Berichtdoor gravo » 15 feb 2013 17:23
Een paar keer al kom ik in dit onderwerp de formule EVD tegen (Ellende, Verlossing, Dankbaarheid). Kennelijk gebruikt om deze begrippen via een afkorting sneller te kunnen benoemen.
Wat ik er echter in bespeur is de tendens om op zichzelf rijke en diepe begrippen uit het christelijke geloof als een soort formule te gaan gebruiken. Christelijke dogmatiek wordt zo een exacte wetenschap. En dat is het nooit geweest!
De drieslag ellende, verlossing, dankbaarheid ontleent zijn bekendheid aan de Heidelberger Catechismus, die op basis hiervan is ingedeeld. Maar een catechismus is geen dogmatisch handboek. Het is een leerboek, waarin het handig is om een logische, didactische opeenvolging te hanteren.
En natuurlijk is het logisch: elke heilsgeschiedenis in de Bijbel, of het nu Noach, Jozef, Job of de bloedvloeiende vrouw, de tien melaatsen, het dochtertje van Jaïrus, Petrus of Paulus is, beantwoordt grosso modo aan dit patroon. De hele Bijbel is heilsgeschiedenis, die natuurlijk alleen zinnig is als er eerst onheil is.
Je zou met evenveel recht de volgorde zo kunnen noemen: Probleem - Oplossing - Opluchting. Of: Bang - Getroost - Blij. Of: Onheil - Bevrijding - Feest. Nog korter heet het: door lijden tot heerlijkheid.
Het is Jezus' weg: door het lijden naar de overwinning.
Het is een zeer Bijbelse, zeer logisch volgorde om duidelijk te maken hoe we de christelijke verlossing kunnen voorstellen. Eerst het kwaad, de zonde, de zondaar, dan Gods genadige en verlossende handeling, tenslotte de beleving van de heerlijke, nieuwe stand van zaken. Van zondeval naar verlossing, van de hel naar de hemel. van oud naar nieuw. Of, om het nog korter te zeggen, het christelijk geloof in één woord is: redding!
Dat het mis gaat komt mijns inziens omdat die redding binnen het meer bevindelijke christendom niets objectiefs meer heeft. De hele waarheid van die redding moet zo'n beetje van binnen, in de ziel, beleefd worden. Ver weg van wat wijzelf en anderen met hun natuurlijke ogen kunnen zien. Op die manier wordt het natuurlijk heel onduidelijk wat nu precies bedoeld wordt met 'ellende', 'verlossing' en 'dankbaarheid'. Het worden meer gevoelens van....dan concreet aanwijsbare werkelijkheden.
Maar de Bijbelse voorbeelden zijn toch echt vaak heel concreet: de ark, de exodus, een genezing, hulp, een uitgesproken vergeving. Zo deed Jezus het ook: voor het oog van heel de schare. Dat zal best wel gevoelens hebben opgewekt bij de persoon in kwestie of bij de omstanders, maar het was niet uitsluitend de binnenkamer die daar veranderde. De ellende was tastbaar, maar de verlossing en de dankbaarheid ook! En dat was ook heel logisch. Een blinde die weer ziet...vind je het gek dat hij zijn Verlosser blij aankijkt!
Als niet helemaal meer duidelijk is, wat er met die drie begrippen wordt bedoeld, krijg je al gauw discussies over volgorde en gevoelens. En dan wordt het de vraag of de formule EVD ook VDE of DVE kan zijn. Het blijft immers allemaal heel vaag en verborgen. God doet iets in jou, je voelt je ellendig, of je weet je verlost, je was eerst treurig, o, nee, je was toch eerst blij en toen later weer verdrietig. Opeens voelde je dankbaarheid...maar waarom dan, je had toch nog geen ellende gevoeld en hoe voel je eigenlijk het verschil tussen verlossing en dankbaarheid. En als je nu verkeerd begint? Eén grote verwarring tussen je gevoelens en de voorgeschreven formule van opeenvolging EVD. En niemand kan je er bij helpen, want het speelt zich allemaal af in je eigen hart! Uiterlijk onbewogen kun je dit grote universele heilsplan van God meemaken? In de binnenkamer kan zich dit voorgeschreven proces (EVD) van wedergeboorte, bekering, rechtvaardigmaking, heiligmaking (zoals het ook wel op volgorde wordt gezet) voordoen? Zonder dat iemand er iets van merkt? Zonder dat er uiterlijk iets verandert? Is Gods werk zo onzichtbaar en stil? Lijkt me sterk.
Als dit onze verwachting is missen we de kern, vermoed ik. Gods redding is een werkelijke redding, van lichaam en ziel, van hemel en aarde, van innerlijk en uiterlijk. Misschien moeten we nog eens goed de eerste vraag en antwoord van de HC op ons in laten werken (die vraag gaat vooraf aan de bekende / beruchte hoofdstukindeling): "wat is uw enige troost beide in leven en in sterven". Daar zit alles al in.
De redding is kortweg: troost! En dat is geen mathematische, maar een zeer diepe, menselijke en emotionele behoefte.
gravo
'Von Gott wissen wir nichts. Aber dies Nichtwissen ist Nichtwissen von Gott'
(Franz Rosenzweig, Der Stern der Erlösung)