Wat is nou precies remonstrantisme?

[Cicero]

Beste boekenlezer,

Het deed mij wel wat wat je schreef over de opvattingen der rechtse gergemmers. Het is namelijk problematiek waar ik ook wel enigszins mee zit. Ik denk dat hele volksstammen der gergem met het probleem zitten: hoe kom ik tot geloof? Ik kan niet geloven, het werk van de Geest is nodig. Dus: wachten op de Geest, met alle lijdelijke gevolgen van dien.

Problemen in de gergemprediking (sorry voor de generalisering) zijn: het in het middelpunt stellen van de bevinding, het alleen hebben over het Eene Noodige en de rest van de Bijbel stiekum wegmoffelen, verbazend gebrek aan bestudeerde predikanten (en als ze gestudeerd hebben dan laten ze er weinig van merken). Het laatste kwam treffend uit toen ik met gekromde tenen een preek aanhoorde waarin de geschiedenis van de blinde Bartimeus in het keurslijf van des predikants opvatting over ellende, verlossing en dankbaarheid werd geperst.

Met het besef van die foute accentuering ben je er echter nog niet uit. Want de vrees voor schijngeloof zit er zo ingebakken dat je bijna niets meer durft toe te eigenen.

Volgens mij is deze vorm van ultra-gereformeerdheid precies het negatief van Remonstrantisme. Dat blijkt uit het afzetten tegen alles wat maar naar remonstrantisme lijkt. Daar wordt niet een bijbels getuigenis tegenovergeplaatst, maar de precies tegenovergestelde eigen mening met een biblicistische onderbouwing.

[Boekenlezer]

Met het besef van die foute accentuering ben je er echter nog niet uit. Want de vrees voor schijngeloof zit er zo ingebakken dat je bijna niets meer durft toe te eigenen.

Tot nu toe heb ik me er vooral op toegelegd om duidelijk te maken wat een heel wezenlijk onderdeel van remonstrantisme is, en hoe je dat ook in het zg. hyper-calvinisme kan herkennen. Dat is inderdaad nog wat anders dan een pastorale oplossing daarvoor bieden.
Dat zie ik dan ook als een hele stap verder, waarvoor ook heel wat wijsheid nodig is. Ik ga er niet vanuit dat ik daarvoor zo even een oplossing kan bieden. Maar het nadenken over knelpunten kan ook interessant zijn.

Laatst moest ik eraan denken hoe God met concrete tekens werkt. God zegt niet 'zo en zo zit het', en vervolgens moet je het er dan maar mee doen. Nee, hij heeft zichtbare tekenen gegeven, zoals wij die kennen in de sacramenten. De doop is een heel belangrijke.
Maar dat niet alleen. Want ik moest daarbij ook denken aan Genesis 9. Daar sluit God een verbond met Noach, en met alle levende wezens. Hij geeft daarbij een duidelijk waarneembaar teken, een teken wat wij zelfs nog kunnen zien als de weersomstandigheden er naar zijn: de regenboog.
In Genesis 15:7 belooft God aan Abraham het land Kanaän, en Abraham vraagt direct om een bewijs. Vervolgens geeft God dat ook op een visuele manier.
In Genesis 17 sluit - of kan ik beter zeggen: bekrachtigt? - God een verbond met Abraham, en geeft daarbij ook een concreet teken: de besnijdenis.
Het boek Deuteronomium is een heus verbondsdocument. Dat blijkt zowel uit de inhoud, als uit de vorm van het boek. Het heeft namelijk de vorm van een verbondsdocument, zoals dat in die tijd gebruikelijk was, bijvoorbeeld in politiek opzicht.
Zondag 25, vr./antw. 66 is ook de moeite waard om te noemen:

Wat zijn sacramenten?
De Sacramenten zijn heilige zichtbare waartekenen en zegelen, van God ingezet, opdat Hij ons door het gebruik daarvan de belofte des Evangelies des te beter te verstaan geve en verzegele;

In wat leesbaarder Nederlands:
Sacramenten zijn heilige zichtbare tekenen en zegels, die God ingesteld heeft om ons door het gebruik daarvan de belofte van het evangelie nog beter te doen verstaan en te verzegelen.

Het viel me op dat God bepaald niet vaag is! Ik vind dat in zo schril contrast staan met de vaagheid die er te vinden is in reformatorische kring.
Het meer oog krijgen voor de heilshistorische lijnen in de Schrift zou wel eens een belangrijke bijdrage kunnen betekenen om meer zicht te krijgen op hoe het werkelijk is.

Dat voorbeeld wat jij noemt over Bartimeüs, die manier van preken daarover, is, als ik me niet vergis, ook wel eens gehekeld met de term: exemplarische prediking. Dat is een prediking die de grote lijnen van de Bijbel helemaal niet ziet, en zich concentreert op individuele personen en geschiedenissen.

Ik zeg hiermee geen oplossing gegeven te hebben, hoor. Het zijn zo eens wat gedachten van mij. Een aanzet tot een denkproces. Maar ik moet er wel bij zeggen: het onderwerp 'verbond' moet ik nog bestuderen. Daar weet ik bepaald het fijne niet van.

Volgens mij is deze vorm van ultra-gereformeerdheid precies het negatief van Remonstrantisme. Dat blijkt uit het afzetten tegen alles wat maar naar remonstrantisme lijkt. Daar wordt niet een bijbels getuigenis tegenovergeplaatst, maar de precies tegenovergestelde eigen mening met een biblicistische onderbouwing.

Daar heb je wel gelijk in, ja.
Het is inderdaad vooral een zich afzetten tegen bepaalde dogmatische termen, volgens de wetten van de rationele logica. En dan trap je gegarandeerd in valkuilen. Het zou natuurlijk moeten zijn: een schriftuurlijk en gedegen antwoord formuleren, fundamenteel denkend vanuit de Bijbel.

[Cicero]

Het meer oog krijgen voor de heilshistorische lijnen in de Schrift zou wel eens een belangrijke bijdrage kunnen betekenen om meer zicht te krijgen op hoe het werkelijk is.

Dat denk ik ook. Hoe meer je de Bijbel als een organische eenheid ziet (niet een orakelboek), hoe meer je zicht krijgt op Gods handelen.
Vaak wil men de eigen leerstelsels inlezen in bepaalde bijbelgedeeltes, zonder de literaire context mee te wegen. Men heeft dan geen oog voor de rijkheid van de formuleringen in de Schrift, en oneffenheden worden gladgestreken met uitgekauwde weerleggingen die ook vaak niet terug gaan op de Schrift. Wéér als een reactie op de stroming die bij elke vermeende oneffenheid in de Schrift gaat roepen dat de Bijbel onjuist is.

Zou dit spiegelbeeld-remonstrantisme nog lang standhouden, denken jullie?

[Boekenlezer]

Zou dit spiegelbeeld-remonstrantisme nog lang standhouden, denken jullie?

(Ik hoop niet dat ik de enige ben die zijn reactie op deze vraag geeft.)

Gisteravond zat ik te denken: ja een nee.
Maar eigenlijk denk ik nu vooral: ja.

Het nee van mijn gedachten zit hierin: je merkt dat mensen in de Gereformeerde Gemeenten hier geen genoegen mee nemen. Er zijn protesten opgekomen, zoals van J. Blaauwendraad en van K. van der Zwaag. Er is protest geweest tegen de behandeling van K. van der Zwaag. Je merkt dus heel duidelijk: op z'n minst voelt men intuïtief aan dat hier iets niet klopt, en dat de waarheid van het Evangelie beter en rijker is dan hoe die door veel predikanten in de Gereformeerde Gemeenten beoefend wordt. En dat de protesten van J. Blaauwendraad en K. van der Zwaag niet zo maar uit de lucht komen vallen, dat het niet maar een hoopje onzin is zoals ds. A. Moerkerken en trawanten ons willen doen geloven.

Tegelijkertijd dacht ik: ja.
Ik denk dat het systeem als zodanig wel zal overleven. Dat merk je aan de hardnekkigheid en verstoktheid waarop er op protesten gereageerd wordt. Dat komt doordat het een dwaalleer betreft die het menselijke gevoel streelt. Als men eenmaal op die 'geestelijk'-mystieke weg gevorderd is, en men is wat weerbaarder geworden tegen de dreiging van hel en verdoemenis, en men heeft zijn eigen 'geestelijke' levensverhaal opgebouwd, dan heeft het een bedwelmende werking waar je je heel moeilijk tegen kunt verzetten. (Het werkt dus als een verslaving!) Het belemmert het schriftverstaan ernstig, maar men wil er zelf niet meer van weten. Het voedt de menselijke trots. En omdat het een zaak is die je toevallig zo moet voelen, terwijl er geen echt deugdelijk rationeel fundament voor is, valt er ook niet over te communiceren. Een fervente aanhanger van dat systeem wìl dat gewoon niet. Dan gaat hij zich ongemakkelijk voelen, want dan dreigt zijn romantische droomwereldje verstoord te worden.* Dat heb ik heel duidelijk gemerkt in hoe L.M.P. Scholten reageerde op K. van der Zwaag. Echt zo'n terugtrekkende beweging merk je dan, waarin je proeft: 'Val me niet lastig! Dat is me veel te koud!'**
De Gereformeerde Gemeenten in Nederland zijn een groeiend kerkgenootschap, van waaruit ik nog geen protesten heb vernomen. Het komt me voor alsof men het daar wel goed bevalt. (Maar dat kan ik natuurlijk mis hebben.)

De balans tussen ja en nee, is voor mij doorgeslagen naar: ja.
Je ziet namelijk vaak dat de mensen in de Gereformeerde Gemeenten, die het niet eens zijn met de gang van zaken, op den duur gewoon overstappen van kerkverband. Dat heeft J. Blaauwendraad gedaan. Dat schijnt wel vaker te gebeuren. Op die manier, als die ultra-kliek van Moerkerken c.s. maar hardnekkig genoeg is, heb je een soort van 'zuiveringsproces'.

Voetnoot:
* Ik herinner mij de reactie van een sekteleider op journalisten, die precies zo was! Dat was in 2001 met die sekteleider die beweerde dat zijn gemeente binnen korte tijd naar de hemel opgenomen zou worden, wat echter niet door bleek te gaan.
** En dan heb ik het nog over iemand die de zaken relatief eerlijk verwoordt, iemand die het lef nog wel eens heeft om heel eerlijk bepaalde zaken toe te geven waar het op staat!

[try]

Zou dit spiegelbeeld-remonstrantisme nog lang standhouden, denken jullie?

Wie van de zijlijn de scheefgroei in de Ger.Gem. beschrijft en aanwijst, zal waarschijnlijk weinig of geen bijval krijgen. Immers een enigszins geïsoleerd kerkverband is niet alleen een leerstellend-instituut, dat met Jan en alleman in discussie wil en tegenover iedereen even open en vrij communiceert.
Nee, een kerkverband is ook een sociale groep, die de neiging heeft om bij kritiek van buitenstaanders de rijen te sluiten, de voormannen te steunen en verontwaardigd de kritiek als ongepast en onterecht afwijst.

Zo bezien komt de groep er alleen maar sterker uit dan tevoren, wordt de ingeslagen weg des te meer gesanctioneert (zie maar hoe 'men' tegen de zuivere leer tekeer gaat) en verandert er niets. Eerder zal er nog een sschepje bovenop worden gedaan. Ziehier in kort bestek de recente ontwikkelingen in de Ger.Gem. Men heeft dus ook een belang om dissidenten uit de gemeenschap te weren: de collectieve verontwaardiging over zo'n wegloper versterkt de groep.

De enige weg om de heilloze verharding en ultra-orthodoxe beweging te stoppen moet komen vanuit elementen uit die gemeenschap zelf, die gezag genieten. Predikanten dus, die een ander geluid laten horen. Een heel ander geluid, dat met recht confronterend kan werken richting de beleidsmakers en een geluid dat dissidenten doet besluiten om toch nog te blijven. Ze zien: het kan ook anders en het mág ook anders.

Ik kan dan ook niet, dan met grote vreugde constateren dat de preken van ds. Huisman op dit moment goed beschikbaar komen voor de Ger.Gem.-leden. Lees de preek Mattheus 9:27-30a (Geen Ander Evangelie, deel 2, op www.dshuisman.nl) en je hebt opeens een gesanctioneerd ander geluid. Dit is wat de Ger.Gem. nú nodig heeft. Vroeger kon dit kennelijk wel, waarom nu niet? Hoever zijn we inmiddels afgeraakt van deze prediking.
Alleen met dit soort initiatieven kan de Ger.Gem. verder.

try

[Boekenlezer]

In ieder geval: beiden hopen wij dat het licht van het volle Evangelie mag gaan schijnen, overal, en dus ook in de Gereformeerde Gemeenten. Dat de mensen mogen gaan ontdekken dat de deur nog wagenwijd voor ze openstaat. Dat het voor hun allemaal nog mogelijk is om zalig te worden uit genade. Sterker nog, dat daar helemaal geen 'geestelijke' acrobatische toeren voor nodig zijn. Dat ze er niks voor hoeven te doen, dan het alleen in geloof aan te nemen.
Zoals de Schrift het zegt:

"O alle gij dorstigen! komt tot de wateren, en gij, die geen geld hebt, komt, koopt en eet, ja komt, koopt zonder geld, en zonder prijs, wijn en melk!" (Jesaja 55:1)

"En de Geest en de Bruid zeggen: Kom! En die het hoort, zegge: Kom! En die dorst heeft, kome; en die wil, neme het water des levens om niet." (Openbaring 22:17)

En dan niet gaan zeggen: "Ja, maar dan moet ik wel eerst dorstig zijn en willen!", want wie dat zegt heeft nog niks begrepen van Mattheüs 19:13-15.

Het is mijn wens dat dat geheim verstaan wordt, en dat het klinken mag:

"De HEERE heeft grote dingen bij ons gedaan; daarom zijn wij verblijd." (Psalm 126:3)


Tegelijkertijd zijn er ook mensen - en ik heb het nu over mensen van andere gezindten - die wel èrg snel tevreden zijn. Ze hebben net leren stamelen dat Jezus Christus de Verlosser is, en dat Hij alle zonden op zich neemt. Dat zo uit genade redding is. Maar die het verder allemaal wel best vinden, en zich nergens in verdiepen. Die niet zo veel interesse hebben in bijbelstudie en zo. Dat klopt ook niet!
Zouden dergelijke mensen wellicht er aan meewerken om het cliché in stand te houden, dat wanneer je de zware standenleer overboord gooit, je dan in geestelijke oppervlakkigheid terecht komt?

"Noch steekt men een kaars aan, en zet die onder een koornmaat, maar op een kandelaar, en zij schijnt allen, die in het huis zijn;" (Mattheüs 5:15)

Ik hoop ook dat die mensen het absurde van hun wijze van doen mogen gaan inzien. Wij willen een levende gemeenschap, met levende leden, waarin een levend belijden is!

[frekje]

Ik hoop ook zeker dat het licht van het Evangelie in alle gemeenten, niet alleen in de rechterflank van de GerGem, maar ook in de Oud Ger Gem en de Ger Gem in Nederland mag gaan schijnen.

En inderdaad blijft Christus ook die mensen nodigen terwijl ze het zelf allemaal nog steeds blijven verwerpen. En daar haalt Boekenlezer dat mooie tekstvers uit Jesaja 55:1 bij.

Ook zou ik willen wijzen op Jesaja 65:2: Ik heb Mijn handen uitgebreid, de gansen dag tot een wederstrevig volk die wandelen op een weg, die niet goed is, naar hun eigen gedachten.
Christus heeft dus Zijn handen wijd uitgestrekt om zondaren te ontvangen.

Boekenlezer spreekt ook over het feit dat er mensen zijn in andere gezindten die erg snel tevreden zijn. Daar moet je natuurlijk niet over gaan oordelen, want je weet nooit hoe het met die mensen kan gaan. Het kan zijn dat ze nog maar aan het begin van hun bekering zijn, en nog niet alles weten van Christus en er misschien wel geeneens behoefte aan hebben. Alleen mogen ze dan misschien soms het Licht Christus zien. Wacht dan even met oordelen.

En ik hoop ook van harte dat er een gemeenschap mag ontstaan waarin een levend belijden is!!!

[Boekenlezer]

Boekenlezer spreekt ook over het feit dat er mensen zijn in andere gezindten die erg snel tevreden zijn. Daar moet je natuurlijk niet over gaan oordelen, want je weet nooit hoe het met die mensen kan gaan. Het kan zijn dat ze nog maar aan het begin van hun bekering zijn, en nog niet alles weten van Christus en er misschien wel geeneens behoefte aan hebben. Alleen mogen ze dan misschien soms het Licht Christus zien. Wacht dan even met oordelen.

Ik bedoelde eigenlijk mensen bij wie het geloof niet zo veel diepte heeft. Nog niet eens zo zeer pas-bekeerden. (Ik vind het moeilijk om dit fenomeen exact te verwoorden, en daarom koos ik blijkbaar woorden die niet helemaal de lading van mijn gedachten dekten.)
Ik oordeel ook niet over individuele personen. Ik beoordeel een symptoom, wat zich voordoet. Het is eigenlijk heel ongrijpbaar, maar toch bestaat het duidelijk. Je hoort bijvoorbeeld dan zeggen dat veel mensen gevallen zijn voor hun carrière en het materialisme, ook binnen de kerk. (Laat ik er overigens maar haastig aan toevoegen dat ik ook bepaald niet zonder zonden ben!) Tja, hoe moet ik het verder precies benoemen...??
Van die mensen, die, wanneer je het hebt over bijbelstudie, zeggen: "Daar heb ik geen tijd voor. Ik heb het druk met carrière maken, met mijn huis, etc.", terwijl ze geen flauw benul hebben wat grondige bijbelstudie in je kan uitwerken! Wat een mens dan gaat ervaren! Zij kennen het niet. Dan denk ik: 'Wat ben je dan ontstellend arm!'
In de zware kerken zullen die mensen wel zo consequent zijn om zich voor onbekeerd te houden. Maar in de lichtere kerken vaak niet.
Voor de kerk is een dergelijke mentaliteit, vooral op termijn, dodelijk!
Ik ben echt wel eens bang voor die mentaliteit.

Ik hoop dat God zulke mensen hun wegen nog wil ombuigen ten goede.

[Happy One]

Try schreef:

Ik kan dan ook niet, dan met grote vreugde constateren dat de preken van ds. Huisman op dit moment goed beschikbaar komen voor de Ger.Gem.-leden. Lees de preek Mattheus 9:27-30a (Geen Ander Evangelie, deel 2, op www.dshuisman.nl) en je hebt opeens een gesanctioneerd ander geluid. Dit is wat de Ger.Gem. nú nodig heeft. Vroeger kon dit kennelijk wel, waarom nu niet? Hoever zijn we inmiddels afgeraakt van deze prediking.
Alleen met dit soort initiatieven kan de Ger.Gem. verder.

Deze preek heb ik beluisterd, inderdaad een totaal ander geluid. Als je niet wist dan het een gergem dominee was, had je dat nooit gedacht. Helemaal mee eens dat we dat NU nodig hebben.....

[Happy One]

Een paar kleine stukjes uit ' waar staan de ger-gem van Mr Bart ', en die toepasbaar zijn op zaken die in dit topic besproken zijn:

Ook ds Moerkerken verwerpt de opvatting dat een dode ziel, nadat zij levend gemaakt is, onmiddellijk Jezus Christus omhelst door het geloof.

Dat is eerst dan het geval als Christus na kortere of langere tijd aan het hart van de wedergeborene wordt geopenbaard, en deze van een kind een jongeling wordt in de genade.

Aan de wet wordt een levendmakende bediening toegeschreven, terwijl het Evangelie en de genade die daarin wordt aangeboden ten aanzien van de nog dode zondaar slechts wordt opgevat als een middel om hem temeer schuldig te stellen.

Bij deze stand van zaken is het onmogelijk om alle hoorders na de verkondiging van het Evangelie te bevelen om in de hun aangeboden Middelaar te geloven. Voor het geloven moet immers eerst na de wedergeboorte in de weg van de ontdekking plaatsgemaakt worden.

En die vrees wordt alleen nog maar versterkt door een passage uit een eerder artikel van ds Moerkerken in Koers: “Bij Thomas Boston kom ik in het laatste deel van zijn boek over het genadeverbond ook uitspraken tegen die ik op mijn kansel niet zou doen.

Lees en oordeel zelf .

[jas]

Een paar kleine stukjes uit ' waar staan de ger-gem van Mr Bart ', en die toepasbaar zijn op zaken die in dit topic besproken zijn:

Ook ds Moerkerken verwerpt de opvatting dat een dode ziel, nadat zij levend gemaakt is, onmiddellijk Jezus Christus omhelst door het geloof.

Dat is eerst dan het geval als Christus na kortere of langere tijd aan het hart van de wedergeborene wordt geopenbaard, en deze van een kind een jongeling wordt in de genade.

Aan de wet wordt een levendmakende bediening toegeschreven, terwijl het Evangelie en de genade die daarin wordt aangeboden ten aanzien van de nog dode zondaar slechts wordt opgevat als een middel om hem temeer schuldig te stellen.

Bij deze stand van zaken is het onmogelijk om alle hoorders na de verkondiging van het Evangelie te bevelen om in de hun aangeboden Middelaar te geloven. Voor het geloven moet immers eerst na de wedergeboorte in de weg van de ontdekking plaatsgemaakt worden.

En die vrees wordt alleen nog maar versterkt door een passage uit een eerder artikel van ds Moerkerken in Koers: “Bij Thomas Boston kom ik in het laatste deel van zijn boek over het genadeverbond ook uitspraken tegen die ik op mijn kansel niet zou doen.

Lees en oordeel zelf .

Interessant. Ze beginnen er nu dus eindelijk voor uit te komen dat ze idd niet meer de leer van de oudvaders hebben en daar in sommige gevallen zelfs tegen zijn. Ja, dat wist ik 25 jaar geleden al, maar toen werd dat in alle toonaarden ontkend en ik verketterd. Ik ben dat boek net aan het lezen, het genadeverbond van Boston. Er staat een voorwoord in van de godzalige Hugh Kennedy, predikant van de Schotse gemeente te Rotterdam. Hij schreef in 1740 in dit voorwoord het volgende over het aanbod van genade: Er is een genoegzaam fondament tot een algemene, volkomene, onbepaalde aanbieding van Christus, en leven en zaligheid in Hem, voor alle de zondaren van het menselijk geslacht zonder uitzondering (...) en voorwaar, indien er geen genoegzame volmacht was, om het leven en de zaligheid in Christus Naam aan het ganse menselijk geslacht zonder uitzondering, die onder het Evangelie leven, aan te bieden, dan zou het verwerpen van Christus en de zaligheid van de mens door hardnekkig ongeloof, hun zonde niet wezen; omdat het nooit een zonde voor de mensen kan wezen, iets niet te doen waartoe zij geen volmacht van God hebben om het te doen. En nochtans is het zeker, dat het verwerpen van Christus door ongeloof, de grootste zonde en verdoemenis is van allen, die onder het Evangelie verloren gaan. Daar is derhalve genoegzame grond en volmacht om de zegeningen van dit Verbond aan allen zonder uitzondering aan te bieden, die onder het Evangelie leven, gelijk alle Gereformeerde Godgeleerden beweren.

[Boekenlezer]

...
Aan de wet wordt een levendmakende bediening toegeschreven, terwijl het Evangelie en de genade die daarin wordt aangeboden ten aanzien van de nog dode zondaar slechts wordt opgevat als een middel om hem temeer schuldig te stellen.

Bij deze stand van zaken is het onmogelijk om alle hoorders na de verkondiging van het Evangelie te bevelen om in de hun aangeboden Middelaar te geloven. Voor het geloven moet immers eerst na de wedergeboorte in de weg van de ontdekking plaatsgemaakt worden.

...

Zo Rooms als de paus. Alleen zijn hier de goede werken vervangen door de mystieke ervaring.
In de Roomse kerk van de middeleeuwen had je trouwens ook een mystieke beweging, die dergelijke dingen leerde, meen ik me te herinneren. Die ketterijen van Moerkerken c.s. zijn dan ook bepaald niet zo nieuw!
Sterker nog: zelfs in de islam komen ze voor. Die diepe ervaring van godverlatenheid en gaan door de hel en zo, en uitredding. Alleen gaat het dan natuurlijk niet over Christus.
Remonstrants kun je het ook noemen.
Ik ben dan ook wel benieuwd hoe hij dan staat tegenover de profeten en apostelen, die wèl bevelend preekten! Plaatst hij die dan ook onder kritiek?

[sunlover]

Het valt mij wel op dat veel hoog opgeleide mensen juist lid zijn van de Remonstrantse Kerk.

'Natuurlijk. Waarom zo moeilijk doen om verzoend te kunnen worden met God? Als je het zelf doet ben je er toch zo? God is liefde. En die arme tobbers bekijken het veel te moeilijk.'

Ik zou maar zorgen dat jij niet te hoog opgeleid wordt, Caprice Straks kun je nooit geen arme tobber meer worden.

Er staat overigens wel in de Bijbel:
In Hosea: Mijn volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.

[Michel]

Het valt mij wel op dat veel hoog opgeleide mensen juist lid zijn van de Remonstrantse Kerk.

'Natuurlijk. Waarom zo moeilijk doen om verzoend te kunnen worden met God? Als je het zelf doet ben je er toch zo? God is liefde. En die arme tobbers bekijken het veel te moeilijk.'

Ik zou maar zorgen dat jij niet te hoog opgeleid wordt, Caprice Straks kun je nooit geen arme tobber meer worden.

Er staat overigens wel in de Bijbel:
In Hosea: Mijn volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.

Ik meen dat dat woord kennis (en bijbehorende (kennen) en verwante werkwoorden (weten etc.)) in het Hebreeuws de betekenis heeft van 'kennen met het hart'; dan gaat het dus hier eigenlijk om geloofskennis, niet zozeer om 'feiten'.

[Boekenlezer]

Het valt mij wel op dat veel hoog opgeleide mensen juist lid zijn van de Remonstrantse Kerk.

'Natuurlijk. Waarom zo moeilijk doen om verzoend te kunnen worden met God? Als je het zelf doet ben je er toch zo? God is liefde. En die arme tobbers bekijken het veel te moeilijk.'

Ik zou maar zorgen dat jij niet te hoog opgeleid wordt, Caprice Straks kun je nooit geen arme tobber meer worden.

Er staat overigens wel in de Bijbel:
In Hosea: Mijn volk gaat verloren omdat het geen kennis heeft.

Ik meen dat dat woord kennis (en bijbehorende (kennen) en verwante werkwoorden (weten etc.)) in het Hebreeuws de betekenis heeft van 'kennen met het hart'; dan gaat het dus hier eigenlijk om geloofskennis, niet zozeer om 'feiten'.

Dat het niet uitsluitend om feiten gaat in Hosea 4:6 is duidelijk. Maar je hoeft ze er ook niet van uit te sluiten.
Die onderscheiding tussen kennen met het verstand en kennen met het hart, en het vervolgens voor te stellen als twee van elkaar losstaande zaken, is volgens mij typisch grieks denken. (En ons denken is op griekse leest geschoeid.) Een onderscheid wat het Oude Testament niet kent, en wat mij betreft ook niet echt noodzakelijk is.
Immers, wat kom je in het Oude Testament zo vaak tegen? Dat Israël herinnerd wordt aan zijn geschiedenis. In Deuteronomium kom je daarvan talloze voorbeelden tegen.
En wat betekent 'gedenken' (Hebr.: zachar) in het Oude Testament? Niet alleen: denken aan, maar ook: er vervolgens naar gaan handelen.
Zoals je merkt: het hebreeuwse denken is nogal praktisch gericht. Het praktische aspect komt voort uit het theoretische aspect. Het is niet het een of het ander, maar ze zijn beiden onlosmakelijk aan elkaar verbonden.

Ik denk dus dat het kennen van Hosea 4:6 zowel verstandelijk als met het hart is.