopen. Het zal je niet verbazen dat ik het daar niet mee eens ben
Om een antwoord te krijgen op de vraag waarom ik het daar niet mee eens ben, moeten we kijken naar de aard van de doop. Ik denk dat je het met mij en de kerken van de reformatie wel eens bent dat de doop een 'teken en zegel' is. Je spreken over een 'signaal' lijkt me daar tenminste wel op te wijzen. In plaats van 'teken' zou je ook het woord symbool kunnen gebruiken. Kenmerk van een symbool is dat het enerzijds iets symbolyseert, uitbeeldt en anderzijds dat een symbool niet vanzelfsprekend is. je moet de betekenis kennen om het symbool te begrijpen en te waarderen. Iedereen kent denk ik wel die verhalen of bepaalde handgebaren die in ons land iets heel anders betekenen dat in vakantielanden. Zo schijnt het wijzen naar je voorhoofd in bepaalde landen een compliment te zijn. Daaruit volgt dat je een symbool niet los kunt halen uit de context. Alleen in een omgeving waarin men bekend is met de betekenis snapt men het symbool en kan men het waarderen. Als we stellen dat de doop een symbool is dan geldt dat dus ook voor de doop. Voor een niet-christen die een doopdienst bezoekt zal het symbool niet direct duidelijk zijn. Wellicht dat men bij het water nog denkt aan wassen, maar ook daarmee heb je de kern van het symbool niet begrepen (en dat geldt zowel voor een 'echte' onderdompeling als voor een besprenkeling). En precies dat gegeven brengt me weer tot het zendingsbevel: alleen als we de doop niet losmaken uit de context van verkondiging, onderwijs, discipelschap e.d. Je zou wat dat betreft een soort stijgende lijn kunnen aanwijzen: aan de zojuist genoemde niet-gelovige doopdienstbezoeker is de betekenis van de doop op zich wel uit te leggen. Op verstandelijk niveau kan men begrijpen wat het inhoudt. (Emotioneel heeft men wellicht ook bepaalde associaties maar die zou ik niet willen benadrukken omdat deze uit de persoon in kwestie komen zodat het nog maar de vraag is of deze overeenkomen met de bedoeling van de doop.) Anderzijds is voor daadwerkelijk gelovige ouders de betekenis op meerdere gebieden het meest duidelijk. Niet alleen snapt men verstandelijk wat de doop symboliseert, men kan ook uit eigen beleving vertellen hoe mooi het is om Kind van God te zijn. Daartussenin zitten denk ik verschillende gradaties van begrijpen van de doop. Ik denk dat dat in grote mate afhankelijk is van je betrokkenheid bij de gemeente en bij het geloof. Voor mensen die wellicht trouwe kerkgangers zijn maar die geen verlangen hebben om kind van God te worden zal de doop minder betekenis hebben dan voor mensen die dat verlangen wel hebben. Vandaar ook dat mijn uitgangspunt is dat de doop alleen 'werkt' in een context van de gemeente. Als je zelf de rijkdom van de belofte van de doop niet kent kun je die ook moeilijk overbrengen op de kinderen.
Op basis van deze insteek zou je 2 dingen concluderen: de 'eis' van gelovige ouders is niet een wet van Meden en Perzen. Er gaat niet iets wezenlijks mis als je een kind van ongelovige ouders zou dopen. Je doopt jezelf niet letterlijk en in directe zin een oordeel. In die zin zou je in mijn verhaal ruimte kunnen vinden om het kind in kwestie toch te dopen. Ik hoop echter ook dat je het met me eens bent dat Gods beloften kostbaar zijn.Het dopen van Jan en alleman is, in de moderne betekenis van het woord, 'zonde'. In die zin heb ik ook gesproken over devaluatie van de doop. Uit jouw verhaal heb ik de indruk dat het symbool van de doop in dit geval niet erg zal 'werken' omdat men blijkbaar weinig met het beloofde heeft. Vandaar ook dat ik er voor pleitte eerst voor meer betrokkenheid te gaan en niet 'zomaar' over te gaan tot dopen. Als je op basis van één (of liefst meerdere) gesprek(ken) het idee hebt dat het dopen tot meer betrokkenheid zal leiden kan ik me er iets bij voorstellen als je besluit het wel te doen. Als die indruk er echter niet is vind ik 'wie weet' een wat wankele basis. Maar dat is, zoals duidelijk zal zijn, een persoonlijke mening...
