'Gap theory' oplossing voor theologische problemen?

[elbert]

Dat er een verbindingstreep staat tussen lo-tohu betekent niet dat het een heel ander woord is. Het betekent wel dat het 2 losse woorden zijn die in verbinding met elkaar staan. Overigens is het streepje later toegevoegd door de Rabbijnen. Dus je argument dat tohu en lo(-)tohu iets anders zijns, klopt niet.

Het gaat mij niet om de woorden, maar om de betekenis. tohu en lo-tohu zijn diametraal tegenovergesteld qua betekenis, net zoals ammi en lo-ammi.

Dat het op genesis 1:2a slaat haal je ook uit de woorden 'bara' en 'erets'.

De constructie in Jes. 45:18 is lo-tohu i.p.v. tohu (dus de tegenovergestelde betekenis); daarom slaat het moment in elk geval niet op Gen. 1:2a, maar of er voor, of erna. Jij kiest ervoor, ik kies erna en daar hebben we elk onze argumenten voor.

Dat staat er niet. Als het een eindresultaat zou zijn op Gods scheppende handelen zou er lo letohu staan. Er staat lo(-)tohu.

Kun je me een voorbeeld geven van het gebruik van de uitdrukking "(lo) letohu" in de Bijbel?

Niet als chaos heeft hij haar geschapen. Als een bepaling van gesteldheid. Het resultaat is 'niet als chaos'. Dat is kraakhelder! Je leest dingen die er niet staan.

Heb je wel gelezen wat ik schreef?
Ik schreef dat je in Gen. 1:1 niet leest dat de schepping lo-tohu was. Dat lijkt me toch vrij duidelijk.
Andersom is het wel redelijk om te zeggen dat wat in Gen. 1:2 staat (tohu en bohu) van toepassing is op Gen. 1:1. Het ligt grammaticaal juist meer voor de hand om over het zijn te spreken, dan over het worden.

Bovendien wordt het eindresultaat in gen 2:1 niet scheppen genoemd, maar voltooien.

Een voltooid iets is een eindresultaat, of vergis ik me nu? Ik wil in het vervolg wel over de voltooide aarde spreken i.p.v. over een eindresultaat, dat maakt voor het argument overigens niets uit.

Daarnaast staat er ook geen onderwerp in gen 1:2. Ik zie dus niet in waarom ik zou moeten veronderstellen dat God impliciet de bewerkstelliger is.

Het onderwerp is de aarde.
Maar in deze zin staat inderdaad niet dat God impliciet de bewerkstelliger is. Dat de duivel het zou zijn, staat er trouwens nog veel minder. Het ligt gezien de context juist veel meer voor de hand om te veronderstellen dat God de net geschapen en nog ongevormde aarde zou formeren en aldus zou voltooien, dan dat we in de exegese ergens de duivel vandaan zouden moeten halen om eerst de boel op aarde te verzieken.
Bovendien staat dit laatste op gespannen voet met teksten die zeggen dat door de zonde de dood in de wereld is gekomen (Rom. 5:12). Volgens de gap theorie is de dood al eerder in de wereld gekomen, nl. door de dood van de dinosauriers en andere dieren tijdens de gap-periode. Dus of je met die gap-theorie theologische problemen oplost? Ik denk dat je dan ook een aantal problemen in huis haalt.

Bara kan alleen God.

Een paar voorbeelden waaruit blijkt dat dit toch genuanceerder ligt (om het maar heel zacht uit te drukken):

Ez. 21:19 Gij nu, mensenkind, stel u twee wegen voor, waardoor het zwaard des konings van Babel komt; uit een land zullen zij beide voortkomen; en kies een zijde, kies ze aan het hoofd van den weg der stad.

In dit voorbeeld mag Ezechiel een keuze maken. Bara staat er in de grondtekst.

Jozua 17:15 Jozua nu zeide tot henlieden: Dewijl gij een groot volk zijt, zo ga op naar het woud, en houw daar voor u af in het land der Ferezieten en der Refaieten, dewijl u het gebergte van Efraim te eng is.
zie ook Joz. 17:18
Ez. 23:47 En de vergadering zal ze met stenen stenigen, en dezelve met hun zwaarden nederhouwen; haar zonen en haar dochteren zullen zij doden, en haar huizen met vuur verbranden.

Afhouwen of nederhouwen is hier bara. Dit woord heeft ook als oorspronkelijke betekenis vormen door uithouwen.

1 Sam. 2:29 Waarom slaat gijlieden achteruit tegen Mijn slachtoffer, en tegen Mijn spijsoffer, hetwelk Ik geboden heb in de woning; en eert uw zonen meer dan Mij, dat gijlieden u mest van het voornaamste van alle spijsoffers van Mijn volk Israel?

Voor het werkwoord mesten staat hier bara.

Kortom: dit woord heeft een wat ruimer betekenisveld en wordt ook met mensen als onderwerp gebruikt, dan in de zin van "vormen".

Bara is iets wezenlijks nieuws maken. Wat bedoel jij eigenlijk met 'scheppen'?

Hetzelfde. Daaraan verbind ik overigens wel de conclusie dat de schepping van hemel en aarde in Gen. 1:1 nog niet voltooid was, aangezien deze nog niet tot hun geschapen bestemming was gekomen (dus inclusief de schepping van de mens, de dieren enz.). Ik trek er (gezien het betekenisveld van het woord) bovendien de conclusie uit dat bij scheppen helemaal het maken en formeren hoort en niet dat maken en formeren een soort van nabewerking is op het reeds geschapene.
Want anders krijg je de volgende constructie: "in Gen. 1:27 schiep God de mens, maar die was nog niet geformeerd uit het stof van de aarde en had ook nog geen levensadem gekregen. Dat kwam pas in Gen. 2, want daar staat dat beschreven." Ik neem aan dat je het met me eens bent dat zo'n gedachtengang echt niet de bedoeling van Genesis 1 en 2 weergeeft en ook niet van het woord bara.

Dan heb je dat vast niet goed gelezen . Ouweneel gaat uit van de gaptheorie. Waaruit blijkt dat hij niet meer de gap-theorie aanhangt? De gaptheorie sluit vormen van evolutie niet uit. De gaptheorie sluit wel uit dat de mens uit een aap is geëvolueerd. Dus daar geen misverstand over .

Ah, oke. Dat doet bij mij wel de gedachte postvatten dat deze theorie als doel heeft om sommige wetenschappelijke resultaten ergens theologisch te parkeren (nl. in de zgn. gap).

[kirdneh]

Hoe komt het dan dat sommigen nog in de hiaat theorie geloven? Zoals eerder gezegd accepteren zij, misschien in onwetendheid, de beweringen dat de Aarde miljarden jaren oud is. Daarom proberen zij een plaats te vinden in de Bijbel waar een lange periode van miljarden jaren zou passen. Zij weten dat lange perioden niet na de schepping van Adam kunnen worden ingelast, omdat de genealogieën zeer nauw vaststaan. Daarom is de enige plaats waar miljarden jaren kunnen worden ingelast voor Adam. Omdat er een geleidelijke en continue stroom van tijd is gedurende de scheppingsweek, een week die om verschillende redenen bestaat uit normale 24 uur dagen, moet het hiaat wel voor Adam ingevoegd worden, dus voor de scheppingsweek. In plaats van de scheppingsweek bij Genesis 1:1 te laten beginnen zoals de meeste wetenschappers doen, laten hiaattheorie aanhangers die week bij Genesis 1:3 beginnen. Daarom geloven zij dat een niet nader gespecificeerde tijdsduur bestond (in overeenstemming met wat geologen vroegen) voor Genesis 1:3.

Om dit te rechtvaardigen, stellen zij ongebruikelijke vertalingen van verschillende verzen voor. Zij geloven dat Genesis 1:2a zou moeten worden vertaald als “de aarde werd woest en leeg,” in plaats van de meer algemeen aanvaarde vertaling “de aarde was woest en ledig. Het moet worden benadrukt dat voor 1800 niemand ooit dit vers vertaalde zoals hiaat theoretici doen. Alhoewel het Hebreeuwse woord “hayah” kan worden vertaald als “werd”, wordt het gewoonlijk vertaald als “was”. In feite wordt in de 4.900 keren dat het woord “hayah” in het Oude Testament voorkomt, bijna 98 % wordt vertaald als “was”. Hebreeuwse taalkundige hebben bijna unaniem de vertalingen “werd” of “was geworden” verworpen.

Hiaat theoretici leunen sterk op Jesaja 45:18, waar staat:

Want zo zegt de Here, die de hemelen geschapen heeft – Hij is God – die de aarde geformeerd heeft en haar geeft gemaakt, Hij heeft het geformeerd en gegrondvest, niet tot een baaierd maar tot een woonplaats.

Er wordt terecht gezegd dat God de aarde niet als een baaierd schiep. Genesis 1:2, dat hetzelfde Hebreeuwse woord gebruikt als Jesaja 45:18 voor baaierd, beschrijft de aarde als “woest en ledig”. Hiaat theoretici concluderen helaas dat na de eerste schepping, de aarde “woest en ledig”was geworden. Een eerlijke en consistente vertaling is dat de aarde tijdelijk woest en ledig was gedurende de eerste dag van de schepping. Aan het einde van de zesde dag van de schepping, was de aarde voltooid, bewoond en “zeer goed” – niet “woest en ledig”. Met andere woorden God “schiep haar niet om “woest en ledig” te zijn, maar om bewoond te worden”.

[reform]

Ik heb even een hulplijn ingeschakeld voor de reactie van Elbert .

Bij de interpretatie van een Bijbelgedeelte moeten wij goed voor ogen houden dat de Bijbel woordelijk geïnspireerd is. Dit betekent dat elk woord zijn eigen betekenis heeft; het kan dus niet door een ander woord worden vervangen. Er is dus geen sprake van synonimie.
De eerste 5 boeken van de Bijbel worden Thora, wet genoemd. Het zijn dus juridische documenten. Dergelijke documenten moeten zodanig opgesteld zijn dat zij niet voor meer dan een uitleg vatbaar zijn. Bij menselijke geschriften lukt dat niet altijd. Als een geschrift Goddelijk is geïnspireerd moet dat natuurlijk wel lukken.
Juridische documenten worden vaak gestructureerd door titel- en artikelnummering. In de Bijbel gebeurt dat niet; de indeling wordt bewerkstelligd door literaire technieken, sleutelwoorden e.d.
Na deze inleiding over het karakter van het Bijbels taalgebruik kan ik overgaan tot de behandeling van de tegen de gap theory aangevoerde bezwaren.
In de eerste plaats stel je dat het werkwoord bara ook een ander actief onderwerp kan hebben dan God. Je voert daarvoor aan Joz 17:15 en 18; Ez 21:19 en 23:47.
Dit argument kan niet opgaan. In deze teksten is sprake van een ander werkwoord bara dan in Gen 1:1. Er is een zelfde situatie als bij het Nederlandse werkwoord “wassen”. Dit werkwoord kan “reinigen” betekenen, maar ook “toenemen”. Wassen reinigen komt van de stam wask die men aantreft in Oud-Engels (wascan> Modern Engels to wash) en wassen, toenemen van de stam wachs die men aantreft in Duits wachsen en Gotisch wahsjan.
Bij het Hebreeuwse werkwoord bara zie je dat in de vervoeging. Het werkwoord bara in de zin van scheppen door God komt alleen voor in de Qal en de Nif` al conjugatie. De Qal conjugatie is afgeleid van de grondstam; dat zijn in het Hebreeuws in het algemeen 3 consonanten (zoals je weet, werden in de oorspronkelijke tekst klinkers over het algemeen niet uitgedrukt). De Nif`al conjugatie is de lijdende vorm bij de Qal-conjugatie. Deze wordt gevormd door n voor de stam te zetten. De Qal-conjugatie van het werkwoord “schrijven” is KaTaB. De Nif`al-conjugatie daarbij is NiKTaB, het wordt geschreven.
De door jou aangehaalde teksten waarbij bara niet “scheppen” betekent, staan in een andere conjugatie, te weten de Pi`el-conjugatie. Deze wordt gevormd door de middelste consonant te verdubbelen. De Pi` el van KaTaB is KiTTeB. Die stam is een intensivum of frequentativum. Bij het werkwoord KaTaB betekent het dus “veelvuldig schrijven”.
De verschillende werkwoorden bara kunnen ook heel goed van verschillende stammen afkomstig zijn. Het in Joz 17:15 en 18 alsmede Ez 21:19 en 23:47 van een stam b-r-w die in het Arabisch voorkomt en bara, scheppen van een stam die terug te vinden is in Koptisch berre, nieuw. Als je het werkwoord 'bara' niet als exclusief werk van God ziet, kun je ook gaan verdedigen dat Satan ook kan scheppen. Ik neem aan dat je dat niet voorstaat. Met die visie wordt de uniciteit van God in gevaar gebracht, hetgeen in strijd is met Deutronomium 6:4.
Als ik jouw visie goed begrijp, heeft God in Gen 1:1 de hemel compleet met alle toebehoren geschapen, maar de aarde slechts als een vormloze klomp. Dit betekent dat het woord bara ten aanzien van “hemel” een duidelijk andere inhoud heeft, dan ten aanzien van de aarde. Je geeft een andere invulling van bara bij aarde dan bij hemel. Dat mag je niet zomaar doen. Als de Bijbelschrijver had willen zeggen dat de tohu wabohu-toestand het gevolg was van het scheppend handelen van God, zou hij in Gen 1:2a niet het woord hayeta hebben gebruikt maar nibre’a; de aarde was als tohu wabohu geschapen. In Gen 1:27 wordt immers ook de hoedanigheid van de schepping van de mens (naar het beeld van de hemelwezens als mede man en vrouw) aangeduid met het werkwoord bara.
Jes 45:18 zegt dat dan ook met zo veel woorden. De aarde is als een niet tohu geschapen. In dat verband zou ik erop willen wijzen dat het koppelteken tussen lo en tohu niet betekent dat het één woord is dat een andere betekenis zou kunnen hebben dan uit de twee samenstellende delen zou voortvloeien (zoals bruinvis niet betekent een bruin koudbloedig in water levend dier met kieuwen en vinnen), maar een zeezoogdier behorende tot de familie van de Phocoenidae); het blijven gewoon twee woorden die hun gewone betekenis blijven behouden. De Masoreten (degenen die ondermeer voor de vocalisatie van de Bijbeltekst hebben gezorgd) hebben met deze verbindingsstreep die in de oorspronkelijke tekst van de alleen maar tot uitdrukking willen brengen dat tussen de twee woorden een nauwe samenhang bestaat. In de oorspronkelijke tekst wordt geen verbindingsstreep gebruikt. Je argument gaat derhalve niet op.
Ook Job 38:7 is een duidelijke aanwijzing voor de gedachte dat de aarde niet als tohu wabohu geschapen is. Er staat namelijk dat de hemelwezens juichten bij de grondvesting van de aarde. Een toestand van tohu wabohu is geen reden tot juichen; dat is een reden tot smart zoals wij zien in Jer 4:19. Jeremia krimpt ineen van pijn als hij het oordeel Gods moet aankondingen waardoor een toestand van tohu wabohu zal ontstaan (Jer 4:23 e.v.).
Als ik hierboven heb gezegd dat de toestand van de schepping in Gen 1:1 een goede moet zijn geweest, wil dat nog niet zeggen dat er geen verfraaiingen kunnen worden aangebracht. Een pottenbakker (Hebr yotser (onder meer in Jer 18:2); het Qal-participium bij y-ts-r, formeren) kan heel wel tevreden zijn over de vorm van het werk. Het kan echter evenzeer zijn bedoeling zijn die vaas te verfraaien door het aanbrengen van een oor, door schilderwerk e.d. Op de aarde die in Gen 1:1 tot stand was gebracht, waren nog geen mensen.
Uit het bovenstaande volgt al dat de werkwoord y-ts-r formeren ook met een ander actief onderwerp kan worden gebruikt dan God. Voor het werkwoord `aśa, maken geldt hetzelfde. Dit werkwoord wordt in Gen 18:8 gebruikt voor het klaarmaken van eten door Abraham.
Het eerste onderdeel van de Bijbel (Gen 1:1-2:3) maakt daarop geen uitzondering. In Gen 1:26 wordt niet voor niets het werkwoord `aśa gebruikt en niet het werkwoord bara. God spreekt tot hemelwezens die wel iets kunnen maken, maar niet iets kunnen scheppen. Als God de Vader zoals de traditionele exegese wil tot de Zoon en de Heilige Geest zou hebben gesproken, zou er hebben moeten staan “Laat Ons scheppen” en niet “Laat Ons maken”. Dat God spreekt tot hemelwezens blijkt uit Gen 1:27b, waar wordt gezegd dat de mens naar het beeld van de hemelwezens is geschapen; zie ook Ps 8:6 (Statenvertaling; New International Version; vgl. Hebr 2:7) waar wordt gezegd dat de mens een weinig minder dan de engelen is.
De terminologie van Gen 1:1-2:3 mag niet worden uitgespeeld met die van het tweede onderdeel van Genesis, de 1-ste toledoth (Gen 2:4 – 4:26). Gen 1:26 en 27 beschrijft dat de mens is geschapen. In Gen 2:4-22 hoe de mens is geschapen, Adam uit het stof der aarde buiten de Hof van Eden, Eva uit de rib van Adam.
Een ander door jou tegen de gap theorie aangevoerd bezwaar is dat er voor de val al dood in de wereld was. Dit bezwaar kunnen wij niet delen. Het woord kosmos in Rom 5:12 kan heel wel betekenen “mensenwereld”. Deze betekenis heeft het woord namelijk ook in Rom 1:8;Joh 1:29 Joh 3:16 en Mt 26:13. Laat ik een tekst er uit lichten. Mt 26:13. Voorwaar ik zeg u, overal waar het evangelie wordt gepredikt in de hele wereld, zal ook van wat deze heeft gedaan, gesproken worden tot haar gedachtenis Het prediken van het evangelie kan niet op dieren slaan.

[try]

Bij de interpretatie van een Bijbelgedeelte moeten wij goed voor ogen houden dat de Bijbel woordelijk geïnspireerd is. (...)

Ik maak bezwaar tegen het woord "moeten". Hoe je aankijkt tegen de Bijbel is net zo goed een kwestie van interpretatie als het uitleggen van specifieke Bijbelgedeelten.

Met dit "moeten" lijkt het er op, dat men alleen maar betekenis aan de Bijbel kan verlenen, wanneer men een bepaalde bijbelopvatting heeft.

Dat de Bijbel woordelijk geïnspireerd is, is echter geen vaststaand feit, maar een bewust ingenomen menselijk standpunt. Er zijn ook andere standpunten mogelijk en in omloop.

De uitleg, die in het citaat verder gegeven wordt is natuurlijk mooi, maar staat helemaal "onder de beheersing" van het genoemde uitgansgpunt. En dat uitgangspunt is verder niet te verifieren. Daarmee is de hele uitleg oncontroleerbaar geworden en niet-wetenschappelijk. Aan de basis staat een geloofsstandpunt en geen wetenschappelijk bewijs.

Omdat ik me het uitganspunt niet laat opdringen ("moeten"), kan ik in deze discussie niet meepraten. Jammer, maar zo werkt het dus, wanneer je de eerlijkheid van de wetenschappelijke methode wilt nastreven.

try

[reform]

Ik maak bezwaar tegen het woord "moeten". Hoe je aankijkt tegen de Bijbel is net zo goed een kwestie van interpretatie als het uitleggen van specifieke Bijbelgedeelten.

Met dit "moeten" lijkt het er op, dat men alleen maar betekenis aan de Bijbel kan verlenen, wanneer men een bepaalde bijbelopvatting heeft.

Dat de Bijbel woordelijk geïnspireerd is, is echter geen vaststaand feit, maar een bewust ingenomen menselijk standpunt. Er zijn ook andere standpunten mogelijk en in omloop.

De uitleg, die in het citaat verder gegeven wordt is natuurlijk mooi, maar staat helemaal "onder de beheersing" van het genoemde uitgansgpunt. En dat uitgangspunt is verder niet te verifieren. Daarmee is de hele uitleg oncontroleerbaar geworden en niet-wetenschappelijk. Aan de basis staat een geloofsstandpunt en geen wetenschappelijk bewijs.

Omdat ik me het uitganspunt niet laat opdringen ("moeten"), kan ik in deze discussie niet meepraten. Jammer, maar zo werkt het dus, wanneer je de eerlijkheid van de wetenschappelijke methode wilt nastreven

Als jij de bijbel benadert, ga je van uitgangspunten uit. Ik geloof dat de bijbel het woord van God is en normatief is. Verder geloof ik dat de bijbel woordelijk geïnspireerd (staat ook in de bijbel) is anders kan die niet normatief zijn. Uiteraard betekent dit een bepaalde interpretatiemethode. Als je de bijbel alleen ziet als een stuk literatuur, krijg je een andere interpretatiemethode. Deze kan wetenschappelijk correct zijn. Ik geloof sowieso niet dat de bijbel gefalisificieerd kan worden...dus daar hoeven we ook niet over te discussiëren. Waarom ik geloof dat de bijbel niet gefalsificieerd kan worden, is omdat het om het heil gaat van de mens. Als het om zoiets belangrijks gaat, mogen er geen fouten in staan.

wanneer je de eerlijkheid van de wetenschappelijke methode wilt nastreven

Je kunt niet zonder een bepaald geloof de bijbel benaderen. De wetenschappelijke methode kan nooit een eensluidend standpunt opleveren. Maar goed misschien had ik vooraf moeten zeggen dat ik het topic wilde bediscussiëren vanuit de woordelijke inspiratie.

Omdat ik me het uitganspunt niet laat opdringen ("moeten"), kan ik in deze discussie niet meepraten.

Dit slaat natuurlijk nergens op. Als je andere uitgangspunten heb, betekent niet dat je niet meer kan discussiëren. Het argument wordt overigens gebruikt tegen Elbert. Elbert gaat volgens mij van dezelfde uitgangspunten uit als mijn vader. Tegen jou worden of andere argumenten gebruikt of de discussie wordt vroegtijdig beëindigd omdat we het niet eens zijn over de aannames.

Volgens mij neem jij (een groot deel) Genesis niet letterlijk. Waarom neem je het niet letterlijk?

[elbert]

Ik heb even een hulplijn ingeschakeld voor de reactie van Elbert .

Zozo, wie zal ik eens bellen?

Bij de interpretatie van een Bijbelgedeelte moeten wij goed voor ogen houden dat de Bijbel woordelijk geïnspireerd is. Dit betekent dat elk woord zijn eigen betekenis heeft; het kan dus niet door een ander woord worden vervangen. Er is dus geen sprake van synonimie.
De eerste 5 boeken van de Bijbel worden Thora, wet genoemd. Het zijn dus juridische documenten. Dergelijke documenten moeten zodanig opgesteld zijn dat zij niet voor meer dan een uitleg vatbaar zijn. Bij menselijke geschriften lukt dat niet altijd. Als een geschrift Goddelijk is geïnspireerd moet dat natuurlijk wel lukken.
Juridische documenten worden vaak gestructureerd door titel- en artikelnummering. In de Bijbel gebeurt dat niet; de indeling wordt bewerkstelligd door literaire technieken, sleutelwoorden e.d.

Ik geloof eveneens dat de Bijbel woordelijk geinspireerd is. Ik denk dat het verschil in opvatting vooral hierin zit, dat ik de inspiratie van de Bijbel niet op 1 noemer wil brengen. In het stukje hierboven proef ik wel een beetje dat alles op de noemer van de jurisdictie wordt gebracht en dat vandaaruit verder wordt geredeneerd. Ik stem ermee in dat de Bijbel juridisch van aard is (de hele Bijbel, dat betoog ik ook in dit topic), maar niet uitsluitend. De Bijbel is namelijk ook historisch, poetisch, apocalyptisch, wijsgerig enz. van aard. Dat betekent dat de Bijbel dus geheel eigensoortig is, waarover we niet zomaar onze exegetische rasters kunnen leggen, aan de hand waarvan we de betekenis denken te kunnen achterhalen. De Bijbel is wat dat betreft haar eigen uitlegger (autopistie). Bij een goede Bijbeluitleg is dan ook de leiding van de Heilige Geest nodig.
Dat gezegd hebbend, kom ik ook tot de conclusie dat de Bijbel stijlfiguren kent, zoals het asyndeton, hypallage, anthitetische parallellismen, synonieme parallellismen, chiasmen enz. (er zijn meer constructies dan ik hier kan noemen. Ik meen me te herinneren, bij het lezen van het commentaar van Calvijn op de Romeinenbrief, dat hij er in de eerste hoofdstukken minimaal 5 onderkende). Ik geloof dus niet alleen dat de Bijbel woordelijk geinspireerd is, maar ook voor wat betreft de zinswendingen, de stijlfiguren, enz. Dat is een iets andere benadering dan een puur grammaticale insteek, waarbij elk woord een soort van primair bouwsteentje is in de blokkendoos die uitleg heet. In tegenstelling daarmee geloof ik dat we van een woord pas in de context van het hele zinsverband en tekstgedeelte de betekenis kunnen achterhalen.
Daarmee sluit ik dus een vorm van synonimi niet bij voorbaat uit. Het is aan de Bijbel in haar context om te bepalen of we met synonieme uitdrukkingen te maken hebben of niet.

Voorbeelden van synoniem parallellismen zoals ik die in de Bijbel tegenkom zijn bijvoorbeeld:
Gen. 2:23 Deze is ditmaal been van mijn benen, en vlees van mijn vlees
Matth. 11:30 Want Mijn juk is zacht, en Mijn last is licht.

Voorbeelden van antithetische parallellismen zijn te vinden in het Spreukenboek. Het overgrote deel van dit bijbelboek bestaat uit verzen met deze structuur: De goddeloze doet A, maar de rechtvaardige doet B.

Dit zijn echt geen zwerfstenen in de Bijbel; door sommige theologen wordt geschat dat eenderde van het OT uit dit soort stijlfiguren bestaat.

In dit topic is het van belang dat ik Gen. 2:4 als synoniem parallellisme lees:
Gen. 2:4 Dit zijn de geboorten des hemels en der aarde, als zij geschapen werden; ten dage als de HEERE God de aarde en den hemel maakte.
Hierin zijn "als zij geschapen werden" en "ten dage als de HEERE God de aarde en den hemel maakte" elkaars versterkende synoniemen.
In het eerste stukje wordt het hebreeuwse woord bara gebruikt, in het tweede het woord asah. Vandaar ook dat ik niet zoveel op heb met een krampachtig onderscheid tussen bara en asah. Deze beide woorden hebben elkaar overlappende betekenissen, afhankelijk van de context.
Dat dit in de historie ook zo gezien is, bewijst de Septuagint. Die vertaalt in Gen. 1 bara en asah beide zonder pardon met epoihsen (afgeleid van poieo). Nu kunnen we (terecht) zeggen dat de Septuagint de grondtekst niet is, maar het heeft ons toch het nodige te zeggen, omdat de Septuagint vaak in het Nieuwe Testament letterlijk wordt geciteerd (o.a. de evangelist Lukas citeert vrijwel uitsluitend uit de Septuagint), zelfs als de vertaling naar het grieks enigszins afwijkt van de hebreeuwse grondtekst. Je kunt dus niet zomaar zeggen dat een bepaald woord altijd en overal dezelfde betekenis kan hebben.

Na deze inleiding over het karakter van het Bijbels taalgebruik kan ik overgaan tot de behandeling van de tegen de gap theory aangevoerde bezwaren.
In de eerste plaats stel je dat het werkwoord bara ook een ander actief onderwerp kan hebben dan God. Je voert daarvoor aan Joz 17:15 en 18; Ez 21:19 en 23:47.
Dit argument kan niet opgaan. In deze teksten is sprake van een ander werkwoord bara dan in Gen 1:1. Er is een zelfde situatie als bij het Nederlandse werkwoord “wassen”. Dit werkwoord kan “reinigen” betekenen, maar ook “toenemen”. Wassen reinigen komt van de stam wask die men aantreft in Oud-Engels (wascan> Modern Engels to wash) en wassen, toenemen van de stam wachs die men aantreft in Duits wachsen en Gotisch wahsjan.
Bij het Hebreeuwse werkwoord bara zie je dat in de vervoeging. Het werkwoord bara in de zin van scheppen door God komt alleen voor in de Qal en de Nif` al conjugatie. De Qal conjugatie is afgeleid van de grondstam; dat zijn in het Hebreeuws in het algemeen 3 consonanten (zoals je weet, werden in de oorspronkelijke tekst klinkers over het algemeen niet uitgedrukt). De Nif`al conjugatie is de lijdende vorm bij de Qal-conjugatie. Deze wordt gevormd door n voor de stam te zetten. De Qal-conjugatie van het werkwoord “schrijven” is KaTaB. De Nif`al-conjugatie daarbij is NiKTaB, het wordt geschreven.
De door jou aangehaalde teksten waarbij bara niet “scheppen” betekent, staan in een andere conjugatie, te weten de Pi`el-conjugatie. Deze wordt gevormd door de middelste consonant te verdubbelen. De Pi` el van KaTaB is KiTTeB. Die stam is een intensivum of frequentativum. Bij het werkwoord KaTaB betekent het dus “veelvuldig schrijven”.
De verschillende werkwoorden bara kunnen ook heel goed van verschillende stammen afkomstig zijn. Het in Joz 17:15 en 18 alsmede Ez 21:19 en 23:47 van een stam b-r-w die in het Arabisch voorkomt en bara, scheppen van een stam die terug te vinden is in Koptisch berre, nieuw. Als je het werkwoord 'bara' niet als exclusief werk van God ziet, kun je ook gaan verdedigen dat Satan ook kan scheppen. Ik neem aan dat je dat niet voorstaat. Met die visie wordt de uniciteit van God in gevaar gebracht, hetgeen in strijd is met Deutronomium 6:4.

Met dit stukje kan ik het grotendeels eens zijn (de enige kanttekening die ik in dit verband plaats is dat de satan wel de vader der leugen is, Joh. 8:44). De opmerking die ik in m'n vorige post hierover maakte, kwam er eigenlijk op neer dat de uitspraak "bara kan alleen God" iets te massief gesteld was.

Als ik jouw visie goed begrijp, heeft God in Gen 1:1 de hemel compleet met alle toebehoren geschapen, maar de aarde slechts als een vormloze klomp. Dit betekent dat het woord bara ten aanzien van “hemel” een duidelijk andere inhoud heeft, dan ten aanzien van de aarde. Je geeft een andere invulling van bara bij aarde dan bij hemel. Dat mag je niet zomaar doen.

Nou, ik doe over de compleetheid (voltooiing) van de schepping van de hemel in Gen. 1:1 helemaal geen uitspraak, net als de Bijbel. Daar wordt immers pas in Gen. 2:1 van gerept. Wat ik wel zeg, is dat Gen. 1:2 me aanleiding geeft om te veronderstellen dat de aarde leeg (dat is dus neutraal bedoeld en niet negatief) is geschapen, maar wel met het doel dat ze bewoond zou worden. Daartoe dus het verdere scheppende handelen van God in Genesis 1.

Als de Bijbelschrijver had willen zeggen dat de tohu wabohu-toestand het gevolg was van het scheppend handelen van God, zou hij in Gen 1:2a niet het woord hayeta hebben gebruikt maar nibre’a; de aarde was als tohu wabohu geschapen.

Hmm, ik ben daar niet zo van overtuigd. Ik vind het argument "ja, maar anders had er wel een ander woord gestaan" sowieso niet zo sterk. Op dezelfde manier kan ik namelijk zeggen dat als echt ondubbelzinnig het woordje "worden" in Gen. 1:2 zou zijn bedoeld, er wel lehayeta gestaan zou hebben. Dat staat er dus niet, zodat dit nog even open ligt, waarbij er volgens mij een meer en minder waarschijnlijke vertaling is. Volgens mij is de meest waarschijnlijke vertaling om hayeta met "was" te vertalen, omdat de grammatica van Gen. 1:2 daar aanleiding toe geeft: het beginnen van de zin met een waw die betrekking heeft op de aarde, zodat de zin dus op de toestand slaat van die aarde.

The verb haya (to be) that appears in Gen 1:2 as hayeta in Qal perfect 3 f.s. is translated by the majority of the versions as "was" but may also be translated "became," as it appears in some versions. However, the syntactic order and the structure of the clause do not allow this translation here. The syntactic order in Gen 1:2 (first the subject and then the verb) is used to indicate the addition of circumstantial information and the absence of chronological or sequential occurrence. For that reason the translators of the LXX translated hayeta as "was" and not as "became."37 Besides, the Hebrew letter waw that appears at the beginning of Gen 1:2 is a "circumstantial waw" because it is joined to the subject "the earth" and not to the verb. Therefore it is better translated as "now." The translators of the LXX, who were very careful in the translation of the Pentateuch, translated it in that way.

Dat heb ik uit dit artikel dat diep op deze materie ingaat.

Jes 45:18 zegt dat dan ook met zo veel woorden. De aarde is als een niet tohu geschapen. In dat verband zou ik erop willen wijzen dat het koppelteken tussen lo en tohu niet betekent dat het één woord is dat een andere betekenis zou kunnen hebben dan uit de twee samenstellende delen zou voortvloeien (zoals bruinvis niet betekent een bruin koudbloedig in water levend dier met kieuwen en vinnen), maar een zeezoogdier behorende tot de familie van de Phocoenidae); het blijven gewoon twee woorden die hun gewone betekenis blijven behouden.

Het gaat mij om de betekenis van de hele zin en niet alleen van de individuele woorden. Interessant daarbij is dat er in deze zin een parallel staat. De parallel is te vinden tussen lo-tohu geschapen en yashab (bewoonbaar) geformeerd: synoniem parallellisme dus.

Ook Job 38:7 is een duidelijke aanwijzing voor de gedachte dat de aarde niet als tohu wabohu geschapen is. Er staat namelijk dat de hemelwezens juichten bij de grondvesting van de aarde. Een toestand van tohu wabohu is geen reden tot juichen; dat is een reden tot smart zoals wij zien in Jer 4:19. Jeremia krimpt ineen van pijn als hij het oordeel Gods moet aankondingen waardoor een toestand van tohu wabohu zal ontstaan (Jer 4:23 e.v.).

Ook hier gaan onze wegen uiteen, omdat de context waarin deze woorden staan verschilt. Sec vertaald betekent tohu wabohu ongevormd en leeg. Op zich is dat een neutrale uitdrukking. Het hangt van de context af of ze positief dan wel negatief ingevuld worden. In Jeremia is die context zondermeer negatief, maar voor Gen. 1:2 staat dat niet vast. Daarom kun je niet zeggen dat Gen. 1:2 dus negatief gekenschetst moet worden, omdat dat elders (in een andere context) ook gebeurt. Dat hangt maar helemaal van de begintoestand af. Het argument vervalt hiermee.
De verwijzing naar Job 38:7 vind ik er verder niet zoveel aan toevoegen, omdat je net zo goed kan stellen dat bij het leggen van een kiel van een schip er gejuichd kan worden. Dat zegt niets over het voltooid zijn van het schip zelf. Het vervolg van Job 38:7 doet me overigens eerder aan het geheel van Genesis 1 denken, dan alleen aan het eerste vers.

Als ik hierboven heb gezegd dat de toestand van de schepping in Gen 1:1 een goede moet zijn geweest, wil dat nog niet zeggen dat er geen verfraaiingen kunnen worden aangebracht. Een pottenbakker (Hebr yotser (onder meer in Jer 18:2); het Qal-participium bij y-ts-r, formeren) kan heel wel tevreden zijn over de vorm van het werk. Het kan echter evenzeer zijn bedoeling zijn die vaas te verfraaien door het aanbrengen van een oor, door schilderwerk e.d. Op de aarde die in Gen 1:1 tot stand was gebracht, waren nog geen mensen.

Mee eens, maar wat is er negatief aan een lege ongevormde aarde? Daar kunnen best wat verfraaiingen aan worden aangebracht, zoals licht, uitspansel, planten, dieren, mensen enz..

Uit het bovenstaande volgt al dat de werkwoord y-ts-r formeren ook met een ander actief onderwerp kan worden gebruikt dan God. Voor het werkwoord `aśa, maken geldt hetzelfde. Dit werkwoord wordt in Gen 18:8 gebruikt voor het klaarmaken van eten door Abraham.
Het eerste onderdeel van de Bijbel (Gen 1:1-2:3) maakt daarop geen uitzondering. In Gen 1:26 wordt niet voor niets het werkwoord `aśa gebruikt en niet het werkwoord bara.

Gezien wat ik eerder over deze beide woorden heb gezegd, kan ik niet zoveel met deze uitleg. Ook hier zie ik een parallel: God spreekt over het maken van de mens en vervolgens schept Hij ze. Eerlijk gezegd zie ik niet in waarom we hemelwezens moeten veronderstellen in dit gedeelte.

God spreekt tot hemelwezens die wel iets kunnen maken, maar niet iets kunnen scheppen. Als God de Vader zoals de traditionele exegese wil tot de Zoon en de Heilige Geest zou hebben gesproken, zou er hebben moeten staan “Laat Ons scheppen” en niet “Laat Ons maken”. Dat God spreekt tot hemelwezens blijkt uit Gen 1:27b, waar wordt gezegd dat de mens naar het beeld van de hemelwezens is geschapen; zie ook Ps 8:6 (Statenvertaling; New International Version; vgl. Hebr 2:7) waar wordt gezegd dat de mens een weinig minder dan de engelen is.

Hmm, in Gen. 1:27b wordt gesproken over elohim, wat gewoonlijk (in 99% van de gevallen) met God vertaald wordt. In een enkel geval met engelen, zoals in Psalm 8:6 (aangehaald in Hebr. 2:7), maar het is zeer de vraag of dat in Gen. 1 het geval is. De vertaling met God (dus de klassieke vertaling) lijkt me hier geboden.
Ik denk dat de vooronderstellingen m.b.t. bara en asah hier bepalen of elohim met God of hemelwezens wordt vertaald. Dat lijkt me niet helemaal zuiver.

De terminologie van Gen 1:1-2:3 mag niet worden uitgespeeld met die van het tweede onderdeel van Genesis, de 1-ste toledoth (Gen 2:4 – 4:26). Gen 1:26 en 27 beschrijft dat de mens is geschapen. In Gen 2:4-22 hoe de mens is geschapen, Adam uit het stof der aarde buiten de Hof van Eden, Eva uit de rib van Adam.

Deels mee eens, aangezien ik geloof dat in Gen. 2 niet wordt beschreven hoe de mens wordt geschapen, maar waaruit (nl. uit stof en geest), maar daarom zie ik geen tegenstelling tussen bara en asah, maar zie ik dit als het in verschillende bewoordingen beschrijven van dezelfde gebeurtenissen.

Een ander door jou tegen de gap theorie aangevoerd bezwaar is dat er voor de val al dood in de wereld was. Dit bezwaar kunnen wij niet delen. Het woord kosmos in Rom 5:12 kan heel wel betekenen “mensenwereld”. Deze betekenis heeft het woord namelijk ook in Rom 1:8;Joh 1:29 Joh 3:16 en Mt 26:13. Laat ik een tekst er uit lichten. Mt 26:13. Voorwaar ik zeg u, overal waar het evangelie wordt gepredikt in de hele wereld, zal ook van wat deze heeft gedaan, gesproken worden tot haar gedachtenis Het prediken van het evangelie kan niet op dieren slaan.

Daar moet ik nog eens over nadenken. Ik meen me te herinneren dat dr. G. van den Brink ook zo'n redenering volgde in het boek "En God beschikte een worm".

Zelfs al zou je dat zo kunnen stellen, dan is het allemaal ook weer niet ten gunste van de gap theorie. Want we kunnen onmogelijk op grond van de Bijbel zeggen dat er geschapen leven was in de gap (zo die er al was), laat staan dat er de dood van dat leven zou zijn. Daar spreekt de Bijbel helemaal niet over en dan vraag ik me af of wij dat ook moeten doen.

Wellicht het grootste bezwaar tegen de gap-theorie is daarom dat het buitengewoon speculatief van aard is. Heldere ondubbelzinnige bijbelse gegevens ontbreken, terwijl exegeten de gap in Gen. 1:2 helemaal niet voor de hand vinden liggen, nu niet en vroeger ook al niet.
Bovendien moet de gap als een soort van theologisch afvalputje dienen, waarin allerlei natuurwetenschappelijke conclusies (zoals evolutie) naar believen in geplaatst kunnen worden, om aan de schepping vast te kunnen houden. De moeilijke dingen uit de wetenschap kunnen we dus mooi ergens parkeren, zonder dat het ons geloof in de schepping aantast. Dat klinkt mooi en misschien kunnen sommige gelovigen daarmee gerust gaan slapen, maar de vraag is of je daarmee zowel theologisch als natuurwetenschappelijk wegkomt. Wat het laatste betreft zal het geen evolutiewetenschapper overtuigen en wat het eerste betreft ontbreken de overtuigende schriftgegevens. Eigenlijk is het een poging om een brug tussen twee ogenschijnlijk tegenstrijdige werelden te bouwen, namelijk die van het wonder en de wetenschap die van geen wonderen weet. Die brug zal altijd te kort blijken.
De vraag waar het in Genesis 1 en 2 om draait, is of we de Schepper vertrouwen, zonder het hoe van de schepping te kunnen doorgronden. Dat is dus een geloofszaak.

[Vuurtje]

Is het bekend hoe lang Adam en Eva in het paradijs hebben geleefd voor de zondeval? Ze waren toen onstervelijk. Misschien een opening voor een gap theorie?

[Cicero]

Als we afgaan op het verhaal, dan heeft Adam de dieren namen gegeven, is toen in slaap gevallen, daarna kreeg hij Eva, daarna wordt Eva verleid te eten, die avond komt God in de tuin wandelen en worden ze verdreven.

Eén dag dus. Maar dat staat er niet expliciet.

Dat ze toen onsterfelijk waren, staat niet. Dat mag je er wat mij betreft bij verzinnen, maar dan doe je volgens mij geen recht aan de tekst.

[Vuurtje]

Als we afgaan op het verhaal, dan heeft Adam de dieren namen gegeven, is toen in slaap gevallen, daarna kreeg hij Eva, daarna wordt Eva verleid te eten, die avond komt God in de tuin wandelen en worden ze verdreven.

Eén dag dus. Maar dat staat er niet expliciet.

Staat er zeker niet expliciet, in Genesis 1:1 - 2:3 is nog duidelijk sprake van een chronologisch verslag per dag. Vanaf Genesis 2:4 is hier geen sprake meer van.

Dat ze toen onsterfelijk waren, staat niet. Dat mag je er wat mij betreft bij verzinnen, maar dan doe je volgens mij geen recht aan de tekst.

In Genesis 2:17 zegt God:

Maar van den boom der kennis des goeds en des kwaads, daarvan zult gij niet eten; want ten dage, als gij daarvan eet, zult gij den dood sterven.

Hier staat impliciet een belofte tot eeuwig leven. Alleen als Adam en Eva niet naar God zouden luisteren en toch eten van de boom waarvan God dat verboden had, dan zouden ze de dood sterven. (ook de boom des levens stond in de hof overigens). Zie ook genesis 3:19 na de zondeval. (...); want gij zijt stof, en gij zult tot stof wederkeren.

Maar voor de duidelijkheid, ik ondersteun niet per definitie een gap-theorie

[Cicero]

Dat ze toen onsterfelijk waren, staat niet. Dat mag je er wat mij betreft bij verzinnen, maar dan doe je volgens mij geen recht aan de tekst.

In Genesis 2:17 zegt God:

Maar van den boom der kennis des goeds en des kwaads, daarvan zult gij niet eten; want ten dage, als gij daarvan eet, zult gij den dood sterven.

Hier staat impliciet een belofte tot eeuwig leven. Alleen als Adam en Eva niet naar God zouden luisteren en toch eten van de boom waarvan God dat verboden had, dan zouden ze de dood sterven. (ook de boom des levens stond in de hof overigens). Zie ook genesis 3:19 na de zondeval. (...); want gij zijt stof, en gij zult tot stof wederkeren.

Wacht even, als je van de boom eet zul je direct sterven. Daarachter kun je niet lezen: als je het niet doet ben je onsterfelijk. Nee, het gaat erom dat er de doodstraf op de boom staat. Dat zegt dus niet of de mens zonder het eten daarvan al dan niet onsterfelijk is.

[Vuurtje]

Dat ze toen onsterfelijk waren, staat niet. Dat mag je er wat mij betreft bij verzinnen, maar dan doe je volgens mij geen recht aan de tekst.

In Genesis 2:17 zegt God:

Maar van den boom der kennis des goeds en des kwaads, daarvan zult gij niet eten; want ten dage, als gij daarvan eet, zult gij den dood sterven.

Hier staat impliciet een belofte tot eeuwig leven. Alleen als Adam en Eva niet naar God zouden luisteren en toch eten van de boom waarvan God dat verboden had, dan zouden ze de dood sterven. (ook de boom des levens stond in de hof overigens). Zie ook genesis 3:19 na de zondeval. (...); want gij zijt stof, en gij zult tot stof wederkeren.

Wacht even, als je van de boom eet zul je direct sterven. Daarachter kun je niet lezen: als je het niet doet ben je onsterfelijk. Nee, het gaat erom dat er de doodstraf op de boom staat. Dat zegt dus niet of de mens zonder het eten daarvan al dan niet onsterfelijk is.

Ik wacht even

Adam en Eva zijn niet direct gestorven na de zondeval. Wel geestelijk, en de lichamelijke dood was daar het gevolg van. Zie nogmaals Genesis 3:19, de veroordeling van de mens. Dit was een gevolg van de zondeval. En de mens had in ieder geval de mogelijkheid om te eten van de boom des levens, waarna ze dan eeuwig leven zou krijgen. Daarnaast gaan we ook straks eeuwig leven tot zijn eer, zou dat niet het doel zijn waarom we geschapen zijn?

[reform]

Ik geloof eveneens dat de Bijbel woordelijk geinspireerd is. Ik denk dat het verschil in opvatting vooral hierin zit, dat ik de inspiratie van de Bijbel niet op 1 noemer wil brengen. In het stukje hierboven proef ik wel een beetje dat alles op de noemer van de jurisdictie wordt gebracht en dat vandaaruit verder wordt geredeneerd. Ik stem ermee in dat de Bijbel juridisch van aard is (de hele Bijbel, dat betoog ik ook in dit topic), maar niet uitsluitend. De Bijbel is namelijk ook historisch, poetisch, apocalyptisch, wijsgerig enz. van aard. Dat betekent dat de Bijbel dus geheel eigensoortig is, waarover we niet zomaar onze exegetische rasters kunnen leggen, aan de hand waarvan we de betekenis denken te kunnen achterhalen. De Bijbel is wat dat betreft haar eigen uitlegger (autopistie). Bij een goede Bijbeluitleg is dan ook de leiding van de Heilige Geest nodig.
Dat gezegd hebbend, kom ik ook tot de conclusie dat de Bijbel stijlfiguren kent, zoals het asyndeton, hypallage, anthitetische parallellismen, synonieme parallellismen, chiasmen enz. (er zijn meer constructies dan ik hier kan noemen. Ik meen me te herinneren, bij het lezen van het commentaar van Calvijn op de Romeinenbrief, dat hij er in de eerste hoofdstukken minimaal 5 onderkende). Ik geloof dus niet alleen dat de Bijbel woordelijk geinspireerd is, maar ook voor wat betreft de zinswendingen, de stijlfiguren, enz. Dat is een iets andere benadering dan een puur grammaticale insteek, waarbij elk woord een soort van primair bouwsteentje is in de blokkendoos die uitleg heet. In tegenstelling daarmee geloof ik dat we van een woord pas in de context van het hele zinsverband en tekstgedeelte de betekenis kunnen achterhalen.
Daarmee sluit ik dus een vorm van synonimi niet bij voorbaat uit. Het is aan de Bijbel in haar context om te bepalen of we met synonieme uitdrukkingen te maken hebben of niet.

Voorbeelden van synoniem parallellismen zoals ik die in de Bijbel tegenkom zijn bijvoorbeeld:
Gen. 2:23 Deze is ditmaal been van mijn benen, en vlees van mijn vlees
Matth. 11:30 Want Mijn juk is zacht, en Mijn last is licht.

Voorbeelden van antithetische parallellismen zijn te vinden in het Spreukenboek. Het overgrote deel van dit bijbelboek bestaat uit verzen met deze structuur: De goddeloze doet A, maar de rechtvaardige doet B.

Dit zijn echt geen zwerfstenen in de Bijbel; door sommige theologen wordt geschat dat eenderde van het OT uit dit soort stijlfiguren bestaat.

In dit topic is het van belang dat ik Gen. 2:4 als synoniem parallellisme lees:
Gen. 2:4 Dit zijn de geboorten des hemels en der aarde, als zij geschapen werden; ten dage als de HEERE God de aarde en den hemel maakte.
Hierin zijn "als zij geschapen werden" en "ten dage als de HEERE God de aarde en den hemel maakte" elkaars versterkende synoniemen.
In het eerste stukje wordt het hebreeuwse woord bara gebruikt, in het tweede het woord asah. Vandaar ook dat ik niet zoveel op heb met een krampachtig onderscheid tussen bara en asah. Deze beide woorden hebben elkaar overlappende betekenissen, afhankelijk van de context.
Dat dit in de historie ook zo gezien is, bewijst de Septuagint. Die vertaalt in Gen. 1 bara en asah beide zonder pardon met epoihsen (afgeleid van poieo). Nu kunnen we (terecht) zeggen dat de Septuagint de grondtekst niet is, maar het heeft ons toch het nodige te zeggen, omdat de Septuagint vaak in het Nieuwe Testament letterlijk wordt geciteerd (o.a. de evangelist Lukas citeert vrijwel uitsluitend uit de Septuagint), zelfs als de vertaling naar het grieks enigszins afwijkt van de hebreeuwse grondtekst. Je kunt dus niet zomaar zeggen dat een bepaald woord altijd en overal dezelfde betekenis kan hebben.

Omdat de eerste 5 boeken Thora heten = wet, hebben wij gesteld dat deze boeken primair een juridisch document zijn. We hebben niet gezegd dat daarin geen poëtische zinswendingen voorkomen. Volgens de taalwetenschap, bestaat complete synonimi niet. Zeker in een juridische tekst is synonimi uitgesloten. Dat wil niet zeggen dat er geen betekenisoverlappingen zijn.

Nou, ik doe over de compleetheid (voltooiing) van de schepping van de hemel in Gen. 1:1 helemaal geen uitspraak, net als de Bijbel. Daar wordt immers pas in Gen. 2:1 van gerept. Wat ik wel zeg, is dat Gen. 1:2 me aanleiding geeft om te veronderstellen dat de aarde leeg (dat is dus neutraal bedoeld en niet negatief) is geschapen, maar wel met het doel dat ze bewoond zou worden. Daartoe dus het verdere scheppende handelen van God in Genesis 1.

Jij beweert dus dat tohu wabohu neutraal is. Uit het verband blijkt dat dit niet het geval is. In de zes dagen die op de tohu wabohu fase volgen, wordt steeds gezegd, dat als God iets maakt, dat het goed was. Dat betekent dat de tohu wabohu fase juist niet goed was. Het is dan ook niet zo dat de aarde na de 6 dagen herstel helemaal goed was, maar alleen geschikt was voor menselijke bewoning. Daarom werd de mens in het paradijs geplaatst omdat buiten het paradijs gevaren waren. Daarom moest Adam over het hof waken. Waarom zou volgens jou Adam over het hof moeten waken? In het Hebreeuws betekent tuin ‘gan’ een beschermde omgeving. Waarvoor is er een bescherming nodig als er geen kwaad is? Als de hele aarde volmaakt was, behoefde Adam helemaal niet over de hof te waken. De primaire taak van Adam was heerschappij over de aarde. Dat houdt automatisch in bescherming tegen vijanden. Adam heeft die taak niet vervuld, daarom is de 2e Adam (Jezus) gekomen. Die heeft Satan wel overwonnen.
In genesis 1:28 staat dat de mens de aarde moest onderwerpen. In het Hebreeuws wordt het werkwoord 'kabaš' gebruikt. Dit woord wordt gebruikt voor het onderwerpen van vijandig gebied. Zie numeri 32:22 en 29 en Jozua 18:1. Dit is een duidelijke aanwijzing voor het feit dat op aarde nog steeds vijandige krachten aanwezig waren. Dat komt overeen met het bewaken van de tuin.

Volgens jou hoeft tohu wabohu geen negatieve connotatie te hebben. Op zich is dat al merkwaardig omdat het in alle andere gevallen wel een negatieve connotatie heeft. Het is vreemd als de eerste keer dat de uitdrukking wordt gebruikt, een geheel andere inhoud heeft dan de volgende keren. Maar oké laten we zeggen dat tohu wabohu neutraal is, dan is genesis 1:1 positief en wordt genesis 1:2a neutraal. Van positief naar neutraal is een achteruitgang. Waarom genesis 1:1 positief is, is omdat God schept en dat is per definitie goed.

Hmm, ik ben daar niet zo van overtuigd. Ik vind het argument "ja, maar anders had er wel een ander woord gestaan" sowieso niet zo sterk. Op dezelfde manier kan ik namelijk zeggen dat als echt ondubbelzinnig het woordje "worden" in Gen. 1:2 zou zijn bedoeld, er wel lehayeta gestaan zou hebben. Dat staat er dus niet, zodat dit nog even open ligt, waarbij er volgens mij een meer en minder waarschijnlijke vertaling is. Volgens mij is de meest waarschijnlijke vertaling om hayeta met "was" te vertalen, omdat de grammatica van Gen. 1:2 daar aanleiding toe geeft: het beginnen van de zin met een waw die betrekking heeft op de aarde, zodat de zin dus op de toestand slaat van die aarde.

Je beweert enerzijds dat scheppen alleen God kan. Vervolgens beweer je dat asah in genesis 1 daarmee synoniem kan zijn. In een woordelijk geïnspireerd document kan dat niet. Woorden worden niet gebruikt voor de afwisseling. Als je gaat beweren dat er geen verschil is tussen asah en barah, dan kan je ook stellen dat satan en zelfs mensen kunnen scheppen. Dan speel je vrijzinnigheid in de kaart. Het onderscheid van asah en barah is van essentieel belang en kan je niet zomaar gelijk trekken. Waar is de stelling dat God alleen kan scheppen volgens jou dan op gebaseerd. Het gelijktrekken van asah en bara maakt die stelling zeer wankel.
Wat houdt volgens jou woordelijke inspiratie in?

Hmm, in Gen. 1:27b wordt gesproken over elohim, wat gewoonlijk (in 99% van de gevallen) met God vertaald wordt. In een enkel geval met engelen, zoals in Psalm 8:6 (aangehaald in Hebr. 2:7), maar het is zeer de vraag of dat in Gen. 1 het geval is. De vertaling met God (dus de klassieke vertaling) lijkt me hier geboden.
Ik denk dat de vooronderstellingen m.b.t. bara en asah hier bepalen of elohim met God of hemelwezens wordt vertaald. Dat lijkt me niet helemaal zuiver.

De visie dat in genesis 1:26 onder elohim hemelwezens moet worden verstaan, wordt gedeeld onder gezaghebbende exegeten. Zie bijvoorbeeld Hans-Jörg Bräumer in zijn commentaar over genesis 1:11. In diesem zusammenhang ist der vergleichingpunkt ohne Zweifel die Engelwelt, die nach Gottes ebenbildigkeit gestalteten Erscheinungen des himmlischen Hofstaates. De rabbijnen denken er ook zo over. Deze exegese is correct gezien de parallellie tussen het achtste woord ‘wayyomer’ en psalm 8:6. Psalm 8 is de zesde psalm met een opschrift. De psalmen zijn gerangschikt op basis van de Torah.

Daar moet ik nog eens over nadenken. Ik meen me te herinneren dat dr. G. van den Brink ook zo'n redenering volgde in het boek "En God beschikte een worm".

Zelfs al zou je dat zo kunnen stellen, dan is het allemaal ook weer niet ten gunste van de gap theorie. Want we kunnen onmogelijk op grond van de Bijbel zeggen dat er geschapen leven was in de gap (zo die er al was), laat staan dat er de dood van dat leven zou zijn. Daar spreekt de Bijbel helemaal niet over en dan vraag ik me af of wij dat ook moeten doen.

Wellicht het grootste bezwaar tegen de gap-theorie is daarom dat het buitengewoon speculatief van aard is. Heldere ondubbelzinnige bijbelse gegevens ontbreken, terwijl exegeten de gap in Gen. 1:2 helemaal niet voor de hand vinden liggen, nu niet en vroeger ook al niet.
Bovendien moet de gap als een soort van theologisch afvalputje dienen, waarin allerlei natuurwetenschappelijke conclusies (zoals evolutie) naar believen in geplaatst kunnen worden, om aan de schepping vast te kunnen houden. De moeilijke dingen uit de wetenschap kunnen we dus mooi ergens parkeren, zonder dat het ons geloof in de schepping aantast. Dat klinkt mooi en misschien kunnen sommige gelovigen daarmee gerust gaan slapen, maar de vraag is of je daarmee zowel theologisch als natuurwetenschappelijk wegkomt. Wat het laatste betreft zal het geen evolutiewetenschapper overtuigen en wat het eerste betreft ontbreken de overtuigende schriftgegevens. Eigenlijk is het een poging om een brug tussen twee ogenschijnlijk tegenstrijdige werelden te bouwen, namelijk die van het wonder en de wetenschap die van geen wonderen weet. Die brug zal altijd te kort blijken.
De vraag waar het in Genesis 1 en 2 om draait, is of we de Schepper vertrouwen, zonder het hoe van de schepping te kunnen doorgronden. Dat is dus een geloofszaak.

De gap-theorie bestond al voordat Darwin zijn evolutietheorie had ontwikkeld. Origines en Caedmon verdedigde deze theorie al. Een hoge ouderdom van de aarde speelde in die tijd veel minder. Het primaire doel van de gap-theorie is om de bijbel beter te doen verstaan. Een bijkomend voordeel is dat het ook beter past in de wetenschappelijke theorieën.

We kunnen in elk geval zeggen dat er hemelwezens waren. Zie Job 38:7. Verder staat er nergens in genesis 1 dat planten geschapen werden. Die kwamen te voorschijn. Die moeten er dus al geweest zijn. Als er dieren op de 6e dag werden geschapen, betekent niet dat er in de gap geen dieren geweest zou kunnen zijn. Bij de mens kan je wel zeggen dat er geen andere mensen waren, want Adam was de eerste mens.

Wellicht het grootste bezwaar tegen de gap-theorie is daarom dat het buitengewoon speculatief van aard is.

Als we van een bijbelse woordelijke inspiratie uitgaan, heb ik nog niet echt een sterk tegenargument gehoord waarom de gap-theorie buitengewoon speculatief van aard is.

Kort samengevat het aangevoerde bewijs:
- Genesis 1:2a (tohu wabohu). Het negatieve van tohu wabohu blijkt ook uit jeremia 4:23 en Jesaja 34:11.
- Dat God de aarde niet als een tohu heeft geschapen blijkt het meest duidelijk uit 45:18. Er wordt niet voor niets een verschil tussen 'als' en 'tot' gebruikt. Dat wordt in de traditionele visie onterecht aan elkaar gelijk gesteld.
- Waarom moest Adam in een bescherme tuin zijn en moest hij er zelfs over waken (genesis 2:15).
- Bepaalde teksten uit Job zijn zonder de gap-theorie niet te interpreteren. Job 9:13 en Job 26:12, 13

Een buitenbijbels argument is de afstand van de Andromedanevel 2,4-2,9 miljoen lichtjaar verwijderd is van de aarde. Als je er van uitgaat dat het heelal c.a 6000 jaar bestaat, dan moet je wetenschappelijk moeilijk controleerbare aannames gaan hanteren.

[Vuurtje]

Als we van een bijbelse woordelijke inspiratie uitgaan, heb ik nog niet echt een sterk tegenargument gehoord waarom de gap-theorie buitengewoon speculatief van aard is.

De naam theorie zegt het al toch

Een buitenbijbels argument is de afstand van de Andromedanevel 2,4-2,9 miljoen lichtjaar verwijderd is van de aarde. Als je er van uitgaat dat de aarde c.a 6000 jaar bestaat, dan moet je wetenschappelijk moeilijk controleerbare aannames gaan hanteren.

Met wetenschappelijk moeilijk controleerbare aannames heb ik als christen geen probleem. Wat dacht je van de schepping zelf bijvoorbeeld, of levend maken van dode mensen? Het wordt allemaal pas logisch als je erachter komt dat onze almachtige God bestaat. Misschien heeft God ook 6000 jaar geleden het licht wat ons nu bereikt geschapen bijvoorbeeld.

[Cathy]

Bij de mens kan je wel zeggen dat er geen andere mensen waren, want Adam was de eerste mens.

..zoals wij die kennen, zou ik eraan toe willen voegen. Al weet ik niet of dat wetenschappelijk gezien correct is.

[reform]

Bij de mens kan je wel zeggen dat er geen andere mensen waren, want Adam was de eerste mens.

..zoals wij die kennen, zou ik eraan toe willen voegen. Al weet ik niet of dat wetenschappelijk gezien correct is.

Wat bedoel je daar precies mee?