3parels schreef:(...)De natuurlijke mens staat alleen onder zijn invloed, satan houdt hen verblind. (...) Daarom doet satan er alles aan om mensen in deze verblindheid te houden.(...) Zo houdt hij de refokerken voor dat het allemaal niet zo gemakkelijk gaat, dat er erg veel zondebesef nodig is en dat je eerst moet weten dat je uitverkoren moet zijn. (...) De evangelische mensen houdt hij voor dat je gewoon even een zondaarsgebedje kan doen en dat alles in orde is en dat je zo verder kan leven in de wereld. (...) De wereldse mensen die God niet willen, houdt hij voor dat christenen dom zijn. Dat God niet bestaat en dat de evolutietheorie waar is. (...) Maar ook met de christen, die Jezus werkelijk wil navolgen is hij erg druk. (...) Hij verstoort hun gebeden. Laat vloeken in hun hoofd klinken en geeft hen onreine gedachten. Stopt hun hoofd vol met leugens, zodat ze onzeker worden over hun zaligheid. Wil Gods eer roven door hun zwakke plek te gebruiken om hen tot zonde te verleiden en daarna aan te klagen, zodat ze over zichzelf weeklagen en denken dat God hen zo niet meer wil hebben. Als hij de kans krijgt maakt hij hun leven tot een hel, omdat hij weet dat hij ze straks niet meer zal hebben. Wanneer ze zonde aan de hand houden, grijpt hij zijn kans en probeert hen in deze zonde te verstrikken zodat ze er niet uit los komen.(...) Satan is een werkelijkheid. En wat doen we er tegen?(...)
Ik krijg uit bovenstaande compilatie toch sterk de indruk dat alles waaraan mensen zich bezondigen, alles waarin mensen ongehoorzaam zijn aan God, alles waarin mensen ongelovig, vijandig en afkerig zijn ten opzichte van God, eigenlijk niet hun eigen schuld is. Satan zit er achter.
Dit komt mij voor als een vorm van determinisme, die we alleen kennen van ontspoorde visies op goddelijke predestinatie. Die laatste eenzijdigheid leidt er toe dat mensen volkomen passief kunnen worden en onverschillig. God kiest de uitverkoren, daar is nooit meer iets aan te veranderen, het gaat zoals het moet gaan. Reactie: we zien wel, want elke geloofsactiviteit die ik zelf ontplooi is óf totaal ijdel (omdat je probeert te geloven, terwijl dat volgens het plan van God uitgesloten is en toch nooit zal gebeuren) of het is een volkomen passief soort geloven dat God zonder jou in jou werkt en dat vanzelf wel eens een keer zal beginnen als dat de bedoeling is. Afwachten dus.
Terecht zullen veel christenen bezwaar maken tegen zo'n volstrekt lijdelijke voorstelling van geloof.
Maar hier proef ik toch iets soortgelijks. De mens, ongelovig, gelovig of werelds (iedereen dus) wordt volstrekt geringeloord door satan. Hij zit overal achter, je kunt nooit ontsnappen aan zijn listige bemoeienis. Het gevaar bestaat dat deze visie ook een soort lijdelijkheid met zich meebrengt in de zin dat wat we ook geloven, we nooit meer verlost worden van deze boze. Hij lijkt alle macht te hebben in henmel en op aarde en alle mensen te kunnen beïnvloeden. In de theologie zouden we spreken van een hoog satansbeeld.
Maar wat betekent dat voor ons Godsbeeld? Blijft er nog wel wat te regeren en te overwinnen over voor Hem? En scherper nog: welke betekenis kan Jezus Christus nog krijgen in dit door en door gedetermineerd zijn door de werken van satan?. Is Jezus Christus hier ook aan onderworpen? Het lijkt er wel op, wanneer de macht van satan zo ontzettend groot beschreven wordt, zo alomtegenwoordig en zo volstrekt gelijk voor zowel gelovigen als ongelovigen.
De kern van determinisme is eigenlijk: er wordt met mij gedaan, ik kan zelf niets sturen, al mijn activiteiten worden gecontroleerd, alles wat ik doe of ga doen ligt vast en daarom kan niemand mij eigenlijk aanspreken op wat mij overkomt of hoe mijn leven zich voltrekt. Ik ben niet langer verantwoordelijk, geef mij dan ook de schuld niet. Als je in dit klimaat zou vragen: "
En wat doen we er tegen?" dan zou het enige correcte antwoord zijn: "niets".
En zo verzeilen we in volstrekt onchristelijk vaarwater. De kerngedachte van schuld en zonde is dat de mens wel degelijk kan worden aangesproken op zijn verantwoordelijkheid. Door steeds zo dicht tegen een deterministische visie aan te leunen, verdwijnt dit uit beeld en kweek je christenen die met hun handen omhoog gaan zitten om aan te geven dat zij er zelf niet zoveel aan kunnen doen.
De een heft de handen in arren moede omhoog en zegt: God moet mij geloof geven.
De ander heft zijn handen even machteloos omhoog en zegt: de satan houdt mij bij het geloof vandaan.
Beide reacties lijken mij niet goed.
gravo