Om weer eens op het onderwerp terug te komen:
parsifal schreef: Heel snel na de apostelen was men het er al over eens in ieder geval:
(brief van Barnabas, Ignatius, Justinus Martyr, Tertulianus) zij zagen het trouwens niet als de rustdag zoals in het oude verbond. Het was de achtste dag heenwijzend naar de Hemelse rust die komt. En wijzend op de overwinning (ook Christus stond op de eerste (de achtste) dag op.
Augustinus wilde de 'zon'dag liever niet zo noemen, maar liever 'opstandingsdag' of 'dag van de Heer'.
Het is ook interessant om te lezen hoe Calvijn tegen het vierde gebod en daaraan gekoppeld de zondag aankijkt. Het is bijv. bekend dat Calvijn zonder gewetensbezwaar op zondag zeilde. Hij heeft dan ook geen sabbattistische visie op de zondag, zoals het puritanisme. De Geneefse Catechismus luidt in zondag 26 en 27:
Beveelt God zes dagen van de week te arbeiden om op de zevende dag te rusten?
Hij beveelt dat niet in de volstrekte zin, maar toestaande zes dagen te werken, reserveert Hij voor zich de zevende, op welke dag het niet geoorloofd is te werken.
Verbiedt Hij ons alle arbeid op deze dag?
Dit gebod draagt een bijzonder karakter, want het in acht nemen van de rust is een deel van de ceremoniën van de oude wet; daarom is het bij de komst van Jezus Christus afgeschaft.
Dit gebod geldt dus eigenlijk voor de joden en is gegeven voor de tijd van het Oude Testament?
Ja, voor zover het ceremonieel is.
Draagt het dan nog een ander karakter dan het ceremoniële?
Het is om drie redenen gegeven.
Welke zijn dat?
1. Om de geestelijke rust af te beelden; 2. Om de orde in de kerk in stand te houden en 3. Om de arbeiders het leven te verlichten.
Wat betekent de geestelijke rust?
Aflaten van ons eigen werken, opdat God in ons werke.
Hoe gebeurt dat?
Door ons vlees te doden. Dat wil zeggen: door onze natuur te verloochenen, opdat God ons regere door zijn Geest.
Maar moeten wij dat slechts op één dag van de week doen?
Wij moeten dat voortdurend doen, want vanaf het ogenblik dat wij ermee begonnen zijn, moeten wij het heel ons leven voortzetten.
Waarom heeft Hij dan toch een bepaalde dag gegeven om dat af te beelden?
Het is niet noodzakelijk, dat het beeld geheel met de waarheid overeenstemt, het is voldoende, dat er enige overeenstemming tussen deze twee bestaat.
Waarom is daartoe de zevende dag aangewezen en niet een andere?
Het getal zeven duidt in de Schrift de volkomenheid aan, dus is het geschikt om de voortduur aan te duiden. Het zegt ons ook, dat onze geestelijke rust gedurende dit leven nog maar begint en dat zij niet eerder volmaakt zal zijn dan wanneer wij deze wereld verlaten.
Maar wat betekent het argument, dat onze Heer hier aanvoert, dat wij moeten rusten gelijk Hij zelf gedaan heeft?
Na alles in zes dagen geschapen te hebben, heeft Hij de zevende dag gewijd aan de beschouwing van zijn werk en, om ons daartoe beter aan te sporen, stelt Hij ons zijn voorbeeld voor ogen. Want er is niets wat wij zozeer wensen moeten dan Hem gelijkvormig te worden.
Moeten wij alle dagen de werken van God overdenken, of is het voldoende, dat één dag van de week te doen?
Wij moeten dat iedere dag doen, maar ter oorzake van onze zwakheid, heeft Hij één dag in het bijzonder daartoe ingesteld. Dat is de orde van de kerk, waarover ik sprak.
Welke orde moeten wij op deze dag instandhouden?
Het volk moet samenkomen, om in de waarheid van God onderwezen te worden, samen te bidden en belijdenis van zijn geloof af te leggen.
Wat bedoelt gij, wanneer gij zegt, dat dit gebod ook gegeven is, om de arbeiders het leven te verlichten?
Aan hen, die onder de macht van een ander staan, wil het verlichting schenken. Dat dient de algemene orde. Want een ider die een dag rust heeft, gewent er zich aan der rest van de tijd te werken.
Laten wij nu zien, in hoeverre dit gebod ook ons geldt?
Voor zover het ceremonieel is, is het afgeschaft, omdat wij de vervulling in Christus bezitten.
Op welke wijze?
Door de kracht van zijn dood is onze oude mens gekruisigd en door zijn opstanding worden wij opgewekt tot een nieuw leven.
Wat blijft er dan voor ons over?
Wij moeten de in de kerk geldende orde in acht nemen, namelijk: luisteren naar het Woord van de Heer en deelnemen aan de algemene gebeden en de sacramenten, en de geestelijke orde die onder de gelovigen geldt, niet overtreden.
Heeft het gebod als beeld geen betekenis meer voor ons?
Jawel, want wij moeten het herleiden tot de waarheid; als ware leden van Jezus Christus laten wij van onze eigen werken af, om ons te laten leiden en regeren door Hem.
De zondag als rustdag is dus bij Calvijn niet voortgekomen uit de sabbat, maar uit het gebruik van de oude kerk (waarvan we in het NT al sporen vinden). Calvijn noemt het een dag van vreugde en vrijheid.