egbert schreef:Een letterlijke interpretatie van de Bijbel staat gelijk aan gegijzeld worden door de letters van die Bijbel. (In werkelijkheid gijzelen de letters natuurlijk niet: deze taak wordt uitgevoerd door anderen, die de bijbel letterlijk wensen te nemen. Zij wijzen je er steeds weer fijntjes op dat het "toch immers geschreven staat...").
Wanneer je je onderwerpt aan de letter van de Bijbel word je dus slachtoffer van één enkele manier van bijbellezen, waaruit ook maar één waarheid te halen zou zijn. Je belandt in het kamp van de fundamentalisten.
Er kan ook maar één waarheid zijn.
Ik heb er voor gekozen de Bijbel te zien als geïnspireerd door de Heilige Geest.
Ik onderwerp mij niet aan de letter van de Bijbel maar aan het Woord van God.
En ik wordt door niemand liever gegijzeld dan door Hem.
Een kwestie van vertrouwen...
Een kwestie van vertrouwen? Denk je dat ik geen vertrouwen heb in de Bijbel? Kijk, je laat je lelijk in de kaart kijken door je eerdere opmerking: "Ik heb er voor gekozen...".
Dat maakt het allemaal wel erg subjectief. Is de Bijbel nu Gods Woord en dé waarheid, omdat jij er voor gekozen hebt?
Misschien zit je wel dichterbij de waarheid, dan je zelf denkt: mensen maken zich goden en voorstelling van almacht. Die voorstellingen zijn natuurlijk van menselijke aard. Inderdaad, je kiest voor zo'n voorstelling. Je schenkt vertrouwen aan de voorstellingen, die je in eigen kring hebt doorverteld gekregen. Je hebt meermalen mensen misschien heel overtuigend horen spreken over die voorstellingen, maar...
...al met al blijven het toch voorstellingen, die mensen (noodzakelijkerwijs, natuurlijk) hebben moeten maken. Niemand heeft ooit God gezien, zie je.
Nu de Bijbel. Letterlijk? Eigenlijk kan de Bijbel helemaal niet letterlijk worden uitgelegd. Immers, de bijbelse boeken staan vol met literaire genres, die helemaal niet de bedoeling hebben een feitelijk relaas te geven. Neem Hooglied: "mijn liefste is blank en rood' om maar eens een favoriete bijbeltekst te nemen. Heel veel mensen hebben die tekst op veel verschilende manieren uitgelegd. Maar niemand, denk ik, stelt zich hier een letterlijke kleurbeschrijving voor. Waar is ze wit en waar is ze rood, zou ik willen vragen. Absurd natuurlijk. Het is duidelijk poëzie. En of je het nu leuk vind of niet: poëzie is een niet-feitelijk genre. Het werkt alleen met beeldende, metaforische taal. Geldt ook voor psalmen, lofliederen, dromen en veel verhalen, zoals de mythen en sagen, zoals ze in de Bijbel voorkomen. En daar valt heel veel onder hoor. Wat te denken van profetien, gelijkenissen, wonderverhalen, apocalypsen, visioenen.
Is het daarmee een waardeloos boek? Is Vondel een dichter die niet serieus genomen zou moeten worden. Natuurlijk wel. Maar we moeten niet te ver van het eigenlijke handwerk van deze schrijvers af gaan staan. Dus vooral geen letterlijke interpretatie alsublieft. Wie enigszins thuis is in de literatuurwetenschap snapt natuurlijk ook wel, dat er eveneens een verhalend, subjectief en fictief element te vinden is in nationale heldenverhalen, die als feitelijke kronieken worden gepresenteerd. Dus eigenlijk mbt de hele Bijbel is een letterlijke interpretatie een domme, onnadenkende en niet-realistische manier van bijbellezen.
Daar komt de storm van protest: met overslaande stem gaan jullie natuurlijk roepen: "oh, dus het is allemaal niet waar, wat er in de Bijbel staat"
Dan heb ik een wedervraag: was het allemaal wel zo waar, wat we gedurende de laatste 50 jaar over de Tweede Wereldoorlog hebben geschreven, of werd die misschien ook een beetje gekleurd door een zeker nationale trots en komen pas nu feiten boven water die men daarvoor beslist niet wilde horen of zien?
Of nog één: is het niet zo, dat je op latere leeftijd al die stoere en heldhaftige verhalen van je vader of je opa wat leert relativeren? Heeft de subjectieve blik de werkelijkheid niet wat fraaier en rooskleuriger voorgesteld?
Echt, de Bijbel is een menselijk boek. En met mensen moet je toch af en toe je wenkbrauwen eens optrekken.
Maar wel een waardevol boek, want ik geloof, dat in alle gebrekkigheid, waarmee wij mensen iets van God zeggen of Hem ons proberen voor te stellen er toch zicht kan komen op Hem. Niemand heeft ooit God gezien, de eniggeboren Zoon van God heeft Hem ons verklaard.
Hé opmerkelijk, er staat niet: "Niemand heeft ooit God gezien, maar de stem van God klinkt 1 op 1 door in de geschriften van het OT". Nee er wordt gewezen op een mens. De enige concrete, tastbare aanwezigheid van God op aarde is...Jezus. Het Woord is niet Boek geworden (dat denken de moslims), maar het is Vlees geworden. En daar houd ik me aan. En dan kan ik gerust leven met een roerige ontstaangeschiedenis van OT en NT met veel handschriften en versies enz. Het gaat om Jezus en om in Zijn Geest te denken en te handelen. Komen we toch weer uit bij de Geest, die troost en leidt. De letter is tot weinig nut.
try
. Heel consequent Try!
