Tweetakt
Of tweeslag, betekent per 2 slagen (1 omwenteling van de krukas) een arbeidsslag.
Beschrijiving:
1 Arbeidsslag/aanzuigslag: zuiger gaat naar beneden, door explosie, en zuigt mengsel aan
2 Uitlaatslag/compressieslag: zuiger gaat naar boven, duwt het afgewerkte gas eruit, en comprimeert het nieuwe mengsel.
Een tweetakt heeft doorgaans een inlaatpoort (of aanzuiging via krukasruimte,
en membraam, zoals in animatie achter de link), spoelpoorten (om het
mengsel vanuit de krukasruimte in de cilinder te brengen) en een uitlaatpoort.
Meer informatie, met animatie.
Viertakt
Of 4-slag, is één arbeidsslag per vier slagen (2 omwentelingen van de krukas).
1 Aanzuigslag, zuiger gaat naar beneden, aanzuiging nieuw mengsel, inlaatklep is geopend
2 Compressieslag, zuiger gaat naar boven, comprimeert het mengsel, alle kleppen gesloten.
3 Arbeidsslag, zuiger gaat naar beneden, door explosie, alle kleppen gesloten
4 Uitlaatslag, zuiger gaat naar boven, afgewerkte mengsel wordt verdreven, uitlaatklep is open
Een viertakt heeft doorgaans 2, 3, 4 of 5 kleppen.
Tot voor ong. 1980 veelal 2 kleppen, daarna zijn 4 kleppen per cilinder
veel meer toegepast. 3, en vooral 5, komen minder voor. Vier kleppen
per cilinder kunnen een grotere opening voor aanzuigen en wegdrijven
van resp. nieuw en oud mengsel teweegbrengen. Hierdoor kan een hogere
vullingsgraad worden bereikt (meer mengsel), en meer efficientie en
kracht.
Meer informatie, met animatie.
Voor- en nadelen
2-takt, voordelen
- minder bewegende delen
- 1 arbeidsslag per twee, daardoor veel meer kracht in verhouding tot de cilinderinhoud
nadelen
- door combinatie van arbeidsslag en aanzuigslag, minder schone werking,
en ook door combinatie van compressieslag en uitlaatslag minder zuinig
Anno 2008 worden 2-takt motoren bijna niet meer toegepast, omdat ze
veel minder zuinig zijn. Nog wel bij bromfietsen (hoelang nog?), en enkele
andere machines (o.a. gazonmaaiers). Ze zijn wel lichter en goedkoper.
4-takt, voordelen
- door gescheiden arbeidsslag en aanzuigslag, en compressieslag en uitlaatslag, schonere werking, en zuiniger
nadelen
- meer bewegende delen (nokkenas, kleppen)
- 1 arbeidsslag per vier slagen, daardoor aanzienlijk minder vermogen
Andere constructies
Nu zijn kopkleppers altijd uitgerust met bovenliggende nokkenas(sen).
Voor ~1960 waren er ook onderliggende nokkenassen, de kleppen
werden dan bediend door
stoterstangen.
Vroeger waren er ook
zijkleppers, hierbij zijn de kleppen niet rechtstreeks
boven de verbrandingsruimte geplaatst.
Andere motoren
Wankelmotor
Heel anders is de wankelmotor. Deze werkt met een roterende schijf,
die via vertanding een as aandrijft. De cyclus komt overeen met die
van een vierslag, echter in 1 omwenteling.
In het verleden is dit toegepast door o.a. Mercedes, NSU (Ro 80), Mazda,
en Suzuki (bij een motorfiets). Thans levert Mazda de
RX-8, met een
1300 cc rotatiemotor. Voor zover ik weet de enige auto met wankelmotor
nu. Nadeel is o.a. dat deze minder schoon en efficient werkt.
Dieselmoteren hebben, behalve dat ze op andere brandstof werken, als
verschil een veel hogere compressie (1 : 20, benz. ong. 1 : 10) en geen ontsteking.
Het gecomprimeerde mengsel ontvlamt zonder vonk, door verhoogde temperatuur.
p1 / T1 = p2 / T2 (Wet van Charles) als de druk toeneemt, bij
gelijkblijvend volume, stijgt de temperatuur.
In auto's, vrachtauto's en tractoren worden viertaktdieselmotoren, met
vaak 2 of 4 kleppen per cilinder, toegepast.
Er zijn ook
tweetaktdieselmotoren, voor toepassing in o.a. schepen.
Hopelijk wordt het zo iets duideljker.
Op een forum moet een artikel afgestemd worden op alle lezers.
Het is daarom telkens zoeken naar een goede balans in de berichten.
Of dat ook is gelukt, is niet altijd waar te nemen.
