benefietdiner schreef:(...) Godsdiensttwist kan ik dat niet noemen. (...)
Op het eerste gezicht wellicht niet. Er lijkt geen grote theologische kwestie achter te zitten. Maar toch is het een twist middenin de godsdienst. En dat zou aan het denken moeten zetten.
Hoe kan het dat emoties zo hoog oplopen over kwesties die hooguit praktisch van aard zijn of die ontstaan door misverstanden en vooroordelen?
Dan kom je toch uit bij de achilleshiel van gemeenschappen als deze. Ze zijn geïsoleerd. Dat lijkt hun kracht te zijn. Maar dat is ook hun zwakte. Want er is geen alternatief. De gemeenschap is voor wie er in leeft als water voor een vis. Buiten die gemeenschap is geen leven.
En daarom wordt men zo nerveus als zich een breuk voltrekt. Of dat nu vanuit godsdienstige meningsverschillen is of niet.
Men heeft al zijn geld op de ernstige, maar uitzonderlijke gemeenschap gezet. En die focus wordt het sterkst belichaamd in de figuur van de predikant. Dat is zogezegd de koningin in de bijenkolonie. Als die uitvliegt vliegt de hele korf mee.
Alles staat of valt met de woorden en daden van zo'n man. Een moeilijke positie. Op eenzame hoogte. Je woorden worden op een goudschaaltje gewogen. Je wordt vaak als een van de weinige ware gelovigen gezien, je bent een voorbeeld, een orakel. Je hebt het laatste woord in tal van beslissingen. En alle gemeenteleden verwachten veel van je. Je kunt je geen fouten permitteren.
En als het dan eens wat ongelukkig gaat, als er dan eens een hapering is, een fout of erger nog, een misstap, dan loopt de gemeenschap het gevaar om beroofd te worden van haar allerkostbaarste bezit: de dominee die het voortbestaan van de kerk rechtvaardigt en verzekert. Als de dominee wankelt, wankelt alles. Zo uitzonderlijk afhankelijk heeft men zich gemaakt van de predikant die niet zelden ook de stichter is of de geestelijke vader aan wie zo'n gemeente haar identiteit ontleent.
De standaard reactie is dan altijd tweeërlei. De ene helft van de gemeente blijft dan pal achter de dominee staan. Het motief is duidelijk: behoud, overleven, vasthouden en koesteren wat men heeft. Wetend dat de dominee het hart is van de gemeenschap.
De andere helft gaat juist heel principieel afstand nemen. Die denken dat het niet meer goed komt en kiezen voor de vlucht naar voren. Ook vanuit de gedachte om de gemeenschap (en op die manier) zichzelf en de eigen identiteit veilig te stellen.
Er hoeft dus geen theologisch verschil te zijn om toch volstrekt verschillende standpunten in te nemen als het om het voortbestaan van de gemeente zelf gaat. En dat gaat het hier, want zo'n grote gemeente (met zo'n enorm kerkgebouw) kan helemaal niet splitsen.
Too big to fail.
Het gaat dan op het scherpst van de snede. Want er is geen alternatief voor zo'n buitengewoon orthodoxe en dus zeldzame geloofsgemeenschap. En dat is wel degelijk de godsdienstige achtergrond die hier speelt.
Is het wel zo verstandig om je als christelijke geloofsgemeenschap zo terug te trekken op een eigen theologisch eiland? Moet je er wel voor kiezen om bijna alle contacten met andere christenen te verbreken in de hoop dat je het op eigen kracht (ook met de kracht van het getal) overleeft?
Het kan ook een gevaarlijke strategie zijn.
Zo zie ik het.
gravo