jaapo schreef:Vanuit mijn jeugd kom ik al met deze term in aanraking, maar niemand heeft ooit kunnen uitleggen wat het precies is. Het had wel een negatieve lading toen: als de preek niet bevindelijk was of je was het zelf niet, dan werd je toch in de hoek van de tweederangsgelovigen gezet. Ik had er toen al niets mee en nog steeds niet.
Uiteraard krijgt deze uitdrukking een negatieve lading, wanneer het als een exclusief bezit wordt gehanteerd in eigen kring. Anderen krijgen dan het verwijt dat zij het niet kennen of dat het bij hen helaas niet voorkomt. Zo wordt het een zaak van trots en bezit, pocht men op de eigen waarheid en sluit men anderen uit.
Toch is de uitdrukking "bevindelijk" vrij gemakkelijk uit te leggen. Het betekent natuurlijk gewoon "op ervaring gestoeld". Bevinden is meemaken, ervaren. Bevindelijk betekent dan dat men uitsluitend op grond van die ervaring wil geloven en (s)preken.
Goed te vergelijken met de ook vaak gebruikte term "onderwerpelijk". Een letterlijke omzetting van het Latijnse "sub-ject" (sub = onder, iacere - ieci - iectus = werpen). Subject (onderwerp) wil zeggen dat je er zelf bij betrokken ben. Een onderwerpelijke prediking is een prediking die uitgaat van de noodzaak dat je zelf deel hebt aan wat gezegd wordt (geldt voor spreker en hoorder beiden). Je bent zelf het onderwerp. Het gaat over jou. Er is geen afstand tussen jou en de te berde gebrachte inhoud. je zit echt onder (sub) de inhoud, dat wil zeggen: de inhoud wordt door jou gedragen, de inhoud drukt op je schouders, je kan er niet aan ontsnappen. Je maakt er
onderdeel van uit.
Dit in tegenstelling tot een "voorwerpelijke" prediking (letterlijke omzetting van het Latijnse ob-ject (voor - werpen). Daar is er een afstand tussen wat gezegd wordt en jou zelf. je staat niet in direct contact met de boodschap, je bent geen onderwerp, het gaat niet over jou, maar het blijft allemaal voor je, niet te dichtbij. Voorwerpelijk betekent dat het je niet hoeft te raken. Je kan onaangedaan blijven als iets objectief wordt verkondigd. Het is wel waar, je ziet het, je hoort het, maar je wordt er niet door getroffen, het weegt niet zwaar, je kunt je er eenvoudig weer van losmaken. Het werkt als een voorwerp, als een ding, waar je geen emotionele binding mee aangaat.
In deze zin heb ik toch wel liefde voor woorden als "bevindelijk" en "onderwerpelijk". Ze gaan er over dat je een emotionele band krijgt met de boodschap. Dat het je wat doet. Dat je niet onaangedaan blijft, maar er door verandert. Dat het een zaak van het hart wordt.
Zogezegd is er natuurlijk veel meer bevindelijke prediking dan wat sommige "bevindelijk gereformeerden" slechts voor zichzelf claimen.
Overal waar je ontroerd wordt, verwarmd en getroost, waar je hart wordt ingenomen en je een gelovige houding aanneemt, daar is sprake van een krachtige persoonlijke subjectieve ervaring, van een
onderwerpelijke bevinding. Niks mis mee. En geen exclusief bezit van de een of andere religieuze splintergroep.
gravo