Berichtdoor gravo » 13 apr 2019 12:45
Ik wil toch nog even terug naar wat ik in de openingspost ter sprake heb gebracht. Wellicht goed om het nog eens door te lezen.
Mijn conclusie was toen:
- De onderwerpen in de preek zijn misschien mooi, wijs, goed, knap, maar ze sluiten totaal niet aan bij de mensen die de kerk zouden moeten dragen. Het gaat volledig langs hen heen.
- De kerkdiensten bieden niet wat mensen nodig hebben. Dat blijkt vooral contact te zijn. Gezamenlijk opereren, een sfeer van openheid, rust, ontspanning, gezelligheid. (doe niet te blasé over dat laatste woord, veel mensen zijn gespannen in de kerk, niet op hun gemak. Is dat goed?)
Alles komt dus aan op de toekomstige vorm van de eredienst.
Inmiddels is het topic alle kanten op gegaan, klassiek gereformeerde discussies zijn er in terechtgekomen en over van alles en nog wat is uitgeweid. Geheel tot uw dienst natuurlijk, iedereen heeft de vrijheid om het debat te sturen.
Maar intussen lijkt het er op dat we de huidige eredienst weer de gewoonste zaak van de wereld vinden, dat we de vorm als een gegeven beschouwen en zo is de angel natuurlijk handig uit de discussie gehaald.
Maar ik heb nog steeds de indruk dat er iets van cruciaal belang ontbreekt in de eredienst.
Misschien moet ik het iets theologischer gaan opschrijven.
Het hart van het christelijk geloof is Christus. En dan geen verre Christus, maar een Christus die aanwezig is en nabij. Volgens mij maakt dat het (geestelijk) leven uit van een christelijke gemeente. Als we merken dat de gedachten afdwalen, dat men uit gewoonte of beleefdheid in de kerk zit. Als we zien dat er wenig geestelijk leven is, dat mensen kennelijk niet gevoed worden, maar zich gespannen en ongemakkelijk voelen tijdens de kerkdienst, zouden we dan niet eens moeten onderzoeken of Christus wel aanwezig is?
Als Hij er is, dan hebben we toch de zaligheid? Dan is er toch vrede in het hart, vreugde, dankbaarheid? Dan zijn er toch de werkingen van de Heilige Geest? Dan zijn er toch ook vruchten. Dan is er toch geloof, hoop en liefde? dan komt er toch ook wat terecht van de onderlinge vriendschap, gastvrijheid, genegenheid, liefde en aandacht? Dan staat de deur toch ook wijd opne voor anderen die op zoek zijn naar rust voor hun onrustig hart?
Kortom, is de vraag uit mijn openingsport niet terug te brengen tot deze: is Christus eigenlijk wel aanwezig?
Ik geef een aantal bekende mogelijkheden hoe Christus aanwezig kan zijn:
1. Als de gemeente samenkomt. Waar twee of drie in Mijn Naam aanwezig zijn (zegt Christus) daar ben Ik aanwezig.
2. In de verkondiging van het Woord. Het is namelijk het Woord van God. Het Evangelie (de goede boodschap van Jezus Christus) is een kracht van God tot behoud van wie gelooft. Christus komt in het gewaad van het Woord. Christus is het Woord van God (Joh.1).
3. In de sacramenten. Christus is aanwezig in de tekenen van brood en wijn. Dit is Mijn Lichaam, dit is Mijn Bloed.
4. In ons hart. Niet meer ik, maar Christus leeft in mij.
5. In de mens die wij helpen om Christus wil: "Want Ik ben hongerig geweest, en gij hebt Mij te eten gegeven; Ik ben dorstig geweest, en gij hebt Mij te drinken gegeven; Ik was een vreemdeling, en gij hebt Mij geherbergd. Ik was naakt, en gij hebt Mij gekleed; Ik ben krank geweest, en gij hebt Mij bezocht; Ik was in de gevangenis, en gij zijt tot Mij gekomen.
6. In de Heilige Geest. Dat is de Geest van Christus, die als Trooster aan ons is gegeven nu Christus ten hemel is opgevaren. De Geest van Christus leidt ons, overtuigt ons en vuurt ons aan.
7. In ons gebeden. Want wij mogen God aanroepen en wij doen dat door onze gebeden altijd te besluiten met: door Christus onze Heer of door: om Jezus' wil.
Als het Huis van God gevuld is met de aanwezigheid van Christus, dan verwacht ik niet dat mensen slechts uit beleefdheid of vol onzekerheid en spanning in de gemeente aanwezig zijn.
Zou het zo kunnen zijn dat we veel te veel over onszelf praten en onze eigen aanwezigheid veel belangrijker vinden? Dat we veel te veel de mens in het middelpunt stellen? De bekeerde of de onbekeerde mens? Of hoe een mens bekeerd zou moeten worden? Of hoe een mens zou moeten handelen als hij eenmaal bekeerd zou zijn? Of welke dingen er eigenlijk allemaal nodig en mogelijk zijn als een mens bekeerd wordt?
Is er nog wel ruimte en tijd voor Christus of gaat alle tijd op aan beschrijvingen van hypothetische voorbeeld-christenen waar niemand zich verder mee kan identificeren? Weten we eigenlijk wel waar Christus is in de kerk? Of zijn we hem kwijtgeraakt? Is Hij wellicht verder getrokken, naar andere schapen "die van deze stal niet zijn"?
In het ergste geval, als er bijna niemand in de kerk durft te zeggen dat hij of zij een ware gelovige is, dan dringt de volgende vraag zich toch onvermijdelijk op: Als dat zo is, is Christus dan nog wel aanwezig? Hoe kan dat, gemeente van Christus zijn, zonder dat Hij Zelf aanwezig is? (*)
En wat voor organisatie organiseert dan elke zondag deze bijeenkomsten? Is dat een kerk? Een kerk zonder gelovigen? Die zich, om een illusie in stand te houden, christelijke gemeente noemt?
Geen wonder dat er enige verveling en ongemak ontstaat bij degenen die daar elke zondag komen! Alsof een dokter elke week een spreekuur houdt, waar honderden mensen op af komen, zonder dat hij zelf op komt dagen! Alsof je elke week een muziek-concert organiseert voor duizenden fans, zonder dat de artiest ook maar één keer aanwezig is! Alsof we elke keer weer de verjaardag vieren van een geliefde opa, zonder dat we hem kennen, zonder dat we hem uitnodigen en zonder dat we hem welkom heten.
Alsof we ons etaleren als een volgeling van Christus, zonder dat we ook maar enig idee hebben waar en wanneer we Hem dan zouden kunnen hebben ontmoeten! Of Hij überhaupt wel eens in de buurt geweest zou kunnen zijn! Merkwaardig.
Is Christus aanwezig in onze samenkomsten? Of komen we, bij gebrek aan Zijn aanwezigheid, alleen maar bij elkaar om koffie te drinken, om bij te kletsen en om onze familie of vriendenkring niet teleur te stellen? Dat contact zoeken is natuurlijk een goede zaak. Kerk zijn is er ook om eenzaamheid op te lossen. Voor gesprek, aandacht en sociale veiligheid. Maar wie verhindert hen dan om die dingen bijvoorbeeld te zoeken op een leesclub, bij een zwemvereniging, bij de bingo-avond of via een wandelaarscollectief?
Wat is er dan zo uniek aan de kerk? Als het goed is denkt, spreekt en handelt de kerk toch uit een geestelijke bron? Als het goed is gaat het toch om het volgen van Christus?
Iets scherper gezegd, iets meer vanuit de theologie benaderd, maar in zekere zin dezelfde vraag als in de openingspost.
gravo
(*)
Andersom geldt de vraag natuurlijk ook: Als we zeggen dat Christus wel degelijk aanwezig is, hoe kan het dan dat er geen ware gelovigen aanwezig zijn?
'Von Gott wissen wir nichts. Aber dies Nichtwissen ist Nichtwissen von Gott'
(Franz Rosenzweig, Der Stern der Erlösung)