Een interessant stukje:
Zo'n jurk heet een toga of in mijn geval eigenlijk een liturgisch gewaad. Tijdens mijn studie heb ik eens een stukje geschreven over de geschiedenis van de toga. Zie hieronder:
De hele discussie rondom de kleding van predikanten ontstond al direct na de Reformatie. De predikanten die waren overgegaan wilde niet de liturgische kleding van de Rooms-katholieke priesters overnemen. Een grondprincipe van de Reformatie was dat iedereen gelijk was, ‘priesterschap van alle gelovigen’. De predikanten wilden daarom ook geen onderscheid maken in kleding. Ze droegen gewoon de kleding van alledag. Ze wilden zich nog wel enigszins onderscheiden van de gemiddelde burger en droegen daarom de kleding die geleerden in die tijd ook droegen. Predikanten konden zich ook niet te werelds kleden. Regelmatig kwamen er klachten dat ze te vrolijke en lichte kleding droegen. De kleding moest wel zwart, sober en eenvoudig zijn. De meeste predikanten waren ook niet zo heel modegevoelig en vaak liepen ze achter op de heersende mode.
In 1817 werd voor het eerst een verzoek ingediend bij de synode om predikanten voor te schrijven een toga te dragen. Dit was in de Waalse Kerken al gebruikelijk en zeker in het overwegend katholieke zuiden van de Nederlanden waar predikanten het moeilijk hadden, zou een kerkelijk kostuum een uitkomst bieden. De synode vond het echter niks. Eén van de redenen van de synode tegen dit voorstel was dat het voor predikanten erg lastig zou zijn om met zo’n kostbaar kledingstuk naar gemeenten te trekken. Later is hiervoor een togadrager in het leven geroepen. Hij reisde met de predikant mee om de toga te vervoeren. Over het algemeen hadden de protestantse predikanten ook helemaal geen behoefte aan een kerkelijk gewaad. Dat hadden ze nooit gehad en dat wilden ze nu ook niet hebben.
In 1854 beval de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk ook haar predikanten toch aan een toga te dragen tijdens de kerkdiensten. Waarom nu wel? De eerste reden was dat er in de loop van de jaren grote verwarring ontstaan was over de kledingkeuze van de predikanten. Er waren herhaaldelijk verzoeken aan de synode gericht om duidelijkheid te verschaffen over de kleding. Een tweede reden was dat als er geen duidelijke regels waren omtrent de kleding de predikanten zich dan zouden overgeven aan de grillen van de mode en dit moest ten aller tijden worden voorkomen. De eerdere bezwaren werden over boord gezet. Zo was men bijvoorbeeld ook bang dat er een te groot onderscheid zou komen tussen de gemeente en de predikant als de predikant heel andere kleding zou gaan dragen dan de gemeente. Dit zou tegen ‘het priesterschap van alle gelovigen’ in gaan. Volgens de synode had het verleden echter al bewezen dat dit niet noodzakelijk het geval is. Ook het argument dat Jezus en zijn volgelingen geen ambtsgewaad droegen is van de tafel geveegd met het argument dat Jezus onder heel andere omstandigheden heeft gewerkt en hij heeft bovendien hier ook geen aanwijzingen voorgegeven. De toga raakte onder de predikanten steeds meer ingeburgerd.
Na de Doleantie in 1886 hebben de Gereformeerden moeite met de ‘hervormde’ toga. Abraham Kuyper was geen voorstander van de toga. Hij vond dat predikanten de wereld niet mochten ontwijken en dat ze zich moesten kleden als alle anderen, doordeweeks en op zondag. Als predikanten voor de Doleantie gewend waren om een toga te dragen dan mochten ze hier van Kuyper wel mee door gaan, ‘maar wie er niet aan gewoon was, wenne zich die gewoonte niet aan, en grijpe nog veel minder naar den geheel verouderden steek, maar kleede zich gewoon en eenvoudig’ (geschreven in ‘Onze Eeredienst’). De kledingkeuze was overigens geen hoofdzaak. Het kwaad zat niet in de kleren, maar in het menselijk hart.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam de liturgische beweging op in Nederland. De zwarte toga kwam weer ter discussie te staan, eerst in de hervormde kerk en later ook in de gereformeerde kerken. De aankleding van de eredienst kreeg meer aandacht. Een toga is het gewaad van hoogleraren en juristen en de kleur zwart staat voor somberheid en is een teken van rouw. Niet iedere predikant kon zich hier meer mee vinden en ging op zoek naar een andere vorm. Andere predikanten houden zich wel aan de toga, omdat deze ook staat voor traditie en stijl.
In de jaren zestig zien we witte gewaden in de protestantse kerken komen. Witte gewaden hebben bijbelse gronden, de priesters in het Oude Testament droegen ze bijvoorbeeld en ze werden ook gedragen in de vroeg-christelijke kerk. Het kleed van een predikant moet zinvol zijn voor zijn of haar functie. Als we gaan zwemmen, doen we ook zwemkleding aan. We spreken over ‘het priesterschap van alle gelovigen’. Het kleed moet dus geen hiërarchie uitdrukken, maar eerder een aanvulling op de eredienst. Naast het witte gewaad gaan predikanten ook stola’s dragen. In de katholieke kerk staan deze voor de speciale plaats die de priester inneemt, de priesterlijke waardigheid. In de protestantse traditie worden ze gebruikt om de kleur van het kerkelijk jaar duidelijker naar voren te brengen. Sommige predikanten dragen daarom ook stola’s over hun zwarte pak of toga. Op de stola’s zijn vaak christelijke symbolen geborduurd en ze vormen een eenheid met het ‘antependium’, het kleed wat over de avondmaalstafel of de kansel hangt.
Sinds 1967 worden ook vrouwen toegelaten tot het ambt van predikant. Hiervoor mochten ze wel hulppredikant zijn, maar hulppredikanten droegen geen speciale kleding. Na hun toelating gingen de vrouwen dus ook nadenken over hun kledingkeuze. Het is zeer aannemelijk om te stellen dat de verandering van de zwarte toga naar andere liturgische gewaden ook hier mee te maken heeft. Veel vrouwelijke predikanten wilden niet mee gaan met de ‘traditie der vaderen’. Ze noemden een zwarte toga het symbool van een mannencultuur. Vrouwelijke predikanten willen wel vaak een toga of een ander gewaad aan om keurende blikken van de mensen op hun kledingkeuze te ontwijken of om niet elke zondag voor de keuze te staan welke kleding nu weer aan te doen. Vrouwen hebben bovendien meer vrijheid in hun kledingkeuze dan mannen. Zij staan niet in een jarenlange kledingtraditie.
Eén ding is in ieder geval duidelijk: de kledingkeuze van een predikant is eigenlijk altijd een bewuste keuze en er gaat lange geschiedenis aan vooraf.
https://www.facebook.com/PGHKorenaar/po ... 2682889344
