Boekenlezer schreef:Een vraag die bij mij speelt is: wat is de evolutietheorie eigenlijk precies?
Hiervoor is een zorgvuldig onderscheid nodig tussen twee zaken, namelijk
1)
evolutie als feit, dat is
het veranderen van allel-frequenties in een genenpoel in de tijd. Dat is wat evolutie IS, niets meer en niets minder. voor de duidelijkheid, allelen zijn verschillende varianten van hetzelfde gen, bijvoorbeeld het gen voor oogkleur is er in de allelen blauw, bruin, groen, grijs (en welke kleuren je nog meer wilt. Als er in een populatie 20% blauwe ogen heeft, en 80% bruine ogen, en na 100 jaar is dat 40%/60%, dan is dat evolutie. Als er door een mutatie ineens een extra allel bijkomt, bijvoorbeeld oranje, is dat ook evolutie. de verdeling 40%/60% is immers anders dan 35%/55%/10%.
2)
Evolutietheorie, een
samenhangende reeks verklaringen voor het bovenstaande. Evolutietheorie verklaart het bovenstaande onder andere door mutaties aan DNA en natuurlijke en seksuele selectie waardoor bepaalde mutaties in ratio toe- of afnemen.
- Is het een theorie die vergelijkbaar is met het copernicaanse wereldbeeld van een ronde aarde, die de bijbellezers ertoe noodzaakte om de Bijbel eens wat anders te gaan interpreteren? Dat wereldbeeld is immers onontkoombaar.
Ja. Over de twee bovenstaande zaken, evolutie als feit en de theorie die die feiten verklaart bestaat op hoofdlijnen geen enkele twijfel meer.
- Of is het een theorie helemaal niet zo evident is, en die onderuit kan gaan in de toekomst?
Persoonlijk lijkt het mij waarschijnlijker dat er in de toekomst ontdekt wordt dat de Aarde toch plat is.
Zo heb ik bijvoorbeeld begrepen dat de evolutietheorie wel ontzettend veel verklaard heeft - of dat ook betekent dat die daarmee werkelijk waar is, weet ik daarmee nog niet, dat zie ik als een andere vraag - maar wil je werkelijk het (ontstaan en ontwikkelen van) leven verklaren, moet je een verklaring bieden op moleculair niveau, omdat dat het niveau is waarop het leven plaatsvindt. Maar daarover zwijgen de wetenschappelijke geschriften tot op heden nog. Een wetenschappelijk probleem met de evolutietheorie dus.
Dat volg ik niet helemaal. Beweer je nu dat er geen wetenschappelijke modellen zijn voor het ontwikkelen van leven op moleculair niveau? Wat doen al die mensen die DNA-onderzoek doen dan toch de hele dag, wat doen de micro- en celbiologen dan? Dat deel van je uitspraak is dus misschien wat ongelukkig geformuleerd.
Over het ontstaan van leven zijn heel veelbelovende modellen, maar dat onderzoek staat logischerwijs nog in de kinderschoenen. Vanwege de enorme stap terug in het verleden en het feit dat je geen fossielen kunt verwachten, is het erg lastig onderzoek.
Ik weet het: jij zult voor de eerste optie kiezen. Ik vraag het dus niet om een antwoord van jou te krijgen. Het ging me er meer om om eens een gedachte te uiten, een vraag die in mijn hoofd zit.
Ik heb toch geprobeerd je van een antwoord te voorzien. Dit is nou typisch een onderwerp waarbij je niet ver komt zolang je in je eigen hoofd blijft zitten. Het is - misschien helaas - geen filosofie.
Ik zie wel wat verschil tussen het copernicaanse wereldbeeld, en de evolutietheorie.
Het copernicaanse wereldbeeld is uitstekend in de praktijk te toetsen. Een foto als dit spreekt boekdelen:
Het is wel duidelijk: daar is aantoonbaar niet onder uit te komen. Geen weldenkend mens die dat ontkent. Het is glashelder: je moet het bijbelse beeld van een platte aarde niet letterlijk opvatten.
Een dergelijke glasheldere wijze van toetsen zie ik voor de evolutietheorie echter nog niet zo. Je kunt wel ruimtelijk reizen, maar je kunt niet door de tijd reizen om even te checken hoe het nou zit.
Nou, dat valt nog best mee. Er worden natuurlijk voor evolutionair onderzoek ook gewoon experimenten gedaan en er zijn zeker evolutionaire processen die binnen een mensenleven merkbaar zijn. Over het algemeen met organismen met een korte generatietijd, bacteriën, muggen, muizen, maar wat dacht je bijvoorbeeld van honden. Hoe lang duurt het voordat een bedreven fokker een volkomen nieuw ras heeft gekweekt met volledig nieuwe eigenschappen? Goed, dit is dan onnatuurlijke selectie, maar de verschuiving van allel-frequentie is niet te ontkennen.
Ook in de natuur zijn de effecten merkbaar. Zo was er experiment met hagedissen op een eiland voor de kust van Joegoslavië voor de oorlog. Er werden wat hagedissen op een nabijgelegen eiland uitgezet en men wilde kijken wat er zou gebeuren. Toen brak de oorlog uit waardoor het experiment jarenlang stil lag. Naderhand gingen de biologen weer eens kijken en zagen ze dat de hagedissen op het oude eiland nauwelijks waren veranderd (weinig selectiedruk, geen reden om te veranderen), maar de hagedissen op het nieuwe eiland, waar het voedsel heel anders was, taaier, hadden nieuwe kleppen in de slokdarm en maag ontwikkeld om te helpen bij de vertering, kleppen die de moedersoort dus niet had, voor de duidelijkheid.
Je kunt zeggen, ja maar de hagedis blijft een hagedis en de hond blijft een hond. Goed, dat soort sprongen is misschien wat veel gevraagd binnen een mensenleven. Bedenk je dat evolutie zich afspeelt in geologische tijd, eerder miljoenen jaren dan eeuwen.
En over dat teruggaan in de tijd wat niet kan volgens jou. Daar komen dan weer fossielen om de hoek kijken. We hebben werkelijk pakhuizen vol fossielen en kunnen daarmee als het ware de film van evolutie plaatje voor plaatje afspelen. We zien de bovenkaak van vissen langzaam veranderen in de gehoorbeentjes van landdieren. (nu blijkt ook dat precies dezelfde genen verantwoordelijk zijn voor de bovenkaak bij vissen en gehoorbeentjes bij landdieren, toeval? ik denk het niet.) Dit is even wat me ter plekke te binnen schiet, maar voor zowat alles zijn fossiele overgangen gevonden. Laat je dus niet voorliegen door creationisten die beweren dat er nog nooit overgangsfossielen zijn gevonden. Ter illustratie, op congressen voor paleontologen wordt regelmatig geruzied of een nieuw ontdekte fossiele soort nou een reptielachtig zoogdier of een zoogdierachtig reptiel is.
Ook bijvoorbeeld de voorspelling van een gefuseerd chromosoom in het menselijk DNA is voor mij net zo overtuigend als het plaatje dat je liet zien. Let op, men WIST NIET of er een gefuseerd chromosoom was, het was een voorspelling van de theorie, het was de enige verklaring voor het feit dat de mensapen 24 en de mens 23 paar chromosomen heeft. Toen dat gefuseerde chromosoom inderdaad werd gevonden... tja, glashelder.
