elbert schreef:Roodkapje schreef:elbert schreef:@Roodkapje: dat substantie wat anders betekent als materie, daarvan ben ik ook nog wel op de hoogte. De vraag is of dat echt wat verandert in het theologische geschil. Eigenlijk niet, denk ik. En nee, het is niet uitsluitend een politiek verschil, was dat maar waar.
Als jij graag wilt geloven dat het geen politiek geschil was moet jij dat weten.
Je leest m'n post niet goed. Ik ontken niet dat er in de tijd van de reformatie geen politieke component aan het conflict zat, maar het is domweg onjuist om de reformatie (ook op het punt van het avondmaal) enkel in politieke termen te duiden. De kern van de reformatie is toch echt een (enorm) theologisch geschil.
Dat het nog steeds een theologisch geschil betreft, is eenvoudig te bewijzen uit het feit dat de politieke realiteit sinds de reformatie onvergelijkelijk anders is dan toen.
Roodkapje schreef:elbert schreef:Ik zie het spreken over substantie als een poging om de menselijke natuur van Christus op de 1 of andere manier (bovennatuurlijk) in of onder het brood en de wijn te krijgen.
Hiermee laat je dus juist zien dat je het niet snapt. Wat jij stelt is niet het geval.
O, in dat geval is het opgelost.

Als Christus' menselijke lichaam niet betrokken/aanwezig is bij het sacrament, is een belangrijk aspect van het conflict eruit.
Nu nog wachten op de pauselijke verklaring die dat erkent, plus de verklaringen van de synodes van de protestantse kerken
De paus hoeft dat niet verklaren simpelweg omdat jij opnieuw een materialistische, kentheorethische zaak van de Eucharistie maakt, terwijl ik al eerder heb aangegeven dat dit niet in de absoluut materialistische zin van het woord kan worden opgevat omdat de substantialeer uit de scholastiek niet die insteek heeft. Heel vaak iets herhalen maakt iets niet waarder.
elbert schreef:Roodkapje schreef:elbert schreef: De Lutherse opvatting van het avondmaal zit hier eigenlijk niet eens zo heel ver vandaan (consubstantiatie). Dus een toenadering van de lutherse en de rooms-katholieke opvatting acht ik nog niet eens zo heel ver buiten de mogelijkheden, zeker gezien het feit dat de lutherse leer van het ubiquitisme de alomtegenwoordigheid van Christus' lichaam leert.
De lutherse leer is op dezelfde manier van denken gebaseerd, en dat kan opeens wel? Hoezo nu opeens wel dan?
De overeenkomst van de transsubstantiatieleer en de consubstantiatieleer in de 16e eeuw, was dat Christus lichamelijk aanwezig was bij het avondmaal. Het verschil was dat volgens de klassieke opvatting van de transsubstantiatie brood en wijn werkelijk veranderden in lichaam en bloed van Christus, terwijl de consubstantiatieleer de aanwezigheid van het lichaam en bloed van Christus bij en onder brood en wijn veronderstelt.
Als de katholieken en absoluut materialistische aanwezigheid van lichaam en bloed veronderstellen zoals de moderne fysica voorstaat, heb je gelijk. Maar wel stelden eerder al vast dat de leer uit het tijdperk stamt toen men nog niet zo dacht. Zie mijn eerdere post over scholastiek. Je verdraait opnieuw heel subtiel wat de katholieke leer is, en doet alsof wat jij weergeeft de katholieke leer is. Dat is het niet, het is de (foute) gereformeerde weergave van die leer. Het is kennelijk lastig om niet in absoluut materialistische termen te denken, maar in termen van substanties.
elbert schreef:De gereformeerde opvatting verwerpt het idee van een lichamelijke aanwezigheid, maar heeft het over een geestelijke aanwezigheid. Zo legt die gereformeerde opvatting het "gekruisigd lichaam van Christus eten en Zijn vergoten bloed drinken" uit (vr. & antw. 76)
Dat is mooi, maar ben je ooit nagegaan of die 'gereformeerde opvatting' de moeite heeft genomen om de katholieke opvatting juist weer te geven. Verder heeft de HC nog een redactie ondergaan door Frederik, de keurvorst die er nog wat politieke uitspraken aan toegevoegd heeft, o.a. Vraag/antwoord 81. Het is heel aardig om de verschillen tussen de eerste en de derde druk te bekijken, voor en na politieke interventie...
elbert schreef:Roodkapje schreef:De vraag is of je dit zo tegenover elkaar mag zetten. Je kunt de twee naturen niet zo kunstmatig uit elkaar doen. Als je Calvijn te massief leest en de HC ook, kun je zo gaan denken. Christus is niet in werkelijkheid zo opgesplitst in twee delen, zo werkt de Tweenaturenleer niet. Die Tweenaturenleer is, tussen twee haakjes, ook in termen van (neo)platonisme geformuleerd, dus als je de substantialeer niet snapt, verbaast het me ook niet zo dat je de essentie van de Tweenaturenleer mist. De Heilige Geest is een aparte Persoon in de Triniteit, niet 'slechts' het 'goddelijke deel van Jezus'. De Heilige Geest gaat van de Vader en de Zoon uit. Jezus staat dus apart van zowel de Vader als de Geest. Dus als Jezus ergens aanwezig is, dan is Hij ergens aanwezig. Als je als gereformeerde claimt dat de Heilige Geest bij het Avondmaal aanwezig is, uitgaande van de Zoon en de Vader, dan heb je het dus over de Derde Persoon in de Triniteit, en niet over het aanwezig zijn van de Zoon. Je kunt Christus niet uit elkaar trekken door te stellen 'zijn menselijke natuur is in de hemel, maar zijn goddelijke natuur is hier'. Dat is volstrekt onbijbels.
Toch is het dit onderscheid in de alomtegenwoordigheid en plaatselijkheid van de goddelijke resp. menselijke natuur waar de Heidelbergse catechismus naar verwijst. Ik verwijs hiervoor naar de verhandeling over Zondag 18 in het Schatboek van Ursinus (pagina 351-370 uit deel I in de uitgave van den Hertog, ISBN 90-331-0445-8 ).

Overigens wil ik bij je stukje wel opmerken dat je de eenheid van de Drie-eenheid zwaar onderbelicht. We geloven immers niet in een Drieheid, maar in de Drie-eenheid. Want als de apostel opmerkt dat Christus in ons woont, dan bedoelt hij daar uiteraard mee dat de Heilige Geest in ons woont (Rom. 8:10-11). Het woning maken in iemands hart, is daarbij een zaak van Vader, Zoon en Heilige Geest (Joh. 14:23-26). Toch zegt niemand dat de Zoon ook lichamelijk in ons hart woont. Zo is het ook bij het Avondmaal: de Drie-enige God is aanwezig, maar dan niet lichamelijk.
Ik weet wat er geleerd wordt, maar ik ben even for the sake of the discussion kritisch. Verder geef je mijn standpunt niet correct weer. Ik sta helemaal geen Drieheid voor. Ik zet alleen kritische noten tegen een artificiële opsplitsing in "Jezus naar zijn menselijke natuur" en "de geestelijke Jezus". Als katholieken op jouw manier zouden geloven dat Jezus met zijn menselijke natuur in de hostie zit, dan zou die hostie er als Jezus uit moeten zien. Het is onzin om het onderscheid in menselijke en niet-menselijke natuur bij deze discussie te betrekken, omdat dit in wezen niets met de Werkelijke Tegenwoordigheid te maken heeft. Je moet dat zien in een mystieke (daarmee bedoel ik de gewone christelijke mystiek, de katholieke vorm van bevindelijkheid, niet het occulte). Op een mystieke (of op z'n gereformeerds: "bevindelijke") manier is Jezus Werkelijk Tegenwoordig in de hostie. Dat wordt er geleerd. Er wordt niet geleerd dat de hostie verandert in een stukje vlees, maar dat de consecratie ervoor zorgt dat Jezus op een mystieke manier werkelijk tegenwoordig in de hostie is. En omdat wij niet gewend zijn om in die termen te denken wijzen we het maar af. En dat vind ik gewoon te makkelijk.
elbert schreef:Roodkapje schreef:elbert schreef:Verder is de scholastieke visie inderdaad neo-platoons van aard en dat is 1 van de redenen waarom de gereformeerden deze visie als buitenbijbels verwerpen. Eerst maar eens bij de Bijbel te rade gaan en je op basis daarvan in de materie verdiepen, in plaats van je met voorchristelijke metafysica bezig te houden, is het gereformeerde uitgangspunt.
Dit is grappig, ten eerste is 'platoons beïnvloed' niet hetzelfde als 'platoons van aard'. Dat is een karikaturistatie van de scholastiek.
Oke, fair enough. Waarbij natuurlijk wel geldt dat de reformatoren van mening waren dat die platoonse beinvloeding veel te ver ging.
En waarom dat? Wat is er mis met contextualisatie? Wat is er mis met het gebruiken van bestaande elementen die niet fout zijn om duidelijker te maken wat we geloven?
De reformatoren waren kinderen van hun tijd, van de Renaissance, terug naar de bron etc. Terwijl ze in die tijd niet eens wisten wat de bron was. Je kunt wel vinden dat platoonse beïnvloeding tever gaat, maar dan zul je wel met goede argumenten moeten komen. Wat is er mis met het gebruiken van een methode voor jouw doel. De methode is alleen maar fout als je God er niet mee dient. Hetzelfde zien we nu met de wetenschap. En ja, theologie is een wetenschap, daar gebeurt precies hetzelfde, en dat mag anno 2007 opeens wel... Over inconsequent gesproken.
elbert schreef:Roodkapje schreef:Het Nieuwe Testament heeft ook platoonse verwijzingen. Die Bijbel waar jij graag naar verwijst is voor een deel geschreven door apostelen die platoons beïnvloed waren. Die leefden namelijk in een tijd en een cultuur die dat was. Moeten we nu grote delen van het NT ook gaan verwerpen omdat deze platoonse invloeden bevatten? Of moeten we gaan gummen? Abrogatie in de Bijbel?
Of het NT werkelijk zo'n beinvloeding van het platonisme heeft ondergaan, is nog maar zwaar de vraag. Dat termen gebruikt worden die voor het eerst gebruikt werden door filosofen uit de school van Plato, wil nog niet zeggen dat de Bijbelse verkondiging die heidense lading wil dekken. Integendeel, in termen die voor Grieken bekend in de oren klonken, komt het Evangelie in al zijn eigenheid tot hen. De meeste orthodoxe nieuwtestamentici zijn nl. niet zo overtuigd van de platoonse beinvloeding van het NT. Het is wel zo dat de latere theologische ontwikkeling (kerkvaders, scholastici enz.) beinvloeding heeft ondergaan van de neo-platoonse opvattingen. Maar we dwalen af.

De scholastiek verkondigt toch ook geen heidense opvattingen, ze maken alleen gebruik van het instrumentarium en de terminologie om het denken over God en het geloof te ontwikkelen. Daarmee doen ze precies hetzelfde als de Bijbelschrijvers.
Als je Grieks gehad hebt en je bent bekend met platoonse teksten en je leest het NT dan kun je de overeenkomsten gaan turven en je komt heel erg veel tegen. Dan kun je wel als orthodox theoloog met je kop in het zand gaan zitten, maar daar veranderen de feiten niet van.
elbert schreef:Roodkapje schreef:Daar tegenover stellend: een protestantse theologie die zwaar door het modernisme/verlichtingsdenken van de 16e eeuw en daarna beïnvloed is, dat is geen probleem? Waarom is het platonisme wel een probleem en de Renaissance/Verlichting niet?
Wie zegt dat die eigenheden van de verschillende perioden in de kerkgeschiedenis geen problemen met zich mee kunnen brengen? Wat ik constateer is wel, dat de reformatie een beweging terug naar de Schrift vertegenwoordigde. Een beweging die steeds weer opnieuw gemaakt moet worden, wil een theologie echt het etiket Bijbels verdienen.
Dat is de grote vraag hè. Hoe kun je 'terug naar de Bijbel' als je niet eens weet wat de oorspronkelijke Bijbel was, en als je vrij willekeurig boeken gaat verwijderen, oh nee, foutje, weer terugstoppen, andere boeken eruit omdat er dingen instaan die je niet aanstaan onder het momen 'we willen de oorspronkelijke boeken'. Terwijl die oorspronkelijke boeken allang niet meer bestaan. Als ik zie hoe in bijvoorbeeld reformatorische kringen met de Bijbel wordt omgegaan en ik vergelijk dat met de Ante-Niceaanse Vaders, dan zou ik eerder van een beweging van de Bijbel af dan van een beweging naar de Bijbel toe willen spreken.
elbert schreef:Roodkapje schreef:Als je dan toch consequent doorredeneert zou je het hele NT moeten wegdoen en opnieuw een Bijbel samenstellen omdat de totstandkoming van hele Bijbel, met name het NT, zijn oorsprong vindt in de Traditio van de Rooms-Katholieke Kerk. Maar zo consequent wil je niet zijn, kennelijk.
Nee, want dat hoeft, gezien mijn antwoord hierboven ook niet.
Dan zou ik de onstaansgeschiedenis van de Bijbel en de allervroegste kerkvaders er eens bij gaan betrekken. Bijvoorbeeld de Ante-Niceaanse vaders.
Ik merk dat je heel defensief reageert en vanuit het standpunt dat de katholieke leer hoe dan ook fout is, hoeveel of hoe weinig je er zelf ook vanaf weet. Dan heeft discussiëren niet echt zin. Ik sta daar anders in.
Uiteindelijk boeit het helemaal niet of de HC of de gereformeerde leer iets zegt. Het gaat erom dat wat de HC of de gereformeerde leer zegt in overeenstemming moet zijn met de oorspronkelijke bedoeling van de Bijbelschrijvers. Je kunt teksten op tig manieren uitleggen, het gaat er uiteindelijk om dat we proberen te achterhalen wat Paulus en consorten bedoelden. Daar kom je met alleen de Bijbel in de hand nooit achter, omdat je ten tijde van de Reformatie al een gat van 1500 jaar hebt zitten. Je bent daarvoor echt aangewezen op de uitlegteksttraditie. Dus op het onderwijs wat de apostelen aan hun leerlingen (de apostolische vaders) gaven en wat die leerlingen weer aan hun leerlingen doorgaven. Gelukkig staat veel daarvan op schrift.
Ik vraag me ernstig af of op eigen houtje teksten interpreteren en duiden gekleurd door het Renaissance/Verlichtingdenken, zonder je te storen aan de tekstuitleg van de apostelen, opgetekend door hun leerlingen, of je dan echt 'naar de bijbel teruggaat'. Ik vraag me dat echt af.
Uiteindelijk gaat het mij om de Waarheid, of die nou protestants is of niet. Stel dat die waarheid katholiek is, die mogelijkheid houd ik altijd open. Ik weet dat ik het niet leuk ga vinden als de katholieke leer waar is (ik heb daar veel moeite mee, niet op het gebied van Eurcharistie, maar wel op veel andere punten).
Uiteindelijk gaat het om de Waarheid, en helaas voor mij (en voor veel anderen) is de Waarheid niet een kwestie van wat mij persoonlijk aanstaat. Ik hoop dat de katholieke leer niet klopt op bepaalde punten, net zoals ik hoop dat de gereformeerde leer niet klopt op bepaalde punten. Maar als na grondig onderzoek blijkt dat bepaalde punten wel kloppen, dan zal ik zo eerlijk tegen mezelf moeten zijn om van standpunt te veranderen. Doe ik dat niet, dan maak ik me schuldig aan afgoderij, namelijk het bewieroken van mijn eigen denkbeelden.
Ik zit nu een tijdje op Refoweb en merk dat er mensen zijn die aan tunnelvisie lijden. Hun visie is de enige ware en alles wat daarvan afwijkt is fout of onbijbels, of vul maar in. Die mensen zijn niet geïnteresseerd in de Waarheid maar in het bevestigen van hun eigen denkbeelden, die hun kleine afgodjes zijn geworden.
Dit bewierroken van de eigen ideeën en het niet open willen staan voor andermans gedachtengoed en ook maar de deur op een kier zetten dat wij misschien niet de hele wijsheid in pacht hebben op dit gebied zetten, kom je vooral tegen in de katholiek-reformatorische discussies. Ik had beter moeten weten, vooral hier. Dus laat ik het hier maar bij.