Re: Sjoemellatijn en sjoemelgrieks

[Cicero]

Ik lees vandaag in het RD: "Ds. Mulder is vicevoorzitter van de SGP, voorzitter van Zending Gereformeerde Gemeenten, lid van de raad van toezicht van het Van Lodenstein- en Hoornbeeckcollege en redactielid van De Saambinder." En hij had en heeft een grote gemeente. En in de cv in het proefschrift blijkt dat hij ook een groot gezin heeft.

Dit is allemaal openbare informatie. En allemaal prima natuurlijk.

Maar ik weet uit ervaring hoe arbeidsintensief goed wetenschappelijk onderzoek is, zeker als je dat naast een baan moet doen. Ik zou mij totaal niet kunnen voorstellen hoe ik een goed, doorwrocht proefschrift zou kunnen schrijven naast een groot gezin, een intensieve baan en allerlei nevenfuncties. Het verbaast mij daarom niet dat Mulder, in elk geval in dit ene hoofdstuk, de kantjes ervan afgelopen heeft, zoals Van den Brink en ik hebben aangetoond.

[Psalm]

Het is onjuist wat dr. Van den Brink zegt. In deze link: https://research.vu.nl/en/publications/ ... kken-eleme is duidelijk te zien dat op de plaatsen waar dr. Van den Brink commentaar heeft op dr. Mulder deze telkens in zijn voetnoot naar dr. Van der Ent verwijst en niet naar de Latijnse versie. Het is dus onjuist om dr. Mulder te betichten van plagiaat of ondeugdelijk handelen. Maar goed, vermoedelijk leest dr. Van den Brink die kleine lettertjes in de voetnoot niet en gaat hijzelf nu jammerlijk de mist in met deze laakbare recensie. Puur broddelwerk van de bovenste plank dus.

Het is precies hetzelfde als dat jij als leerkracht zijnde een middelbare scholier verwijt dat hij de Engelse vertaling van een boek in het Chinees gebruikt omdat hij de Chinese taal niet machtig is.

Lees nog even de conclusie van dr. van den Brink: "Kortom, Mulder heeft ondeugdelijk en onwetenschappelijk werk geleverd. Hij weet dat hij Saldenus (en wellicht ook meerdere andere auteurs) zelf niet heeft bestudeerd alhoewel hij de suggestie wekt dat wel te hebben gedaan. Dat is een ernstige zaak, een academicus onwaardig".

Dr. van den Brink beschuldigt ds. Mulder niet van plagiaat. Wel van ondeugdelijk en onwetenschappelijk werk. Dat is een juiste conclusie. Dit komt overeen met de conclusie van Cicero in het topic "Sjoemellatijn en sjoemelgrieks". Lees zijn bijdrage maar eens Jantje!

[Cicero]

Wonderlijk allemaal. Bedankt voor het uitzoeken.

Heeft dit ook consequenties voor ds. Mulder of promotor?

Nee, tenzij er zware plagiaat zou worden aangetroffen. Maar daarvan is op dit moment geen sprake. Het gaat nu meer om de reputatie van het wetenschappelijke werk. En om de intellectuele integriteit van de betrokkenen.

Het is mij al vaker opgevallen dat sommige proefschriften van een armzalig niveau zijn. Omdat ik zelf met de theologische wereld redelijk vertrouwd ben, zie ik dat vooral bij theologische en aanverwante proefschriften. En niet zelden komen die bij de kerkelijke seminaries vandaan. Maar ja, de universiteit krijgt een smak geld bij een promotie. Daarom zijn leescommissies over het algemeen geneigd iemand ook bij een spreekwoordelijk mager zesje te laten promoveren.

Wat mij betreft doet dit afbreuk aan de kwalitatief hoogwaardige proefschriften en publicaties die er zeker ook zijn. De wereld is onrechtvaardig.

[Psalm]

Ik lees vandaag in het RD: "Ds. Mulder is vicevoorzitter van de SGP, voorzitter van Zending Gereformeerde Gemeenten, lid van de raad van toezicht van het Van Lodenstein- en Hoornbeeckcollege en redactielid van De Saambinder." En hij had en heeft een grote gemeente. En in de cv in het proefschrift blijkt dat hij ook een groot gezin heeft.

Dit is allemaal openbare informatie. En allemaal prima natuurlijk.

Maar ik weet uit ervaring hoe arbeidsintensief goed wetenschappelijk onderzoek is, zeker als je dat naast een baan moet doen. Ik zou mij totaal niet kunnen voorstellen hoe ik een goed, doorwrocht proefschrift zou kunnen schrijven naast een groot gezin, een intensieve baan en allerlei nevenfuncties. Het verbaast mij daarom niet dat Mulder, in elk geval in dit ene hoofdstuk, de kantjes ervan afgelopen heeft, zoals Van den Brink en ik hebben aangetoond.

Het is ook niet goed om zoveel functies tegelijkertijd te bekleden. Er zijn genoeg andere belijdende leden die soortgelijke taken zouden kunnen uitvoeren.

[Cicero]

Wim Mulder schrijft op blz. 246, noot 396:

"F.A. Lampe, Institutionum Homileticarum Breviarium, Groningen 1747. H. de Jong vermeldt 1742 als jaar van eerste uitgave, H. de Jong, ‘Lampe, Friedrich Adolph’, in: W.J. op ’t Hof (red.), Encyclopedie Nadere Reformatie, deel 2, Utrecht 2016, 29. Dat betekent dat de uitgave in 1747 te Groningen een tweede uitgave betreft."

Dit klopt niet helemaal. Een paar minuten zoeken levert het volgende op. Een preciezere versie van hoe het zit, staat in het proefschrift van Leurdijk, dat Mulder nota bene ook heeft geraadpleegd, maar kennelijk niet goed genoeg.

Lampes dictaten verschenen posthuum als boek in 1742, geredigeerd door Balthasar Ludwig Eskuche, zie hier.
In 1747 verscheen een verbeterde versie door Daniel Gerdes, zie hier.

Leurdijk zegt dat Gerdes Eskuches werk verdienstelijk noemt. Maar ik lees toch iets anders. Gerdes geeft Eskuche juist een veeg uit de pan, omdat die weliswaar dit werkje heeft gepubliceerd, maar boordevol fouten en slordigheden. De versie van Gerdes is met behulp van diverse anderen bijgewerkt. Ook Gert Leurdijk sjoemelt dus met het Latijn, moeten we constateren.

[Cicero]

In het hoofdstuk over F.A. Lampe is het enige directe citaat te vinden op blz. 246, de definitie van de homiletiek. Deze heeft Mulder echter niet zelf vertaald, maar overgenomen uit een boek van T. Brienen. Die staat in de noot vermeld, maar niet als de bron van de vertaling.

De inhoud van Lampes werk wordt per hoofdstuk weergegeven. Een samenvatting is natuurlijk altijd selectief, maar de vraag is of een dergelijke selectie goed getroffen is. Het boek van Lampe is heel systematisch opgebouwd, waarbij de ene aanwijzing min of meer logisch volgt uit de andere. Deze systematische opbouw is nauwelijks terug te zien in Mulders samenvatting. Omdat Mulder ook geen verantwoording geeft van waar hij op focust of waarom hij dingen weglaat, zit er niets anders op dan de Latijnse tekst te vergelijken met Mulders weergave.

Blz. 246 dus. Ik bespreek hoofdstuk 1 uit Lampes boek, bij Mulder ook aangegeven met [1]. Mulder slaat de paragrafen 1 t/m 3 over waarin Lampe enkele onderscheidingen maakt (de te funderen kerk en gefundeerde kerk, bevordering van de gedachten versus heiligheid).

Mulders volgende zin: "Om te komen tot de tekstkeuze is de meditatie van belang."
Wat zegt Lampe echter? In paragraaf 4 zegt hij dat zowel een matura meditatio nodig is als uitwendige actie. En deze matura meditatio draait om twee zaken: een verstandig keuze van de tekststof en de uitwerking daarvan. Ook blijkens het vervolg, waar het over Bijbelstudie en dergelijk gaat, betekent matura meditatio 'tijdige voorbereiding', die dus bestaat uit bestudering van de teksten en voorbereiding en uitwerking van de preek.
Vergelijk nu wat Mulder schrijft met wat Lampe bedoelt. Tja...

Volgende zin: "Bij de tekstkeuze zelf moet ook op enkele voorwaarden worden gelet: of de tekst een complete zin bevat, of ze de inhoud van het Evangelie aan de orde stelt en of de tekst kan worden toegepast op de hoorders met hun diverse capaciteiten en met het oog op hun tijd en omstandigheden."
Mulder slaat paragraaf 6 over, waar Lampe ingaat op voorgeschreven tekstkeuze, een keuze voor een aaneengesloten serie over een Bijbelboek bijvoorbeeld of een geselecteerde tekst.
Mulder geeft een weergave van paragraaf 7. De derde voorwaarde klopt. De tweede voorwaarde klopt, welwillend gelezen, ook. Bij de eerste voorwaarde gaat het bij Lampe om een complete propositio. Dat is een stelling of een thema, en niet een zin. Lampe maakt dus geen grammaticale opmerking, maar een inhoudelijke.

Volgende zin: "Aan het begin van de preekvoorbereiding vraagt de uitwerking van de tekst de nodige tijd."
Dit staat in paragraaf 8. Mulder laat weg dat Lampe onvoorbereide preken afkeurt, omdat de grootheid van Gods woord tot de nodige inspanning verplicht.

Volgende zin: "Daarbij moet aandacht gegeven worden aan zowel de woorden als de zaken."
Dit staat in paragraaf 9. Hierbij is het bij Mulder volledig onduidelijk dat het om de woordkeuze van de preek gaat, en niet om de woorden van de tekst.

Volgende zinnen: "De prediker maakt gebruik van de homiletische stijl (stylus homileticus). Lampe zet uiteen dat deze stijl anders is dan de didactische stijl (stylus didacticus). Eigen aan de homiletische stijl is dat de hoorders bewogen moeten worden. De prediker houdt daarmee rekening in zijn voorbereiding, in de opbouw van de preek en in de uitvoering."
Dit zegt Lampe niet. In paragraaf 9 zegt Lampe dat de prediker vanwege de verhevenheid van de zaken die hij behandelt, een stylus castigatus moet hanteren, een gedisciplineerde stijl. De stijl moet hij namelijk aanpassen aan het tweevoudige doel van de stylus homileticus: onderwijzen en de ziel raken. De stylus didacticus is dus een onderdeel van de homiletische stijl.

Hier houdt Mulders weergave op. Maar Lampes hoofdstuk is nog lang niet afgelopen. Hij gaat in op de doceerstijl (10), bijbehorende woordkeuze (11), uitdrukkingsvormen (12), volzinnen (13), de verbinding tussen de zinnen (14), retorische figuren om de emoties te bespelen (15). Vervolgens op de inhoud van de tekst (16), hulpmiddelen zoals woordenboeken en dergelijke (17), het geheugen (18), en een vooruitblik naar de onderdelen van de preek (19).

Dit alles laat Mulder niet weten. Hij heeft dus niet alleen sommige onderdelen van de Latijnse tekst niet begrepen, maar geeft ook geen duidelijk overzicht van de structuur van Lampes hoofdstuk. Het is een bijeenraapsel van enkele onderdelen van het hoofdstuk. De samenvatting biedt, al met al, slechts een povere weergave van Lampes tekst.

Hier laat ik het maar bij.

[Cicero]

Ik heb nog even naar het hoofdstuk over Voetius gekeken. Daar kwam ik op de eerste pagina's van de bespreking van de brontekst de volgende dingen tegen.

blz. 125, n. 278: G. Voetius, Politicae Ecclesiasticae, deel 1, Amsterdam 1663, Cap. III, Tract. II, sect. II, 598-631.
Hierin zit een fout. 'caput' is de kleinste afdeling in het boek. Het gaat om deel 1, boek 2, traktaat 2, sectie 2. 'Caput III' is erbij gekomen omdat Mulder alleen naar de koptekst heeft gekeken. Maar daarin zit een zetfout, omdat caput 3 nog bij het voorafgaande hoort. Omdat sectie 2 geen hoofdstukken heeft, heeft de drukker 'Cap. III' laten staan. Een onzorgvuldige verwijzing dus.

blz. 125, n. 279: S. van der Linde, ‘Gisbertus Voetius’ gedachten over de prediking’, in: Reformatorisch Dagblad, 1 december 1976.
Hierin zit een fout. Dit artikel is niet verschenen in het RD, maar in Theologia Reformata 19 (dec. 1976) 256-267. Mulder geeft in het vervolg ook nooit specifieke paginaverwijzingen naar dit artikel. Dit is erg slordig.
Helaas kan ik het artikel van Van der Linde zo gauw niet inzien (daarvoor zou ik naar een bibliotheek moeten), maar een vergelijking zou wel eens interessant kunnen zijn.

blz. 125, n. 280: "Voetius beperkt de Schriftlezing tot de canonieke boeken. De vormgeving van deze lezing mag door de kerkenraad worden bepaald. Zo wijst hij erop dat Ezra een preekstoel liet maken, terwijl Jezus zat. Voetius, Politicae Ecclesiasticae, 604."
Naast dat dit nogal een selectieve samenvatting is waarin de structuur van Voetius tekst niet doorklinkt, zegt Voetius niet bij het voorbeeld van preekstoel en zitten dat de vormgeving van de lezing door de kerkenraad mag worden bepaald. Dat voorbeeld staat in de context van een paragraaf over de plaats en positie van lector en gehoor. Wel zegt Voetius, op de volgende pagina, dat de prediker en kerkenraad moeten beslissen welke leesorde gevolgd wordt bij de publieke lezing en hoe dit samenhangt met de preek.

blz. 126: "Ook noemt hij ‘van de onzen’: Perkins, Guilielmus (...) etc. Hij wijst in hun benadering onderscheiden accenten aan."
Welwillend gelezen is dit oke, maar het is wel heel vaag geformuleerd met een verkeerde focus. Wat Voetius feitelijk doet is dat hij zijn lezers/studenten aanspoort om veel van de genoemde auteurs te lezen, omdat je van de een meer dit en van de ander meer dat opsteekt.

blz. 126: "Hij roemt daarbij de praktische uiteenzetting van Perkins, die zelfs uit de geschriften van Homerus (ca. 800 - ca. 750 v.Chr.) put om de opbouw van velen te dienen."
Dat laatste zegt Voetius niet. Voetius noemt op p. 606 Perkins 'de Homerus van de Engelse praktische (theologen)'. Alleen een erenaam dus. Het zou wel heel raar zijn als Voetius Perkins prijst omdat hij Homerus in zijn preken zou gebruiken, terwijl de algemene tendens onder deze gereformeerden was dat je Homerus buiten je preek moest laten.

blz. 126: "De prediker moet kunnen inschatten of woorden van bemoediging, van wat niet correct is, van instructie of van troost in de desbetreffende situatie nodig zijn."
Dit is een kromme weergave van wat Voetius op blz. 607 zegt: Ille enim nosse debet, quae potissimum adhortationes, quae correptiones, quae didasacliacae instructiones, quae consolationes, qui elenchi, his et nunc requirantur. Dit is: "Want hij vooral moet weten welke vermaningen/aansporingen, welke terechtwijzingen, welke didactische instructies, welke vertroostingen, welke weerleggingen er hier* en nu worden verlangd." *Ik vermoed dat his ('voor deze dingen') hier een drukfout is voor hic ('hier').
Mulder heeft correptiones waarschijnlijk opgevat als corruptiones, maar het eerste betekent 'terechtwijzingen', het tweede 'verdorvenheden/corrupties'. Dan kom je inderdaad niet uit met de zin, en daarom komt Mulder met 'woorden van wat niet correct is' op de proppen.

blz. 126: " Van preken volgens tekstkalenders (het zogenoemde perikopenstelsel) moet hij niets hebben, want dan komt niet meer dan een bloemlezing van de Schrift aan de orde. Zo hekelt hij gebruiken uit de rooms-katholieke en ook uit de lutherse traditie.282"
voetnoot 282: "Het lezen van preken veroordeelt Voetius niet; preken van N. Rogers (1594-1660) over Lukas 15 en die van Hildersham over Johannes 4 en Psalm 51 beveelt hij juist aan. Voetius, Politicae Ecclesiasticae, 606."
Mulder suggereert dat het hier over leespreken gaat, maar Voetius raadt slechts zijn lezers/studenten aan om preken voor zichzelf te lezen, om eruit te leren hoe je moet preken. Hij verwijst dan naar 'onze bibliotheek' en noemt twee recente aanwinsten van Rogers en Hildersham.

Het lijkt erop dat Mulder hier wel naar de Latijnse tekst heeft gekeken (hoewel ik niet weet hoe uitgebreid Van der Linde schrijft). Maar hij geeft er wederom blijk van de Latijnse tekst gebrekkig te hebben begrepen.

[Psalm]

Tjonge, dat zijn nog wel wat missers. Ik vraag me echt af waarom dat door promotor niet is opgemerkt. Is deze kwaliteit gangbaar voor dissertaties?

Ik denk als je echt goed gaat zitten dat je nog veel meer boven water haalt. Waarschijnlijk heeft dr. van den Brink dat ook ontdekt, maar noemt hij niet eens alles op Refoweb.

[Cicero]

Tjonge, dat zijn nog wel wat missers. Ik vraag me echt af waarom dat door promotor niet is opgemerkt. Is deze kwaliteit gangbaar voor dissertaties?

Nee, dat is niet gangbaar, maar er zijn nu eenmaal proefschriften die kwalitatief niet zo goed zijn. Het ligt eraan wat de lat is die men aanlegt. Het is natuurlijk ook zo dat als je bijvoorbeeld minstens het niveau van een 8 uit 10 vereist bij een proefschrift, je waarschijnlijk veel minder mensen kan laten promoveren. En mensen laten promoveren brengt voor de universiteit geld op. Dwars gaan liggen in de leescommissie heeft ook niet altijd effect, want dan zoekt de promotor gewoon een ander lid van de leescommissie die het allemaal wel door laat gaan.

Ik vermoed dat in dit geval de promotoren helemaal niet op het Latijn hebben gelet. Wim van Vlastuin heeft geen publicaties waarin uitgebreid Latijnse bronnen worden bestudeerd, en heeft daar dus weinig expertise in. Ciska Stark is praktisch theoloog bij wie het Latijn vermoedelijk al behoorlijk is weggezakt. Dat ze daar niet op hebben gelet, daar kun je wat van vinden. En ik vind daar wat van. Ik zou het niet kunnen uitstaan als er dergelijke knotsen van fouten in een proefschrift voorkomen. Kennelijk vind Wim van Vlastuin dat allemaal prima, of hij heeft er de expertise niet voor om te constateren dat Mulder maar wat aangerommeld heeft.

Aanvulling: ook die fout rondom de zogenaamde 'tweede druk' van Lampe had Vlastuin er zeker uit moeten halen, omdat hij nota bene zelf in de promotiecommissie van Leurdijks dissertatie zat, waarin een een betere versie staat. Maar ook daar hebben de promotores Wim Janse en Willem Jan op 't Hof een klein beetje zitten slapen, want zoals ik heb laten zien is Leurdijks weergave van het Latijn ook niet helemaal accuraat.

Ik denk als je echt goed gaat zitten dat je nog veel meer boven water haalt. Waarschijnlijk heeft dr. van den Brink dat ook ontdekt, maar noemt hij niet eens alles op Refoweb.

Ongetwijfeld komt er meer boven tafel als het gaat om het begrip van het Latijn. Over Mulders verdere analyse en behandeling van de homiletische bronnen zou wellicht ook nog het een en ander te zeggen zijn. Het is in elk geval zo dat ik heb geconstateerd dat a) de weergave van de bronnen gebrekkig en soms geheel foutief is, b) dit doorwerkt in de latere analyses. Dit alles doet natuurlijk sowieso grote afbreuk aan het geheel van het proefschrift, omdat je er niet op kunt vertrouwen dat Mulders weergave van de bronnen correct is.

Ik geloof wat Van den Brink in zijn antwoord schrijft. Maar ik sluit niet uit dat hij inmiddels wat meer dingen boven tafel heeft gehaald.

[benefietdiner]

VU onderzoekt mogelijke onvolkomenheden in proefschrift predikant GG

„Ondeugdelijk en onwetenschappelijk”: dr. G.A. van den Brink verwijt dr. G.W.S. Mulder dat zijn proefschrift ondermaats is. De Vrije Universiteit (VU) Amsterdam kondigde maandag een intern onderzoek aan.

https://www.rd.nl/artikel/1050760-vu-on ... edikant-gg

[Prisma23]

VU gaat onderzoek doen.
https://www.rd.nl/artikel/1050760-vu-on ... edikant-gg

[Cicero]

VU gaat onderzoek doen.
https://www.rd.nl/artikel/1050760-vu-on ... edikant-gg

Heel goed. De VU-commissie heeft bij dezen toestemming om mijn bevindingen hierboven over te nemen.

[Cicero]

Nee, dat is niet gangbaar, maar er zijn nu eenmaal proefschriften die kwalitatief niet zo goed zijn. Het ligt eraan wat de lat is die men aanlegt. Het is natuurlijk ook zo dat als je bijvoorbeeld minstens het niveau van een 8 uit 10 vereist bij een proefschrift, je waarschijnlijk veel minder mensen kan laten promoveren. En mensen laten promoveren brengt voor de universiteit geld op. Dwars gaan liggen in de leescommissie heeft ook niet altijd effect, want dan zoekt de promotor gewoon een ander lid van de leescommissie die het allemaal wel door laat gaan.

Ik heb vernomen dat de procedure van de leescommissie bij de VU best solide is. De leescommissie kan niet aangepast worden. In theorie kan de voorzitter van de leescommissie (niet de promotor) de bezwaren van een heel kleine minderheid van de leescommissie overrulen. Maar als iemand promoveert, dan is het zeker dat de overgrote meerderheid van de commissie geen bezwaren heeft.

[benefietdiner]

Prof. Van Vlastuin vermeld: ‘Een plagiaatscanner heeft de teksten, citaten en voetnoten in dr. Mulders proefschrift gecontroleerd’.
Weet iemand wat een plagiaatscanner is?

[Cicero]

Prof. Van Vlastuin vermeld: ‘Een plagiaatscanner heeft de teksten, citaten en voetnoten in dr. Mulders proefschrift gecontroleerd’.
Weet iemand wat een plagiaatscanner is?

Dat is een computerprogramma dat een stuk tekst (zoals een proefschrift) checkt op overeenkomsten met gedigitaliseerde wetenschappelijke literatuur. Als iemand dus letterlijk teksten van anderen overschrijft, meldt dat programma dat. Maar ja, dat is natuurlijk een soort basisvereiste, want je moet wel uiterst dom zijn om op die manier te plagiëren. Overigens is de kwestie tot nu toe niet of Mulder geplagieerd heeft, dus wat Van Vlastuin hier zegt stelt niet zoveel voor.