Berichtdoor Lalage » 05 apr 2005 09:56
Protestanten naderen tot katholieken
BARNEVELD - Uit de reacties op het overlijden van de paus blijkt eens te meer dat protestanten en rooms-katholieken niet langer tegenover elkaar staan. Ter illustratie: veel protestanten beschouwen de paus niet langer als de antichrist.
Dat het Vaticaan in het normen- en waardendebat zijn mannetje staat, daarover lijkt in orthodox-protestantse kring weinig twijfel te bestaan. "De manier waarop het Vaticaan stelling neemt op ethisch gebied, dus als het gaat om abortus en euthanasie, daar kunnen wij volledig achter staan'', zegt ds. A. Moerkerken, van de Gereformeerde Gemeenten. Ook de vrijgemaakt-gereformeerde kerkhistoricus prof. dr. F. van der Pol noemt de Rooms-Katholieke Kerk in het normen- en waardendebat "een stevige partner''. "Zij nemen daarin duidelijk stelling. Wat dat betreft heb ik meer met orthodoxe katholieken dan met schriftkritische protestanten''.
Als het gaat om de toenemende openheid tussen protestanten en katholieken lopen de meningen echter uiteen. Van der Pol juicht het toe dat zijn studenten tegenwoordig ook geschriften van vóór de Reformatie bestuderen. Bovendien kunnen gereformeerden volgens hem nog wel wat opsteken van de katholieke manier van "mediterend bijbellezen''. "Zij gaan anders met de Bijbel om, lopen als het ware mediterend om een tekst. Daar kunnen wij wel wat van leren, net als overigens van bepaalde bewegingen in de Nadere Reformatie, waar men leert affectiever met het geloof om te gaan dan wij soms doen'', aldus de hoogleraar, die overigens aangeeft het met bepaalde rooms-katholieke leerpunten nog steeds niet eens te zijn.
Drs. Huib Zegwaart, die vanuit de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten betrokken is bij de Nederlandse en internationale dialoog tussen pinksterchristenen en rooms-katholieken, bespeurt in die gesprekken een grotere openheid naar elkaar. "Paus Johannes Paulus II is altijd positief geweest over medechristenen. Hij heeft de verschillende dialogen altijd van harte ondersteund'', aldus Zegwaart, die de paus bij een van die gelegenheden persoonlijk ontmoette. "Hij had veel aandacht voor het werk van de Heilige Geest. Tijdens zijn pontificaat is de pinksterbeweging wereldwijd explosief gegroeid, zeker in het zo katholieke Zuid-Amerika. Daarom vond de paus die gesprekken ook wel nodig.''
Sekte
Zeker in de top van de pinksterbeweging is er volgens Zegwaart meer begrip gekomen voor rooms-katholieken. Andersom ziet de Rooms-Katholieke Kerk de pinksterbeweging niet langer als sekte, sinds de dialooggesprekken in 1972 begonnen. "Maar op het grondvlak bestaat er ook bij ons nog veel onbegrip. De meeste Nederlandse pinksterchristenen moeten niets hebben van die poespas en dat zwaaien met zo'n wierookvat. Vaak zijn zij ook niet bereid veel verder te kijken.''
Priester Antoine Bodar, die regelmatig spreekt voor een protestants publiek, verklaart de goede protestants-katholieke banden door de ontkerkelijking in Nederland "waardoor wij op elkaar worden teruggeworpen'' en het ontstaan van liberale theologie. "Tegenwoordig liggen de scheidslijnen niet langer tussen protestants en katholiek, maar tussen orthodox en liberaal.'' Bodar toont zich daarover verheugd. "De SGP heeft de paus een tijdlang beschouwd als de antichrist, maar tegenwoordig hoor ik Bas van der Vlies zeer hoffelijk over hem spreken.''
Een van de belangrijkste redenen voor de toenadering is volgens Bodar het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Daarin besloot de Rooms-Katholieke Kerk onder meer tot meer openheid naar andere christelijke stromingen en godsdiensten. Bodar: "Je proeft in Rome dat het zoeken van eenheid met anderen hoog op de agenda staat. Het is een en al oecumene wat daar de klok slaat.''
Bovendien is de Rooms-Katholieke Kerk sinds 1965 volgens Bodar bijbelvaster geworden. "De woordverkondiging is sindsdien zo ongelooflijk meer centraal komen te staan dat het niet vreemd is dat protestanten zich eerder met katholieken verbonden voelen.''
Antichrist
Ds. Moerkerken voelt die verbondenheid echter niet. Over de zaterdag overleden paus wil hij niet oordelen - "dat is aan God'' - maar het 'instituut paus' noemt hij, in navolging van de Nadere Reformatie 'de antichrist'. "Aan die opvatting ligt het concilie van Trente ten grondslag. Toen heeft de Rooms-Katholieke Kerk bepaald dat ieder die gelooft in rechtvaardiging door geloof alleen, vervloekt is. De paus heeft veel goede dingen gedaan, maar die uitspraak is nooit herroepen.''
Ook omdat de rooms-katholieken aan Mariaverering doen, en omdat de Rooms-Katholieke Kerk zichzelf als de enige ware kerk beschouwt, kan Moerkerken niet begrijpen dat er orthodoxe protestanten zijn die, zoals in het Nederlands Dagblad van gisteren, positief zijn over de paus. "Wortelen we dan nog wel in de Reformatie, vraag ik mij af. Zien we de verschillen nog wel?''
Andries Knevel, presentator bij de Evangelische Omroep, heeft met enige regelmaat rooms-katholieke gasten in zijn talkshow Het Elfde Uur. Hij denkt dat de meeste katholieken die verschillen niet zo scherp zien als Moerkerken. "Ik heb geleerd dat katholieken over Trente zeggen: 'dat staat er wel, maar dat menen wij niet meer zo.' Je moet dat met een korreltje zout nemen.''
Knevel krijgt zelden kritiek omdat hij - als protestant - katholieke gasten interviewt. "Iemand als Simonis, die bijbelse taal spreekt, spreekt blijkbaar veel mensen aan. Juist ook op het protestantse grondvlak vinden ze het mooi dat er ook katholieken zijn die evangelische taal spreken.''
Knevel vindt het voor zijn werk als presentator een voordeel dat de Rooms-Katholieke Kerk "mensen met een boordje'' in dienst heeft, "duidelijk herkenbare, aansprekende prelaten''. Die mist hij in protestantse kring nog wel eens. Tegelijk signaleert hij een zwakte in het katholieke bolwerk. "Achter dat groepje aansprekende leiders, gaapt een enorme kloof. Bodar spreekt in dit licht van cultuurkatholicisme: veel gewone katholieken weten eigenlijk helemaal niet wat ze nou precies geloven.''
door onze redacteur Aldwin Geluk, ND
Bron: Nederlands Dagblad
kunt vergelijken met "allerzielen".
