De Psalmberijming van 1773

[SDG]

Datheen is simpel, eenvoudig, Bijbels en bevindelijk. De rijm is een beetje gekunsteld (mede ook omdat het een vertaling is). Daarom zong het volk in de tijd van de reformatie deze berijming zo graag, ondanks Marnix en vele anderen. Als je de berijming niet goed kent is het lastig om hem ritmisch te zingen. Waarschijnlijk is daarom ook het niet-ritmische zingen ingevoerd. En dan is de tekst van deze berijming bij de gelovingen uit het hart gegrepen.

Datheen kan alleen bevindelijk zijn als de onberijmde psalmen het ook zijn. Datheen is immers de vertaling van een berijming; die berijming is onder toezicht van Calvijn ontstaan, dus die moest heel dicht bij de Schrift staan. Als Datheen bevindelijk is, bevindelijker dan andere berijmingen, moet Datheen dus méér hebben gedaan dan berijmen alleen, dan moet hij iets hebben toegevoegd.

"Beetje gekunsteld" is wel een subliem eufemisme om het kreupelrijm van Datheen te vergoeilijken

Zong het volk de berijming-Datheen graag omdat die simpel, eenvoudig, Bijbels en bevindelijk was? Meer dan de anderen? Dat is een stelling die ik graag onderbouwd zou zien. Had het volk iets te kiezen? Wat waren de alternatieven?

Zong men niet-ritmisch omdat men de berijming niet goed kende? Welnee, men kende de melodieën niet, dàt was het probleem. Het zingen in de kerk was een dikke puinhoop, lees daarover maar eens de dissertatie van dr. J.R. Luth ("Daer wert om 't seerste uytgekreten").

De psalmmelodieën waren ritmisch geconcipieerd, stonden ook altijd ritmisch genoteerd, óók in de Nederlandse psalmboekjes [totdat er een GBS kwam...], alles pleit er dus voor om ze te zingen zoals ze bedoeld zijn. Met een psalmberijming waarbij het spaak loopt zodra je ritmisch gaat zingen, is dus fundamenteel iets mis - niet inhoudelijk misschien, maar wel muzikaal.

SDG

[dode zee]

Ja, SDG, ik ben het helemaal met je eens. Heb dat ook al eerder in deze discussie gezegd, namelijk dat het niet bepaald ontspannen zingt... Je bent halverwege de regel en je denkt: oh jongens, dit gaat fout, het past niet!

Ja, Datheen heeft heel wat mooie versjes, maar eerlijk gezegd, heb ik, en met mij een groot deel van het volk (!) 1773 erg lief!

Wat betreft moeilijkheidsgraad: ik ken een ex-drugsgebruiker die bekeerd was, gitaar speelde etc, en zei: de psalmen? Ik kick erop! Ik wilde wel dat meer mensen dat dachten! En hoe mooi Datheen ook is, onder ABN valt het toch niet bepaald! Misschien heel bevindelijk, maar dta zijn alle psalmen! Gij hebt mijn ziel beveiligd voor de dood, Gij redt mijn voet dat hij zich nimmer stoot...Is dat jouw bevinding?

[JopieK]

Ja, SDG, ik ben het helemaal met je eens. Heb dat ook al eerder in deze discussie gezegd, namelijk dat het niet bepaald ontspannen zingt... Je bent halverwege de regel en je denkt: oh jongens, dit gaat fout, het past niet!

Ja, Datheen heeft heel wat mooie versjes, maar eerlijk gezegd, heb ik, en met mij een groot deel van het volk (!) 1773 erg lief!

Wat betreft moeilijkheidsgraad: ik ken een ex-drugsgebruiker die bekeerd was, gitaar speelde etc, en zei: de psalmen? Ik kick erop! Ik wilde wel dat meer mensen dat dachten! En hoe mooi Datheen ook is, onder ABN valt het toch niet bepaald! Misschien heel bevindelijk, maar dta zijn alle psalmen! Gij hebt mijn ziel beveiligd voor de dood, Gij redt mijn voet dat hij zich nimmer stoot...Is dat jouw bevinding?

Heftige achtergrond heb je dan dode zee, maar toch blijf ik er bij dat 1773 neit een optimale berijming is, al vindt de halve wereld 'm nog zo mooi c.q. is de halve wereld nog zo gehecht eraan. Het zou beter zijn als er een meer bijbelse berijming zou zijn die tevens goed zingbaar is. En b.t.w. gitaatspelen kan juist ook tot eer van God zijn hoor, denk maar aan alle jongerenkampen, zondagsschool, studentenvereniging etc. waar men gitaat speelt ter begeleiding van de liederen die men zingt.

[caprice]

Datheen is best te zingen.
Probeer het maar eens uit op een Datheenpsalmzangavond.

[SDG]

Datheen is best te zingen.
Probeer het maar eens uit op een Datheenpsalmzangavond.

Dat is wat ik al eerder zei: dan moet je 't inderdaad in die stijl doen, heel erg langzaaaaaaaaaam, dan heb je geen last meer van al die verkeerde klemtonen en zo.
Ga vervolgens de psalmen maar eens ritmisch te zingen, zoals ze bedoeld zijn en probeer dan maar eens Datheen te zingen: dan ben je gauw genezen...

SDG

[caprice]

Datheen is best te zingen.
Probeer het maar eens uit op een Datheenpsalmzangavond.

Dat is wat ik al eerder zei: dan moet je 't inderdaad in die stijl doen, heel erg langzaaaaaaaaaam, dan heb je geen last meer van al die verkeerde klemtonen en zo.
Ga vervolgens de psalmen maar eens ritmisch te zingen, zoals ze bedoeld zijn en probeer dan maar eens Datheen te zingen: dan ben je gauw genezen...

SDG

Dat denk ik ook, maar ik zing nooit ritmisch.

[SDG]

Dat denk ik ook, maar ik zing nooit ritmisch.

Dat vermoedde ik al
Mag ik je een tip geven: koop de samenzang-cd "O God mijns heils, mijn Toeverlaat", samenzang met Klaas Bolt. Dan hoor je prachtige gedragen samenzang, ritmisch, berijming 1773, op zo'n waardige manier dat alle vooroordelen en bezwaren die we in onze kringen soms horen over ritmisch zingen overtuigend worden weerlegd. Aanbevolen, Caprice! Het is een uitgave van Lindenberg in Rotterdam.

SDG

[caprice]

Dat denk ik ook, maar ik zing nooit ritmisch.

Dat vermoedde ik al
Mag ik je een tip geven: koop de samenzang-cd "O God mijns heils, mijn Toeverlaat", samenzang met Klaas Bolt. Dan hoor je prachtige gedragen samenzang, ritmisch, berijming 1773, op zo'n waardige manier dat alle vooroordelen en bezwaren die we in onze kringen soms horen over ritmisch zingen overtuigend worden weerlegd. Aanbevolen, Caprice! Het is een uitgave van Lindenberg in Rotterdam.

SDG

Ik vind het wel mooi om te horen hoor, maar om het zelf te zingen vind ik het lastig. Ik weet niet wanneer je snel of langzaam moet zingen. Niet-ritmisch zijn de psalmen ook zo mooi. Aan de inhoud verandert niets.
Maar het is niet fijn om je op de muziek te moeten concentreren, want dan gaat de inhoud je voorbij als je niet uitkijkt.

[SDG]

Ik vind het wel mooi om te horen hoor, maar om het zelf te zingen vind ik het lastig. Ik weet niet wanneer je snel of langzaam moet zingen. Niet-ritmisch zijn de psalmen ook zo mooi. Aan de inhoud verandert niets.
Maar het is niet fijn om je op de muziek te moeten concentreren, want dan gaat de inhoud je voorbij als je niet uitkijkt.

Hm, je vindt het dus lastig omdat je 't niet gewend bent. Oké, dat kan ik begrijpen. Maar is 't niet een beetje gemakzuchtig om het daar maar bij te laten? Sterker nog: zoud het niet kunnen gebeuren dat je die oude vertrouwde woorden -je kunt ze wel dromen, toch?- opeens met heel andere ogen gaat bekijken, bijna als nieuw gaat ervaren, wanneer je ze eens op een andere manier mag zingen dan je gewend bent?

Ik ken hervormde gemeenten waar men het ritmisch zingen nog maar enkele jaren geleden heeft ingevoerd, gewoon omdat de psalmen bedoeld zijn om ritmisch te worden gezongen. Dat is een beslissing die bij sommige mensen wel wat weerstand oproept: oude mensen hebben hun leven lang "op hele noten" gezongen, en nu moet het opeens anders. Maar de kinderen zongen daar op de basisscholen allang ritmisch, de koren zongen de psalmen ook al sinds mensenheugnis ritmisch, alleen tijdens de kerkdienst gebeurde het nog niet. Als zo'n verandering wordt ingevoerd, heb je de eerste tijd onvermijdelijk wat gemopper van mensen die het er niet mee eens zijn. Maar als je een paar jaar verder bent, hoor je niemand meer. Dan vindt men het normaal - en dat ìs het ook.

Maar goed, we zijn het er wel over eens dat ritmisch zingen en Datheen niet samen gaan.

SDG

[caprice]

Dat is wel een andere situatie. Bij ons worden bij alle gelegenheden psalmen niet-ritmisch gezongen. Alleen een koor wil het nog wel eens ritmisch doen, maar ook nog niet eens altijd.
Ik weet ook niet of het verstandig is om in een gemeente van meer dan 2000 mensen ineens ritmisch te gaan zingen. Als je niet uitkijkt gaat het massaal fout.

[SDG]

Ik weet ook niet of het verstandig is om in een gemeente van meer dan 2000 mensen ineens ritmisch te gaan zingen. Als je niet uitkijkt gaat het massaal fout.

Er is toch ook geen sprake van zomaar ineens omschakelen? In de gemeenten waarop ik doelde, werd die maatregel goed voorbereid met artikelen in het kerkblad, verder werd een gemeenteavond avond gehouden waar het ritmisch zingen werd toegelicht en geoefend. Ook is er een overgangsfase geweest: in de ene gemeente zong men een tijd lang de eerste en de laatste psalm in de dienst ritmisch en de tussenliggende psalmen niet-ritmisch. In de andere gemeente zong men een tijd lang alleen in de avondddienst ritmisch, in de morgendienst werd nog niet-ritmisch gezongen. In beide gevallen werd, na dus een periode van gewenning en na de nodige voorlichting, op een zeker moment de overstap gemaakt om gewoon eenduidig alles ritmisch te gaan zingen. En dat kan ook met 2000 mensen prima gaan, als je maar organisten hebt die werkelijk leiding kunnen geven aan de gemeentezang en niet weifelend er een beetje achteraan hobbelen.

SDG

[dode zee]

Haha, bedankt Jopie, helaas voor jou heb ik niet bepaald een heftige achtergrond! Afgezien dan misschien van een heftige worsteling met God om de eerste rechten...Maar dat is niet zo erg als je dat verliest!

Ik vind ritmisch ook erg mooi, wij moesten het op de Pabo doen, en dat loopt gewoon goed, dat hoort bij de woorden. Maar Datheen kan ik me niet ritmisch voorstellen... 'tKlinkt prachtig als iemand anders Datheen zingt, caprice, zolang ik het zelf maar niet hoef te doen! Ik zou iedereen in de war brengen door te proberen de noten toch nog fatsoenlijk in de wij te brengen...

Hebben jullie wel eens de Engelse psalmen gezongen zoals ze in de Anglican Church worden gezongen? Moet je dat eens proberen met een gemeente van 2000 die dat nog nooit heeft gedaan en/of een slechte organist... Daar is Datheen Ritmisch niks bij...!

[Marnix]

Ik weet nauwelijks waar het over gaat maar ik vind het toch wel interessant

En ehm.. omschakelen kan best hoor... als je maar wil. Gewend zijn aan dingen maakt dat wel iets lastiger maar ja... 3 jaar geleden was ik ook gewend aan de gulden En ik kan me nog herinneren dat we in 1985 of zo van psalmberijming wisselden (ben gereformeerd vrijgemaakt). En toen ik voor het eerst bij een jeugddienst kwam vond ik het ook niet altijd even makkelijk om de opwekkingsliederen met een band er bij mee te zingen. Maar ja, het gaat nu allemaal prima, de euro, de psalmen, de opwekking.

Het kost even wat tijd maar het gaat dan echt wel lukken hoor. Het is denk ik wel belangrijk... Zo zijn veel psalmen ook bedoeld, als vrolijke lofliederen, dus het is denk ik belangrijk dat je ze ook zo kan zingen, en dat je ook begrijpt wat je zingt.

Blessings

[SDG]

Hebben jullie wel eens de Engelse psalmen gezongen zoals ze in de Anglican Church worden gezongen? Moet je dat eens proberen met een gemeente van 2000 die dat nog nooit heeft gedaan en/of een slechte organist... Daar is Datheen Ritmisch niks bij...!

Ja daag dan kun je misschien nog beter de Matthäus Passion door de gemeente laten zingen... Die Angelicaanse chants, dat is wel zo ongeveer het moeilijkste wat er is. Dat kunnen die koren alleen omdat ze het dagelijks doen (Evensong!) en omdat de koorleden al van kinds af aan in die koren meezingen, eerst als jongenssopraan en later als alt, tenor of bas. Maar mooi dat 't is

SDG

[dode zee]

Ah joh, overdrijven is ook een vak zeg! Wij leerden een van die psalmen op ed Pabo! Ze zijn best te zingen, alleen moet de rest ook wel weten waar je afbreekt etc... anders wordt het een beetje een zooitje!