Chiastische patronen in de Bijbel

[elbert]

In dit topic wil ik chiastische patronen in de Bijbel opsporen.
Een chiasme of kruisstelling is een stijlfiguur, waarbij er een omkering van overeenkomstige elementen wordt gebruikt.

Een voorbeeld: de aanspraak "dames en heren, jongens en meisjes" is een chiasme, want dames en meisjes horen bijelkaar en heren bij jongens.

Immers:
A - dames
B - heren
B - jongens
A - meisjes

In de Bijbel kom je dit soort constructies ook tegen, bijvoorbeeld 1 Johannes 3:9 ("Een iegelijk, die uit God geboren is, die doet de zonde niet, want Zijn zaad blijft in hem; en hij kan niet zondigen, want hij is uit God geboren.").

Dit vers kun je onderverdelen in de volgende zinsdelen:
A - Een iegelijk die uit God geboren is
B - die doet de zonde niet
C - want Zijn zaad blijft in hem
B - hij kan niet zondigen
A - want hij is uit God geboren.

Dit soort constructies kan handig zijn bij bijbelstudie, om de bedoeling van bijbelverzen beter te begrijpen.

Dus post hier de chiastische patronen die je vindt in de Bijbel. Het gaat me niet zozeer om de inhoudelijke bespreking ervan, maar simpelweg om die patronen te vinden.

[elbert]

Numeri 15:35-36:

A - Zo zeide de HEERE tot Mozes:
B - Die man zal zekerlijk gedood worden;
C - de ganse vergadering zal hem met stenen stenigen buiten het leger.
C - Toen bracht hem de ganse vergadering uit tot buiten het leger, en zij stenigden hem met stenen,
B - dat hij stierf,
A - gelijk als de HEERE Mozes geboden had.

[Maja de Bij]

Ik aarzel een beetje, maar ik denk aan Romeinen 8:

33 Wie zal beschuldiging inbrengen tegen de uitverkorenen Gods? God is het, Die rechtvaardig maakt.
34 Wie is het, die verdoemt? Christus is het, Die gestorven is; ja, wat meer is, Die ook opgewekt is, Die ook ter rechter hand Gods is, Die ook voor ons bidt.

Logischer is het om dit om te draaien :
Wie zal beschuldiging inbrengen ? Christus bidt voor ons!
Wie is het die verdoemt ? God maakt rechtvaardig.

[Boekenlezer]

Chiasme heb ik me altijd voorgesteld als iets wat vooral in het Oude Testament voorkomt. Ik kwam het namelijk steeds tegen in studies die gedeelten van het Oude Testament betreffen.
Vast staat wel dat in het Oude Testament veel chiasmes te vinden zijn.

In Genesis 1:14-18 zit een chiasme:

A En God zeide: Dat er lichten zijn in het uitspansel des hemels, om scheiding te maken tussen den dag en tussen den nacht;
B en dat zij zijn tot tekenen en tot gezette tijden, en tot dagen en jaren!
C En dat zij zijn tot lichten in het uitspansel des hemels, om licht te geven op de aarde! En het was alzo.
D God dan maakte die twee grote lichten; dat grote licht tot heerschappij des daags,
D' en dat kleine licht tot heerschappij des nachts; ook de sterren.
C' En God stelde ze in het uitspansel des hemels, om licht te geven op de aarde.
B' En om te heersen op den dag, en in den nacht,
A' en om scheiding te maken tussen het licht en tussen de duisternis.

De zon en de maan worden niet letterlijk bij hun naam genoemd. Dit waarschijnlijk om identificatie met de zonnegod en de maangod te vermijden. Te midden van allerlei heidense afgoderij is dit een verhaal wat de lezer met zijn beide benen op de grond zet: zon, maan en sterren zijn slechts Gods schepsels, die hun functie hebben, en meer moet je er niet achter zoeken.

[Boekenlezer]

In Genesis 11:1-9 zit ook zo'n structuur. J.P. Fokkelman heeft deze analyse gemaakt, zo meldt Inleiding op het Oude Testament van Raymond B. Dillard en Tremper Longman III.
Hier schrijf ik hem even uit:

A En de ganse aarde was van enerlei spraak en enerlei woorden.
B Maar het geschiedde, als zij tegen het oosten togen, dat zij een laagte vonden in het land Sinear; en zij woonden aldaar.
C En zij zeiden een ieder tot zijn naaste:
D Kom aan, laat ons tichelen strijken, en wel doorbranden! En de tichel was hun voor steen, en het lijm was hun voor leem.
E En zij zeiden: Kom aan, laat ons voor ons...bouwen,
F een stad...en een toren, welks opperste in den hemel zij, en laat ons een naam voor ons maken, opdat wij niet misschien over de ganse aarde verstrooid worden!
X Toen kwam de HEERE neder,
F' om te bezien de stad en den toren,
E' die de kinderen der mensen bouwden.
D' En de HEERE zeide: Ziet, zij zijn enerlei volk, en hebben allen enerlei spraak; en dit is het, dat zij beginnen te maken; maar nu, zoude hun niet afgesneden worden al wat zij bedacht hebben te maken?
C' Kom aan, laat Ons nedervaren, en laat Ons hun spraak aldaar verwarren, opdat iegelijk de spraak zijns naasten niet hore.
B' Alzo verstrooide hen de HEERE van daar over de ganse aarde; en zij hielden op de stad te bouwen.
A' Daarom noemde men haar naam Babel; want aldaar verwarde de HEERE de spraak der ganse aarde, en van daar verstrooide hen de HEERE over de ganse aarde.

In dit chiasme wordt een omkering uitgedrukt. De mensen gaan van alles organiseren om machtig te worden en om de hemel te bestormen, maar voor God is dat om te lachen - Hij moet nota bene neerdalen om er wat van te zien! - en Hij gooit het in de war. Het beslissende keerpunt is X in het verhaal: de HEERE daalt neer.

[elbert]

In de eerste brief van Johannes vinden we ook een flink aantal chiasmen, bijvoorbeeld 1 Joh. 4:2-6a:

A - Hieraan leert u de Geest van God kennen:
B - elke geest die belijdt dat Jezus Christus in het vlees gekomen is, is uit God;
C - en elke geest die niet belijdt dat Jezus Christus in het vlees gekomen is, is niet uit God; maar dat is de geest van de antichrist, waarvan u gehoord hebt dat hij komt, en die nu al in de wereld is.
X - Lieve kinderen, u bent uit God en u hebt hen overwonnen, want Hij Die in u is, is groter dan hij die in de wereld is.
C' - Zij zijn uit de wereld; daarom spreken zij uit de wereld, en de wereld luistert naar hen.
B' - Wij zijn uit God.
A' - Wie God kent, luistert naar ons; wie niet uit God is, luistert niet naar ons. Hieraan herkennen wij de geest van de waarheid en de geest van de dwaling.

Johannes stelt hier de Geest van God tegen de geest van de wereld. Wie uit God is, heeft de Geest van God. Wie niet uit God is, heeft de geest van de wereld. De kern van dit chiasme is de verzekering: "u bent uit God".

[jmpauw]

Paulus gebruikt er veel. Sommige zijn lastig en belangrijk voor de exegese. Slechts enkele van de vele voorbeelden:

1 Kor. 4:10b
A wij zijn zwakken, maar
B gij sterken;
B' gij zijt heerlijken, maar
A' wij verachten.

Filemon vs. 5
Alzo ik hoor
A uw liefde en
B geloof, hetwelk gij hebt
B' aan den Heere Jezus, en
A' jegens al de heiligen;

geloof richt zich immers op Jezus, liefde op de heiligen (ook op Jezus, maar hier in de eerste plaats vanwege het chiasme niet)

Er valt ook een chiasme te zien op grotere schaal, nl. de hele Galaten-brief:
De hele Galatenbrief is een weerlegging van twee aanklachten dat Paulus' evangelie 'naar de mens' (1:11) en 'van de mens' (1:12) zou zijn.
Paulus weerlegt dit door éérst het tweede te weerleggen in Gal. 1:13-2:21 en dáárna het eerste (Gal. 3:1-6:10). Dus:

A 'naar de mens'
B 'van de mens'
B' Gal. 1:13-2:21
A' Gal. 3:1-6:10)

Waar heb je dit voor nodig, Elbert?

[elbert]

Waar heb je dit voor nodig, Elbert?

Het is meer iets waar m'n ogen de laatste weken voor opengaan. Ik ben bezig een boekje te lezen van dr. L. Floor ("De leer van Christus"), waarin hij een praktisch commentaar geeft op de brieven van Johannes.
Daarin legt hij regelmatig de tekst uit aan de hand van de zinsopbouw die de apostel gebruikt. Exegetisch is dat inderdaad vaak heel belangrijk, om de kern van een tekstgedeelte te achterhalen. Bij een moeilijke tekst als 1 Joh. 3:9 (over het niet zondigen) helpt het als daar in het centrum staat dat het zaad Gods in de wedergeborene blijft. Daar draait het dus blijkbaar om in deze tekst.

In de Bijbel valt elke keer iets nieuws te ontdekken, ook bij teksten die we al honderden keren gelezen hebben. Daarom leek het me wel een leuk idee om er een topic over te openen. Een stukje bijbelstudie is ook wel zo leerzaam en het is weer eens wat anders dan een discussietopic.

Dat er misschien chiasmen op bijbelboek-niveau zijn, daarover wordt in elk geval gespeculeerd. Met name natuurlijk over bijbelboeken als Daniel of Openbaring. Ik wil daar voorzichtig mee zijn, al zou het best kunnen dat die structuur in een bijbelboek kan zitten.

[elbert]

Romeinen 10:9-10:

A - Als u met uw mond Jezus als Heere belijdt
B - en met uw hart gelooft dat God Hem uit de doden heeft opgewekt,
X - zult u zalig worden.
B' - Want met het hart gelooft men tot gerechtigheid
A' - en met de mond belijdt men tot zaligheid.

Kolossenzen 1:3-9a:

A - Wij danken de God en Vader van onze Heere Jezus Christus, telkens wanneer wij voor u bidden,
B - omdat wij gehoord hebben van uw geloof in Christus Jezus en van uw liefde voor alle heiligen, vanwege de hoop die voor u is weggelegd in de hemelen.
C - Hiervan hebt u eerder gehoord door het Woord van de waarheid, namelijk van het Evangelie.
D - Dit is naar u toe gekomen, zoals ook in de hele wereld,
X - en het draagt vrucht
D' - zoals ook onder u vanaf de dag dat u het gehoord hebt en de genade van God in waarheid hebt leren kennen.
C' - Zo hebt u het ook geleerd van Epafras, onze geliefde mededienstknecht, die voor u een trouwe dienaar van Christus is.
B' - Hij heeft ons ook uw liefde in de Geest te kennen gegeven.
A' - Daarom houden ook wij niet op, vanaf de dag dat wij het gehoord hebben, voor u te bidden en te smeken

[elbert]

Efeze 2:11-14

A - Bedenk daarom dat u die voorheen heidenen was in het vlees en die voorhuid genoemd werd
B - door hen die genoemd worden besnijdenis in het vlees, die met de hand gebeurt,
C - dat u in die tijd zonder Christus was, vervreemd van het burgerschap van Israël en vreemdelingen van de verbonden van de belofte;
D - u had geen hoop en was zonder God in de wereld.
E - Maar nu, in Christus Jezus, bent u, die voorheen veraf was, door het bloed van Christus dichtbij gekomen.
F - Want Hij is onze vrede, Die beiden één gemaakt heeft; en door de tussenmuur die scheiding maakte af te breken, heeft Hij de vijandschap in Zijn vlees tenietgedaan,
X - namelijk de wet van de geboden, die uit bepalingen bestond, om die twee in Zichzelf tot één nieuwe mens te scheppen
F'- door vrede te maken, en om die beiden in één lichaam met God te verzoenen door het kruis, waaraan Hij de vijandschap gedood heeft.
E' - En bij Zijn komst heeft hij door het Evangelie vrede verkondigd aan u die veraf was, en aan hen die dichtbij waren.
D' - Want door Hem hebben wij beiden door één Geest de toegang tot de Vader.
C' - Zo bent u dan niet meer vreemdelingen en bijwoners, maar medeburgers van de heiligen en huisgenoten van God,
B' - gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten, waarvan Jezus Christus Zelf de hoeksteen is, op Wie het hele gebouw, goed samengevoegd, verrijst tot een heilige tempel in de Heere;
A' - op Wie ook u mede gebouwd wordt tot een woning van God, in de Geest.

Bovenstaande heb ik overigens niet zelf gevonden (uiteraard... ), maar via deze link: http://web.mit.edu/mitacf/www/resources ... amples.pdf