Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Open voor alle onderwerpen en meningen

Moderators: henkie, elbert, Moderafo's

Spreeuw
Generaal
Generaal
Berichten: 4623
Lid geworden op: 08 jul 2013 09:02

Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Spreeuw » 08 aug 2014 16:46

Kan iemand mij het onderscheid uitleggen tussen de begrippen "gereformeerd" en "reformatorisch"?

Dit forum is van RefoWeb. Daar zit het woord "refo" in. Maar volgens mij wordt de term "reformatorisch" tegenwoordig vrijwel uitsluitend gebruikt voor de bevindelijk gereformeerde stroming. Denk aan het "Reformatorisch Dagblad" en "reformatorische scholen".

Maar de partij Reformatorische Politieke Federatie (RPF) (in 2001 opgegaan in de CU) was een partij die meer orthodox gereformeerd gekleurd was, en niet bevindelijk gereformeerd.


Hoe zit dit precies? Want de term "reformatorisch" duidt op de "Reformatie", waarin het protestantisme als geheel is ontstaan.

Reformatorischen zijn "bevindelijk gereformeerden". Toch worden "reformatorischen" ook vaak gewoon "gereformeerden" genoemd. Denk ook aan de SGP. Dat betekent "Staatkundig Gereformeerde Partij", maar toch is het een partij voor de bevindelijk gereformeerden. Er zijn echter ook moderne christenen die zich gereformeerd noemen. Denk aan de Gereformeerde Kerken in Nederland, die in 2004 opgegaan zijn in de PKN. Ook orthodox gereformeerden, zoals gereformeerd vrijgemaakten, noemen zich volmondig gereformeerd. Klopt het dat de term "gereformeerd" breder is dan "reformatorisch"?

Kortom: is er een verschil tussen de termen "gereformeerd" en "reformatorisch"?

ben db bd
Kapitein
Kapitein
Berichten: 1264
Lid geworden op: 02 okt 2013 16:04

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor ben db bd » 08 aug 2014 19:14

eigenlijk heb ik hier heerlijk geen verstand van, dus ken maar geen gezag toe aan wat ik schrijf.
Op het woord afgaande vind ik ook reformatorisch breder klinken, omdat de reformatie best breed was.
En gereformeerd is een afscheiding van hervormd volgens mij. Ons koninkrijk begon zelfs hervormd. Of geen afscheiding, want ik ben nog zelf steeds lid van de NH kerk, maar van de GB daarbinnen. En dat ook omdat ik dat door afkomst ben.
Wel herinner ik mij dat de gereformeerden rechts uit de NH kerk stapten, doch die later links voorbij streefden, wat weer allerlei scheuringen teweeg bracht naar rechts, rechtser en rechtst. Jammer !!
(of dat op vroom, vromer en vroomst slaat, daar kan m.i. over gedelibereerd worden)

Maar waarom ik reageer is om te pleiten voor christelijk en elkaar te accepteren als pluriform.
Voor Bijbelgetrouw wil ik ook pleiten en dan heel hoog boven theologiegetrouw.
En bij Bijbelgetrouw wil ik het Woord bij de Heere God laten, zoals Hij het ons door liet geven. Er dan van uitgaande dat de Allerhoogste Zijn Heilig Woord Zelf bewaakt als wij daar eerbied voor opbrengen en niet over het Woord van de Eeuwige willen 'wetenschappelijk' heersen.

Is dat gereformeerd of reformatorisch? ik weet het echt niet. Wel weet ik dat mij excommunicatie dreigt, klem zittend tussen een rechts dichtgespijkerde macht (er straalt echter niet het minste gezag van uit !) en een ongelovig vrijzinnige macht welke het samen met het weren van Bijbelse profetie, inzake Kerk en Israël, blijkbaar uitstekend kunnen vinden met elkaar in een griezelig gelegenheidsverbond. Dat is allebei PKN. Daar heb ik meer verdriet van dan van geref. of refo.

jaapo
Kapitein
Kapitein
Berichten: 991
Lid geworden op: 19 jan 2011 16:03

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor jaapo » 08 aug 2014 22:42

De opening van Spreeuw en de reactie daarop geeft voor de zoveelste keer aan, hoe heilloos versnipperd de kerk is, alleen al in Nederland. Dit valt niet uit te leggen aan geïnteresseerde buitenkerkelijken. Velen binnen de kerk snappen het zelf nauwelijks. Inderdaad is het nu zo, dat Reformatorisch staat voor rechtzinnig/behoudend/onvoorwaardelijk bijbelgetrouw. Maar hier begint de verwarring al: velen zijn niet gehoorzaam aan de opdracht tot eenheid, al door Jezus gegeven en door Paulus herhaald. Dat is tenminste mijn mening: wie zich niet 100% inspant voor die eenheid en tolerantie en soms juist tot scheurmakers behoort en zich afzet tegen andersgelovigen, leeft in zonde.
Ik ben niet in staat, uit deze hopeloze soep een heldere uitleg te halen. Een paar mistflarden die verder ook niks oplossen: Veel reformatorische gelovigen zijn lid van een kerk die "Gereformeerd"in de naam heeft. De oorspronkelijke Gereformeerden zijn opgegaan in de PKN. De naam is toen onmiddellijk gekaapt door de Vrijgemaakten (vroeger art.31), die inmiddels ook alweer gescheurd zijn. Om het nog lastiger te maken: vroeger had je in de NH-kerk (nu ook PKN), een vleugel die zich Gereformeerde Bond noemde. Je hebt in Nederland twee soorten Gereformeerde Gemeente, die niks met elkaar hebben. Er zijn nog een paar kerken die Gereformeerd in hun naam hebben, die ik hier niet genoemd heb. Bent u daar nog? Mijn tenen staan krom in de schoenen van plaatsvervangende schaamte. Reformatorisch wordt gebruikt in allerlei media, zoals dit hier, een krant, een politieke partij, vroeger en een niet van de grond gekomen omroep. En dan heb je natuurlijk ook nog Evangelisch........ Bent u er nog? Ik ben weg.
Mijn motto: gezang 7, Liedboek voor de Kerken = Lied 316 NLB

schelpje3
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 11426
Lid geworden op: 23 apr 2010 13:57

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor schelpje3 » 09 aug 2014 09:21

Spreeuw schreef:Kan iemand mij het onderscheid uitleggen tussen de begrippen "gereformeerd" en "reformatorisch"?

Dit forum is van RefoWeb. Daar zit het woord "refo" in. Maar volgens mij wordt de term "reformatorisch" tegenwoordig vrijwel uitsluitend gebruikt voor de bevindelijk gereformeerde stroming. Denk aan het "Reformatorisch Dagblad" en "reformatorische scholen".

Maar de partij Reformatorische Politieke Federatie (RPF) (in 2001 opgegaan in de CU) was een partij die meer orthodox gereformeerd gekleurd was, en niet bevindelijk gereformeerd.


Hoe zit dit precies? Want de term "reformatorisch" duidt op de "Reformatie", waarin het protestantisme als geheel is ontstaan.

Reformatorischen zijn "bevindelijk gereformeerden". Toch worden "reformatorischen" ook vaak gewoon "gereformeerden" genoemd. Denk ook aan de SGP. Dat betekent "Staatkundig Gereformeerde Partij", maar toch is het een partij voor de bevindelijk gereformeerden. Er zijn echter ook moderne christenen die zich gereformeerd noemen. Denk aan de Gereformeerde Kerken in Nederland, die in 2004 opgegaan zijn in de PKN. Ook orthodox gereformeerden, zoals gereformeerd vrijgemaakten, noemen zich volmondig gereformeerd. Klopt het dat de term "gereformeerd" breder is dan "reformatorisch"?

Kortom: is er een verschil tussen de termen "gereformeerd" en "reformatorisch"?

Mijn moeder was van "gewoon" gereformeerde huize, maar dat was een heel verschil met nu.
Al met de gereformeerde kerk vanaf de jaren 50.
Eén van mijn tantes is nog op zeer hoge leeftijd uit de PKN-gereformeerd overgegaan naar een PKN hervormd/ger. bond. Ze kon het er niet langer uithouden.
De term gereformeerd heeft een andere betekenis gekregen.

Gebruikersavatar
Pcrtje
Majoor
Majoor
Berichten: 1928
Lid geworden op: 14 mei 2012 15:48

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Pcrtje » 11 aug 2014 00:51

Spreeuw schreef:Kan iemand mij het onderscheid uitleggen tussen de begrippen "gereformeerd" en "reformatorisch"?

Kortom: is er een verschil tussen de termen "gereformeerd" en "reformatorisch"?
Etymologisch gezien is er geen verschil tussen de termen 'gereformeerd', 'hervormd' en 'reformatorisch'. In verschillende andere talen is dat nog steeds te zien aan het feit dat daar geen verschillende woordvormen zijn ontstaan. (Denk aan: reformiert, reformed en réformée.) Het ontstaan van verschillende woorden voor een oorspronkelijk eenzelfde betekenis is dus een typisch Nederlands (en calvinistisch) fenomeen.

Door taalinvloeden van buitenaf en de vele scheuringen, afscheidingen in calvinistisch Nederland zijn deze verschillende woorden ontstaan. Immers, iedere afgescheidene moe(s)t zich kunnen onderscheiden ten opzichte van de oorspronkelijke gemeenschap maar wilde daarbij niet afdoen aan de anti-katholieke identiteit. Bovendien moet de naam eenvoudig, niet te lang en te onthouden zijn.

Waar men dus met gereformeerd, hervormd en reformatorisch oorspronkelijk de scheiding met de Rooms-Katholieke Kerk bedoelt hebben de woorden door de ingewikkelde ontwikkelingen in de kerkgeschiedenis der Nederlanden een 'engere' betekenis gekregen. Met 'gereformeerd' bedoelt men over het algemeen de calvinistische stroming binnen het Protestantisme. Zonder daarmee een waardeoordeel te vellen kan men deze stroming weer verder onderverdelen:
  • Hervormd - De algemene hoofdstroming binnen calvinistisch Nederland. Dat zijn de PKN (hervormd en GB) en de HHK.
  • Reformatorisch De rechterflank van de gereformeerde gezindte. Ook wel bevindelijk gereformeerd en veelal hyper-calvinistisch. Meestal bedoelt men hiermee de GG, GGiN, OGG, OGGiN, GGiN(bv), PKN ((rechts)hervormd), HHK, de rechterzijde van de CGK en enkele extreemconservatieve autonome kerken mee.
  • (Opnieuw) gereformeerd - en dat maakt het verwarrend. De linkerflank die meer onder invloed staat van de neo-calvinistische A. Kuyper. Meestal bedoelt men hier de GKv, NGK, linkerflank van de GCK, DGK (en haar onderscheuringen zoals de (nieuwe) GKN), vGKN en de 'midden-stroming' van de PKN mee.

Zoals te zien is overlappen de betekenissen van enkele termen met elkaar en zijn sommige kerkgenootschappen in te delen bij meerdere substromingen. Al met al zijn de termen inderdaad erg verwarrend.

ps. De ware leer is te vinden in de Oud Rechtzinnige Kerk op Hersteld Gereformeerde Grondslag in Nederland Binnen Verband (hersteld). :-$
"Een libelle zweeft over het water..."

Spreeuw
Generaal
Generaal
Berichten: 4623
Lid geworden op: 08 jul 2013 09:02

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Spreeuw » 12 aug 2014 10:03

Pcrtje schreef:Etymologisch gezien is er geen verschil tussen de termen 'gereformeerd', 'hervormd' en 'reformatorisch'. In verschillende andere talen is dat nog steeds te zien aan het feit dat daar geen verschillende woordvormen zijn ontstaan. (Denk aan: reformiert, reformed en réformée.) Het ontstaan van verschillende woorden voor een oorspronkelijk eenzelfde betekenis is dus een typisch Nederlands (en calvinistisch) fenomeen.

Door taalinvloeden van buitenaf en de vele scheuringen, afscheidingen in calvinistisch Nederland zijn deze verschillende woorden ontstaan. Immers, iedere afgescheidene moe(s)t zich kunnen onderscheiden ten opzichte van de oorspronkelijke gemeenschap maar wilde daarbij niet afdoen aan de anti-katholieke identiteit. Bovendien moet de naam eenvoudig, niet te lang en te onthouden zijn.

Waar men dus met gereformeerd, hervormd en reformatorisch oorspronkelijk de scheiding met de Rooms-Katholieke Kerk bedoelt hebben de woorden door de ingewikkelde ontwikkelingen in de kerkgeschiedenis der Nederlanden een 'engere' betekenis gekregen. Met 'gereformeerd' bedoelt men over het algemeen de calvinistische stroming binnen het Protestantisme. Zonder daarmee een waardeoordeel te vellen kan men deze stroming weer verder onderverdelen:
  • Hervormd - De algemene hoofdstroming binnen calvinistisch Nederland. Dat zijn de PKN (hervormd en GB) en de HHK.
  • Reformatorisch De rechterflank van de gereformeerde gezindte. Ook wel bevindelijk gereformeerd en veelal hyper-calvinistisch. Meestal bedoelt men hiermee de GG, GGiN, OGG, OGGiN, GGiN(bv), PKN ((rechts)hervormd), HHK, de rechterzijde van de CGK en enkele extreemconservatieve autonome kerken mee.
  • (Opnieuw) gereformeerd - en dat maakt het verwarrend. De linkerflank die meer onder invloed staat van de neo-calvinistische A. Kuyper. Meestal bedoelt men hier de GKv, NGK, linkerflank van de GCK, DGK (en haar onderscheuringen zoals de (nieuwe) GKN), vGKN en de 'midden-stroming' van de PKN mee.

Zoals te zien is overlappen de betekenissen van enkele termen met elkaar en zijn sommige kerkgenootschappen in te delen bij meerdere substromingen. Al met al zijn de termen inderdaad erg verwarrend.

ps. De ware leer is te vinden in de Oud Rechtzinnige Kerk op Hersteld Gereformeerde Grondslag in Nederland Binnen Verband (hersteld). :-$


De termen "hervormd", "reformatorisch" en "gereformeerd" verwijzen inderdaad allemaal naar hetzelfde, de eerste naar het woord "Hervorming" en de laatste twee naar het woord "Reformatie". Maar voor zover ik weet, verwijzen hervorming en reformatie gewoon naar hetzelfde, namelijk naar de protestantse stroming, die in de 16e eeuw ontstond.

Van Dale zet het woord "reformatie" gelijk aan "hervorming":

re·for·ma·tie (de; v; meervoud: reformaties)
1 hervorming: de Reformatie de kerkelijke hervorming in de 16e eeuw waaruit het protestantisme ontstond; de Hervorming


De term "gereformeerd" is ook afgeleid van de Reformatie. Niet alleen Calvijn reformeerde de kerk, maar ook Luther, Zwingli en vele anderen. Het is dus onterecht om de term "gereformeerd" of "reformatorisch" alleen voor de calvinistische stroming te gebruiken. Noem het dan gewoon "calvinistisch". Dat is wel zo eerlijk. Volgelingen van Luther noemen zich ook "luthers"/"lutheranen".

Gebruikersavatar
Marnix
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 23591
Lid geworden op: 03 dec 2002 23:50

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Marnix » 12 aug 2014 10:56

Volgens mij duidt"gereformeerd" gewoon op alle protestantse kerken die vroeger of later vanuit de reformatie en de hervormde kerk zijn ontstaan. Van Gereformeerde Gemeente tot Nederlands Gereformeerd. "Refomatorisch" duidt op de rechterflank die niet alleen vanuit de Reformatie zijn ontstaan maar vervolgens ook beïnvloed zijn door de Nadere Reformatie.

Je had de hervormde kerk. Daar zijn tal van splitsingen in ontstaan (afscheiding olv De Cock in 1834, Doleantie enz). De meeste kerken die daaruit ontstonden noemden zich gereformeerd. Daarnaast bleef de Hervormde Kerk dus ook ontstaan. De gereformeerden zijn onder te verdelen in reformatorisch (invloeden van Nadere Reformatie, rechterflank) en de rest (linkerflank)
“God cannot give us a happiness and peace apart from Himself, because it is not there. There is no such thing.”
― C.S. Lewis”

Spreeuw
Generaal
Generaal
Berichten: 4623
Lid geworden op: 08 jul 2013 09:02

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Spreeuw » 22 aug 2014 19:32

Het valt mij nogal eens op dat de Gereformeerde Kerken (in Nederland) en de Gereformeerde Gemeenten (zowel met als zonder de toevoeging "in Nederland") nogal eens door elkaar worden gehaald.

Soms zegt men de gereformeerde gemeente, terwijl men een Gereformeerde Kerk (thans PKN) bedoelt! Aangezien deze twee kerken behoorlijk van ligging verschillen (eerstgenoemde is bevindelijk-gereformeerd, tweede modern-gereformeerd), werkt dat wel op mijn lachspieren.

Ik heb iemand weleens de term antiek gereformeerd horen zeggen, terwijl hij doelde op de bevindelijk gereformeerden. Nou ja, nog niet eens zo gek: mooie term ter onderscheiding van de modern gereformeerden.

Deti404
Verkenner
Verkenner
Berichten: 30
Lid geworden op: 15 aug 2014 01:03
Locatie: Alblasserwaard

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Deti404 » 22 aug 2014 19:54

Taalkundig zit er een verschil in, maar in de praktijk maakt het niets uit geloof ik. Ik zou me er niet druk om maken.
If we all give a little, we can make this world a home for everyone - Six4One

Spreeuw
Generaal
Generaal
Berichten: 4623
Lid geworden op: 08 jul 2013 09:02

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Spreeuw » 22 aug 2014 19:56

Deti404 schreef:Taalkundig zit er een verschil in, maar in de praktijk maakt het niets uit geloof ik. Ik zou me er niet druk om maken.


Ik maak me er ook niet druk om. Voor buitenstaanders is het wel erg lastig om alle denominaties uit elkaar te houden. De namen van de verschillende kerkgenootschappen lijken ontzettend veel op elkaar en overlappen elkaar zelfs. Dit laat ook zien dat kerkelijk Nederland verdeeld is tot op het bot.

jaapo
Kapitein
Kapitein
Berichten: 991
Lid geworden op: 19 jan 2011 16:03

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor jaapo » 22 aug 2014 21:03

Je begon te vragen naar het onderscheid en vervolgens ga je het zelf uitleggen, volgens jouw mening dan. Wat was nou de bedoeling van de start van dit zoveelste topic?
Mijn motto: gezang 7, Liedboek voor de Kerken = Lied 316 NLB

Deti404
Verkenner
Verkenner
Berichten: 30
Lid geworden op: 15 aug 2014 01:03
Locatie: Alblasserwaard

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor Deti404 » 23 aug 2014 20:19

Spreeuw schreef:Ik maak me er ook niet druk om. Voor buitenstaanders is het wel erg lastig om alle denominaties uit elkaar te houden. De namen van de verschillende kerkgenootschappen lijken ontzettend veel op elkaar en overlappen elkaar zelfs. Dit laat ook zien dat kerkelijk Nederland verdeeld is tot op het bot.


Probleem is dat de posters op dit forum over het algemeen wel een beetje een idee hebben van de verschillen tussen denominaties, en dat dit topic dientengevolge weinig nut heeft. Probeer het eens op een seculier forum zou ik zeggen.

Overigens ken ik geen denominatie met 'reformatorisch' in de naam, maar misschien ken jij meer denominaties dan ik. 'Reformatorisch' is daarentegen wel de voorkeursterm voor bevindelijk protestantse instanties en media.

En ik denk dat je daarin het taalkundig verschil kunt zien. 'Gereformeerd' is voltooid verleden tijd. Al die denominaties zijn na hun individuele afscheiding opnieuw geformeerd. 'Reformatorisch' heeft meer een streven in zich. Een streven om te handelen volgens de 'Reformatie'. Ook kan het juist een uitgangspunt aangeven. Het uitgangspunt is dan dus wederom de 'Reformatie'.

Daarom denk ik dat de termen 'gereformeerd' en 'reformatorisch' taalkundig gezien op de juiste manier gebruikt worden. Ik zou het nogal schokkend vinden als een kerk te onzeker is van de eigen waarheid om zich 'gereformeerd' te noemen en zich dientengevolge reformatorisch noemt om in ieder geval wel de goede bedoelingen weer te geven. Anderzijds zou 'reformatorisch' misschien juist wel op zijn plaats zijn omdat het in principe een bescheidener term is, die ook in zich heeft dat de mens van nature niet volmaakt is en niet in staat om altijd het goede te doen. In veel denominaties is dat besef in oprechte zin aardig weggevallen over het algemeen.
If we all give a little, we can make this world a home for everyone - Six4One

Gebruikersavatar
mona
Majoor
Majoor
Berichten: 1990
Lid geworden op: 04 mei 2012 21:06

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor mona » 25 aug 2014 08:42

Spreeuw schreef: Voor buitenstaanders is het wel erg lastig om alle denominaties uit elkaar te houden.
Uiterlijk misschien wel?
*Reformatorische vrouwen dragen dragen meestal geen broek, gereformeerde vrouwen doen dit vaker.
*Reformatorische mannen dragen meestal geen baard, gereformeerde mannen doen dit vaker.
:wink:
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand,
hoe staat het met mijn binnenkant?

schelpje3
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 11426
Lid geworden op: 23 apr 2010 13:57

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor schelpje3 » 25 aug 2014 10:08

Spreeuw schreef:
Ik maak me er ook niet druk om. Voor buitenstaanders is het wel erg lastig om alle denominaties uit elkaar te houden. De namen van de verschillende kerkgenootschappen lijken ontzettend veel op elkaar en overlappen elkaar zelfs. Dit laat ook zien dat kerkelijk Nederland verdeeld is tot op het bot.

Niet alleen buitenstaanders Spreeuw.
Ik zie hier op het forum ook kwalificaties voor refo, die daaraan niet voldoen.
Het gaat niet alleen om de rok op zich bijvoorbeeld, maar de kleding heeft een bepaalde stijl.
Men herkent elkaar meteen.
Als je wel refo bent, maar je kleedt je niet helemaal volgens de norm, word je dus niet herkend als mede-refo.
We waren in de speeltuin en refo-vaders pik je er dan moeiteloos uit in hun witte overhemmetje met zwarte pantalon. :mrgreen:

Gebruikersavatar
mona
Majoor
Majoor
Berichten: 1990
Lid geworden op: 04 mei 2012 21:06

Re: Onderscheid tussen "gereformeerd" en "reformatorisch"

Berichtdoor mona » 25 aug 2014 10:28

schelpje3 schreef:Als je wel refo bent, maar je kleedt je niet helemaal volgens de norm, word je dus niet herkend als mede-refo
Ja zo is het wel. Ik ben voor de refo-massa niet herkenbaar. Maar hier op het forum zegt men wel dat ik refo ben :wink:
God ziet het hart aan. Dat is me altijd tot troost als ik in mijn spijkerbroek snel even een boodschap doe, en ik zie sommige kerkmensen kijken en keuren. Dan wil ik wel roepen: Het zit niet in de kleren! Geef Hem je hart!
En toch, als mensen dat uit principe en vanuit het hart doen, een rok dragen, dan is het mij helemaal goed. En herkenning is goed, als de levenswandel ook herkenbaar is.

schelpje3 schreef:We waren in de speeltuin en refo-vaders pik je er dan moeiteloos uit in hun witte overhemmetje met zwarte pantalon.
prima outfit voor de speeltuin... :wink:
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand,
hoe staat het met mijn binnenkant?


Terug naar “[Religie] - Open forum”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 113 gasten