james211 schreef:Hoe denken jullie over atheisten? Ik wou dit graag weten want ik ben zelf een Atheist.
Atheisten zijn mensen met een bepaalde overtuiging. Die overtuiging is mijns inziens niet erg houdbaar en dat komt nu juist omdat het eerste deel van mijn antwoord 'het zijn mensen' van veel groter belang is.
Mensen onderscheiden zich van alle andere dingen en wezens door het feit dat ze zich bewust zijn van hun omgeving en van zichzelf. Dat leidt tot een aantal zeer lastige zaken. Daarmee kan een mens immers zijn eigen afkomst, toekomst, doel en betekenis overdenken. Deze zelfreflectie leidt tot de gekende levensvragen. Daar is de mens uniek in, maar dat deelt elk mens ook met de andere.
Puur het feit dat een atheist mens is, maakt hem of haar dus deelgenoot aan dezelfde levensvragen die elk mens heeft. Als zodanig is hij/zij geen uitzondering, maar formuleert hij alleen een andere verklaring dan gelovigen. Net als bij gelovigen kan die verklaring (louter een aanname) verward worden met 'zekere kennis'. Dan meent zo iemand dat ie de waarheid heeft geformuleerd. Ik vind dat atheisten, net als gelovige fundamentalisten, in die zin een misvatting huldigen. Geen enkel menselijk antwoord op de onoplosbare vragen van de mensheid kan een absolute waarheid zijn. Elk mogelijk antwoord moet refereren aan een grote onbekendheid, aan een geheimenis.
De kunst is om levensvragen van een zodanig antwoord te voorzien dat een mens werkelijk mens wordt. Er is waarheid genoeg in de wereld. Dat de aarde eenmaal vergaat, dat we sterfelijk zijn, dat niemand ooit God gezien heeft, dat er evolutie is, dat we omgeven worden door een onvoorstelbaar grote kosmische werkelijkheid, dat er op het kleinste micro-niveau werelden bestaan die we nauwelijks voor mogelijk houden enz. enz. Allemaal waar. Maar al die waarheden troosten ons niet, ze vervullen ons diepste verlangen als mens niet. Daarvoor is meer nodig.
Dat meer is naar mijn idee: religie. Daarmee ontwerpt de mens een vergezicht, dat hem troost biedt en dat een menselijkheid aan de werkelijkheid geeft. Een mens kan in een onmenselijke werkelijkheid, met een onmenselijke afkomst en een onmenselijke toekomst niet wonen. Levensnoodzakelijk is de kunst van de godsdienst: zich te kunnen wenden tot dat waar de mens het diepst naar verlangt: leven, liefde, vrijheid, geluk, recht, toekomst, vrede.
Voor onze cultuur zijn daarvoor de monotheistische godsdiensten geboren. Een mens kan niet zonder. Jawel, korte tijd. Als je jong bent en alles gaat goed. Maar de eeuwenlange strijd en ervaring met honger, sterfte, oorlog, onrecht, armoede, rampen en uitzichtloosheid hebben de mens wel beter geleerd: je blijft niet altijd en eeuwig jong. Of rijk of succesvol. Je weet niet zoveel als je zelf dacht. Je doet niet alles goed. De mens stelt zelf ook vaak teleur en jij bent geen uitzondering. Je zondigt ook tegen het leven, de liefde, de vrede. Waartoe ben je zelf niet in staat? Eens gaan je ouders dood, word je ziek, stort je wereld in elkaar. Eens word je geconfronteerd met de verschrikkelijke eenzaamheid of de pijn of de afwijzing, het onmenselijke. In de radeloosheid die de mens soms individueel of collectief treft kun je niet meer terugvallen op "de waarheid". Want die is definitief bedreigend geworden. Je moet het echt ervaren hebben om het te kunnen begrijpen.
Dan is er de uitweg die de wijzen van eeuwenlang hebben gegeven: de overgave en dienst aan God, de godsdienst. Niet uit domheid, niet uit arrogantie, niet uit achterlijkheid wordt God aanbeden, maar vanuit het besef dat een mens klein is, sterfelijk en broos. Dat hij zichzelf uiteindelijk niet kan redden, maar gered moet worden, genade nodig heeft.
Is het allemaal waar wat een gelovige op dat moment gelooft? Nee, wellicht. Met recht kun je misschien zeggen dat een mens zijn godsdienst zelf ontwerpt, zelf schept. Maar dat valt de mens die het ware leven heeft leren kennen niet te verwijten, vind ik. Het punt is dat alles wat de mens als waarheid en werkelijkheid heeft leren kennen hem niet meer kan troosten. De keiharde waarheid dat hij zinloos, roemloos dood gaat, zonder dat er ook maar een herinnering aan hem zal blijven bestaan, helpt hem niet. De waarheid (waar atheisten en fundamentalisten zo graag vat op krijgen) blijkt helemaal niet zo menselijk en wenselijk te zijn.
Alleen de droom, het visioen, de profetie, het vergezicht, de heerlijkheid, de hemel, het geloof kan een mens echt mens laten zijn. de Bijbel zegt van mensen die dit alles missen: "ze zijn zonder God en zonder hoop in de wereld". Dat gun ik niemand.
Daarom hebben de oude wijzen die de godsdienst gevormd en verwoord hebben gelijk gehad: een mens heeft een God nodig. Het is een levenskunst, deze schepping van de mens: hij heeft een God geschapen om troost te ontvangen. En wat voor God heeft de mens geschapen? Niet verrassend: een God Die Zelf ook schept, een Schepper, die de mens net zo hard nodig heeft als de mens God. Zij hebben elkaar geschapen, zij hebben elkaar nodig, God en de mens. Ze lijken volgens de Bijbel ook op elkaar, ze zijn elkaars Beeld en gelijkenis. Erg diepzinnig en erg troostrijk.
De kern van de godsdienst is troost. Neem bijvoorbeeld de eerste en meest indringende vraag van de Heidelbergsche Catechismus, een beroemd protestants leerboekje over de kern van het christelijke geloof: "Wat is uw enige troost, zowel tijdens je leven als bij je sterven?" Daar gaat het om.
credo
gravo
