Berichtdoor gravo » 22 apr 2022 11:58
Jammer, maar ik vind dat deze discussie ontspoort. Hoe ongemakkelijk ook, misschien moeten we het houden bij de constatering die ik bij de herstart van dit gesprek al noemde, namelijk dat er op de achtergrond verschillende visies op de Bijbel spelen, waardoor men elkaar niet begrijpt. Om die reden verzandt het gesprek in vooringenomenheden, verwijten en beschuldigingen. Juist omdat er vaak geen wil of bereidheid is om zich voor een kort moment in te leven in de achterliggende visie van een ander. Die brug, om je oordeel nog even op te schorten om toch even het gedachtenterrein van een ander te verkennen, wordt vaak al snel opgehaald. Inhoudelijk kan ik dan niet veel meer, dan ook maar afhaken.
Uiteraard zijn er altijd striktere en meer liberale opvattingen geweest. Dat is iets van alle tijden. Vroeger kon de dominantie van de een of de ander nog wel eens leiden tot een vrij bloedig fysiek gevecht, een ferme godsdienstoorlog, waarmee een partij het eigen standpunt met geweld algemeen geldig kon verklaren, maar die tijd is gelukkig voorbij.
Daarna hebben we vele kerkelijke strijdperken gehad die met name in calvinistisch Nederland tot een eindeloze reeks kerkscheuringen, afsplitsingen en uittredingen heeft geleid. Die gingen ook alle over het theologisch touwtrekken op een spectrum van licht tot zwaar, van rekkelijk tot precies, van liberaal tot orthodox.
Met de opkomst van de neo-orthodoxie, de theologische reactie-beweging op de doorbraak van de moderniteit in de samenleving vanaf de jaren '80, zijn alle nuances van de vele, vele kerken en christelijke groeperingen teruggebracht tot een vrij strakke tweedeling.
Aan de ene kant zijn er moderne christenen, vrijzinnig en liberaal en aan de andere kant zijn er zgn. bijbelgetrouwe christenen, orthodox en behoudend.
Die sterke tweedeling heeft vanaf de jaren '80 ook tot een bepaalde geestelijke fusie geleid. Bijbelgetrouwen, dat waren niet alleen zwaar gereformeerde kerken, maar ook evangelische groepen. De EO heeft een belangrijke rol gespeeld in een soort oecumene van het hart, dat eigenlijk niets anders betekende dan een ethisch vrij conservatief denken, vanuit een strikte en vaak ook letterlijke Bijbelopvatting.
Aan liberale, vrijzinnige zijde werden ook vele bonden gesmeed. Op ethisch, maatschappelijk, maar ook theologisch gebied werd veel gezamenlijk opgetrokken. De vele liberale en vrijzinnige theologen hadden ook een gemeenschappelijke Bijbelvisie.
De discussie die hier wordt gevoerd ademt nog helemaal deze tijd. Het is óf modern, óf orthodox. Maar dan wel helemáál modern of helemáál orthodox. Van twee walletjes eten kan niet, mag niet en voelt hoogst ongemakkelijk.
Maar we zijn inmiddels in een heel andere tijd aangekomen.
Ik zou die willen typeren als de tijd waarin gelovigen veel individueler bepalen in welke gemeenschappen (let op het meervoud) zij zich willen voegen. Er is niet langer één visie. men voelt zich vrij om uit verschillende visies die dingen te halen die men zelf waardevol vindt. Het gevolg is dat veel christenen zich veel makkelijker door kerk en wereld begeven. De eisen die de ene groep stelt hoeven geen belemmering te zijn in een andere groep. En men voelt zich thuis in verschillende groepen, in verschillende visies!
Daarom kan het gebeuren dat er Gereformeerde Bondsgemeenten zijn waarin vrouwen als ambtsdrager kunnen dienen, terwijl er in de CGK een sterke neiging is om het ambt niet open te stellen voor vrouwen. Maar ook daarin kan niet één lijn de boventoon krijgen, omdat veel NG-kerken hier weer veel ruimer over denken.
Die hele ambtskwestie is eigenlijk een symbool voor veel meer zaken.
Er zijn verschillende Bijbelvisies in zwang. Maar die zijn niet langer één op één verbonden aan een kerkelijke gemeenschap. Hoezeer ook met name orthodoxe predikanten met enige dominantie stellen dat iedereen onder hun prediking er hetzelfde over (moeten) denken, de werkelijkheid is ook bij de wat zwaardere kerken dat er mensen met (soms fundamenteel) verschillende visies rondlopen. De enige rem om er mee naar buiten te komen is vaak nog de sociale druk die heerst in behoudende groepen. Maar op allerlei vlak gaan mensen toch hun eigen weg, waarbij ze er zeer voor waken om al het goede van hun eigen kerk en afkomst te behouden (en ook te verdedigen), maar toch de vrijheid nemen om ook andere opvattingen te huldigen en daaraan vast te houden. Vooral op ethisch gebied zie je dat mensen geconfronteerd worden met de voordelen van de huidige op moderne leest geschoeide samenleving en daarin ook volop participeren.
Daar komen al die kerkelijke rommelingen en verschuivingen vandaan. In orthodoxe kring kunnen liberale zienswijzen bestaan (Bijbelopvatting, liturgie, ethiek, seksualiteit, politiek, leefstijl), maar in liberale kring kunnen ook hele klassieke, orthodoxe waarden bestaan.
Zelf combineer ik ook verschillende visies. Ik houd graag vast aan klassieke belijdenissen, maar die vertellen mij juist dat wat ik daarin zeg te geloven diametraal staat tegenover wat ik zie en ervaar in de wereld.
Als het gaat om mijn mens- en wereldbeeld maakt me dat een pessimist en sluit ik aan bij de gedachte dat de mens geneigd is God en zijn naaste te haten. Heel orthodox, zou je kunnen zeggen.
Maar de andere kant is dat de geestelijke kracht van het Woord mij op kan tillen tot een mens die de zaken in dat licht heel anders ziet. En dan komen de grote thema's van het Koninkrijk van God in het zicht: liefde, gerechtigheid, vrede, toekomst, trouw. Dat blijkt vanuit een gelovig(!) perspectief toch mogelijk. Elke uiting daarvan juich ik dan ook toe. En zo kom ik tot een zeer vrij en liberaal standpunt omtrent bijvoorbeeld homoseksualiteit, om maar iets te noemen.
Daarbij speelt mijn Bijbelvisie ook een rol. Ik denk en redeneer alleen nog maar vanuit de volgorde der dingen, zoals ik die in het Woord van God aantref. Wij moeten bij alle dilemma's en discussies altijd de hoofdzaak in beeld houden. Dat is Christus Zelf. Maar dat is ook wat Hij, als vervuller van de Wet, belichaamde. De hoofdsom der Wet: God liefhebben boven alles en onze naaste als onszelf. Hieraan hangt de hele wet en de profeten! Dat is mijn uitgangspunt overal en altijd. Ik wil best uren discussiëren over de wet en de profeten, over de hele Bijbel desnoods.
Maar als ik merk dat uren studeren en / of praten leidt tot een uitkomst die met de Hoofdsom, de Hoofdzaak in strijd is, dat wijs ik die toch af.
Ik word daarbij ondersteund door het NT. Al had ik werkelijk alles in mijn pakket..., maar ik had de liefde niet. Dan was ik nog niets.
Er zijn zwaardere en minder zware wetten. Dat leer ik van Jezus. Richt je op de kern. De rest is commentaar (om een oude rabbijnse traditie te citeren).
Dat heeft bij mij geleid tot een zeer serieus geloof, waarin de "zwaardere dingen van de wet" (Matth. 23) zeer belangrijk zijn. Daar worden we op beoordeeld.
Aan de andere kant geeft het mij ook veel vrijheid om me niet langer te laten knechten door letterknechterijen. Mijn vertrek uit de zware orthodoxe kerk ervaar ik om die reden als "uit het diensthuis uitgeleid". Omdat daar wel heel veel restricties in leer en leven op elkaar werden gestapeld, tot beklemmend aan toe. Want ondanks dat iedereen zich haastte om in dat gareel te lopen, meende toch bijna iedereen niet bekeerd, niet gered en niet verzoend te zijn. Het Koninkrijk van God schoot geen steek op, begreep ik bij elke begrafenis. Geen getuigenis. Geen vrijmoedigheid om over hem / haar een uitspraak te doen.....maar daarmee werd natuurlijk wel degelijk iets gesuggereerd, als je snapt wat ik bedoel.
Was het geen utopie? Rolden wij als Sisyphus niet een steen tegen de berg op die er ook steeds weer afrolde? Was de min of meer bewierookte "ernst" die iedereen aan de dag legde geen verkapte zwaarmoedigheid, omdat de verschrikkelijke eindafrekening onafwendbaar op iedereen afkwam? "D'r is zo weinig vrucht deze dagen...d'r is zo weinig doorbrekend werk..." hoorde ik onophoudelijk. Hadden we zo'n onmachtige Messias? Was het Evangelie zo krachteloos? Was het niet één grote voor de gekhouderij? Is er wel een God? Word ik niet in de maling genomen?. Dienen we hier in de kerk niet een hele andere god? De dominee? Een oudvader? Het orgel? De kerkelijke kas? Onze Identiteit?
Die kant ging het met me op......
En daar ben ik uit bevrijd. Aan alles wat overeenkomstig Gods Koninkrijk is kan ik nu wel vreugde beleven. En daarin ben ik zeer ruimdenkend geworden. Muziek, seksualiteit, kunst, feest, ontmoetingen, tijdsbesteding. Als ik het kan rijmen met de vrijheid, de liefde, de blijdschap en het bevrijdende karakter van het Evangelie, waarin we niet afgerekend worden op onze zonden of schuld, dan kan niemand mij verhinderen om zo te leven. En wil ik ook niemand hinderen.
Ik zie opeens dat er op veel meer plaatsen dan ik wist dingen gaan lijken op Gods oorspronkelijk scheppingsplan. Als onze ogen daarvoor open gaan, omdat wij genadig zijn verzoend en vrijgesproken, dan leven wij een nieuw leven.
En het mooie is dat ik al die heerlijke zaken gewoon teruglees in de klassieke belijdenissen. Punt voor punt.
Want God is een licht en in Hem is gans geen duisternis.
UBI CARITAS, DEUS IBI EST.
Credo
gravo
'Von Gott wissen wir nichts. Aber dies Nichtwissen ist Nichtwissen von Gott'
(Franz Rosenzweig, Der Stern der Erlösung)
