Jammer, dit wordt een heilloos gevecht. Terwijl de vraag van irmo toch heel relevant is. Ook christenen zouden zich kunnen afvragen wat de meerwaarde is van hun geloof in een tijd dat de geinstitutionaliseerde vorm van het christelijke geloof (zeg maar de kerk) minder belangrijk wordt.
Een poging.
Christelijk geloof heeft mijns inziens op de volgende terreinen meerwaarde:
1. Allereerst als religie die net als veel andere religies de mensen troost, ritme en houvast geeft. Door te geloven, houdt je meer voor mogelijk, dan door niet te geloven. Door rituelen wordt het belang van je geloof zichtbaar en tastbaar. Zoals bijna elke religie kent het christendom ook een zeer heilzaam ritme. Niet alleen het week-ritme met elke zondag een rustdag en aandacht voor God en de naaste, maar ook het belangrijke jaar-ritme. Een ritme van christelijke feesten, die elk jaar volgens hetzelfde patroon plaatsvinden en een duidelijke verhaal volgen, namelijk het leven van Jezus. Van geboorte (Kerst), via Dood (lijdenstijd), Opstanding (Pasen) naar de oogsttijd (Pinksteren), waarin de vrucht van Jezus' leven zichtbaar wordt.
2. Er is nog iets anders, waarmee het christendom meerwaarde geeft. Christendom is eerlijk. Daarom zitten er minder leuke kantjes aan dit geloof. Zo wordt Jezus' komst naar de wereld in het kader geplaatst van een groot menselijk probleem. De mens heeft een probleem met God, zijn Schepper. Het is juist Jezus die ten onder gaat aan dit menselijk probleem. Hij wordt uiteindelijk door zowel de mensen (ook zijn vrienden) als ook door God verlaten. In één woord: het loopt uit op de dood. Het christendom is eerlijk: mensen zijn los van God, hun wezen is verdorven, alles wat mensen doen en laten loopt altijd uit op de dood. De Bijbel heeft daarom een somber mensbeeld. Heel de geschiedenis van God en mens komt altijd op hetzelfde neer: God wil wel, maar de mens niet. Je moet de soberheid en somberheid in sommige delen van het christendom ook zo begrijpen: het is Bijbels om niet teveel te verwachten van de mens, inclusief jezelf. Zonde, schuld, ontrouw, het zijn Bijbelse typeringen van de mens, die helaas steeds weer bevestigd worden in het leed dat mensen elkaar altijd weer aandoen. Eerlijk.
3. De echte meerwaarde van het christelijk geloof is echter niet de typering van de mens (je kunt wel een eerlijk en somber verhaal vertellen, maar daar wordt je op zichzelf niet gelukkig van), nee, de meerwaarde zit in de typering van God. Het is een wat platgetreden waarheid, maar daarom niet minder waar. In het christelijk geloof is God liefde.
Je voelt gelijk de spanning met die onwillige mens!
Met liefde wordt bedoeld dat God de mens vooral beschouwt als Zijn gelijke. Hij heeft de mens immers naar Zijn beeld gemaakt. Ze lijken op elkaar. Daarom kunnen ze ook van elkaar houden. De band tussen God en mens wordt in het christelijk geloof als een liefdesband beschreven, een huwelijk. God en mens hebben elkaar nodig. God kan niet zonder, de mens kan niet zonder. Daarom wordt God in de Bijbel ook zo menselijk beschreven. Zelfs zo menselijk dat God voortdurend naar de mens op zoek is. Steeds weer daalt Hij af om een liefdesverklaring te geven. Steeds weer echter wordt die ook weer ruw door mensen terzijde geschoven. Kennelijk stoot de mens God steeds van zich af. Daarom moet je Jezus' komst naar de wereld (De Bijbel noemt Jezus Gods Zoon, over liefdesband gesproken) zien als Gods ultieme daad om de mens op te zoeken. Hij geeft het liefste dat Hij heeft. Dan zal de vonk toch wel overspringen? Maar nee, zelfs op deze liefdesdaad loopt de mens stuk en schuift Jezus weg.
Met de opstanding van Jezus uit de dood wordt niets meer en minder gezegd dan dat Gods liefde sterker is en blijft dan al die onwil van mensen. De liefde is sterker dan de dood. Sterker dan de hardheid van mensen.
We zien dan ook dat de opstanding het hart is van het christelijk geloof: niets is in staat Gods liefde te stoppen. uit liefde gaf Hij Zijn Zoon. De helse kwelling van schuld, lijden en sterven liet God neerkomen op het liefste dat Hij had...met het oog om mensen terug te winnen. Hij heeft de mens niet opgegeven, Hij vergeeft en begint toch weer opnieuw Zijn liefde te verklaren.
Je zou kunnen zeggen, dat in het christelijk geloof lijden en liefde in elkaars verlengde liggen. Dat wordt uitgedrukt in het woord "passie". Dat is zowel lijden als liefde. Dit wordt totaal in het leven van Jezus duidelijk.
4. Tot slot: al een aantal malen heb ik gezegd dat het gaat om het leven van Jezus. Dat is nu precies de manier waarop het christelijk geloof is opgeschreven. De Evangelien zijn niets anders dan verhalen over het leven van Jezus (biografien). Daar gaat het allemaal om. Nog korter: het christelijk geloof gaat ten diepste niet over een boek, niet over wetten, niet over rituelen, gebeden, geboden of verboden. Nee, het christelijk geloof gaat om een Persoon. Om een sterke en aanhankelijke band, een liefde voor die persoon. Het gaat om Jezus. Het christelijk geloof heeft Hem in de sterkst mogelijke bewoordingen beschreven. De allergrootste eer valt Hem te beurt. In Hem zien we niet alleen een mens, maar in Hem zien we de ultieme drijfveer van God, van Gods liefde, in Hem zien we God zelf verschijnen.
5. De meerwaarde is de liefde voor een Persoon. God lief te kunnen hebben, omdat Hij als mens onder ons gewoond heeft. Die liefde leidt tot een soort eenwording tussen mens en God. Jezus is daarvoor het middel. In Hem komen God en mens samen. Hij is de Middelaar, Zoon van mensen en Zoon van God. Het meest ontroerend komt dit in beeld bij de eucharistie, het avondmaal, wanneer brood en wijn als lichaam en bloed van Jezus worden gegeten en gedronken. Het gaat hier om een eenwording van Jezus Christus en zijn volgelingen. Zij eten Zijn lichaam en zo worden zij Zijn lichaam (de christelijke gemeente wordt het lichaam van Christus genoemd). Die eenheid is er zowel in Zijn lijden als in de liefde. Er is christelijke lijdensmystiek en er is christelijke liefdesmystiek, waarin diezelfde eenheid ervaren wordt.
6. Wat is de meerwaarde? de liefde! Als de enig mogelijke ethische houding in de wereld. Al had je alles, maar je had de liefde niet....dan was het nog niks. Zoiets staat in de Bijbel.
Voor een christen is er dan ook maar één doel in het leven: dezelfde liefde praktiseren als Jezus. Al het andere is van minder belang. Een christen die dit ontkent in woord of daad mag zichzelf helemaal geen christen noemen.
Jezus zelf is er uiterst duidelijk in, dat het gaat om de liefde tot God en de naaste. Dat is uiteindelijk het enige criterium.
Ik volg de laatste tijd Paus Franciscus via
http://www.vatican.vaDe afgelopen dagen hoorde ik in een bijeenkomst het volgende onophoudelijk zingen:
Waar genade en liefde is, daar is God.
ubi caritas et amor, ibi deus est. gravo