Optimatus schreef:Wellicht, Laodicea, kun je woensdag a.s. naar Utrecht reizen. Daar vindt de jaarlijkse chrismamis plaats en na afloop zal een eerwaarde heer dan wel een aartsbisschop ongetwijfeld bereid zijn je een en ander uit te leggen. Ik heb mijn "leerboek" uitgeleend.
Nog beter, ik heb besloten gewoon maar eens wat pastoors en het bisschoppelijk centrum in Utrecht te mailen. Van 4 pastoors en een parochieel medewerker kreeg ik antwoord. Een, een ex-RKK pastoor, was er meteen al glashelder over:
"De Eucharistie in de OKK en de Eucharistie in de RKK is qua theologisch en gelovig denken wat er gebeurt met brood en wijn:
deze twee substanties worden Lichaam en Bloed van Christus.
In de RKK heeft men hiervoor de leer van de transsubstantiatie.
In de OKK heeft men die leer niet, maar gelooft men hetzelfde:
brood en wijn worden tot Lichaam en Bloed van Christus."Om z'n woorden te onderstrepen verwees hij nog naar de verklaring van de Unie van Utrecht die ik hier ook al linkte:
In aanmerking genomen, dat de heilige Eucharistie in de katholieke kerk van ouds het ware middelpunt van de godsdienst uitmaakt, houden wij het voor onze plicht ook te verklaren, dat wij het oude katholieke geloof omtrent het heilig sacrament des altaars in alle getrouwheid ongeschonden vasthouden, terwijl wij geloven, dat wij het Lichaam en Bloed onzes Heren Jezus Christus zelf onder de gedaanten van brood en wijn ontvangen.De tweede pastoor was in het begin wat onduidelijker, maar na wat heen en weer mailen kwam het antwoord op hetzelfde neer.
"Het filosofisch model van transsubstantiatie als zodanig wordt niet gehanteerd, maar het moge duidelijk zijn, dat de praktijk in feite niet afwijkt van die van de RKK. Wel is er een gepaste afstand om zo'n groot mysterie niet helemaal in verklaringen te willen vangen, want daar zullen we altijd in te kort schieten. "Ter verduidelijking vroeg ik nog of er concecratie plaats vindt:
"Wat betreft uw vraag omtrent de consecratie: ja er is consecratie. De liturgie van de Eucharistie en de beleving liggen nauwelijks uit elkaar.
Met Witte Donderdag in het verschiet, zullen we het Sacrament dan ook de kerk uitdragen en een klein aantal hosties bewaren in een apart tabernakel (in geval van nood en de laatste sacramenten toegediend moeten worden). "En:
"Misschien ten overvloede: de geconsacreerde hosties worden bewaard in het tabernakel, zoals dat ook gebruikelijk is in de RKK."
M.a.w. de geconsacreerde Hosties blijven ook het Lichaam v. Christus ná de dienst. Ook werd ik doorverwezen naar de homilie van Ploeger die ik hier al citeerde, maar ik zal er nog wel een keer wat uit citeren:
"Of zoals men het in de middeleeuwen terecht onder woorden bracht: de toevallige uiterlijke vorm van brood en wijn (inclusief de chemische samenstelling) blijft hetzelfde, maar de essentie, dat wat er wezenlijk toe doet, verandert in de levende Christus ('transsubstantiatie'). Of andersoms, zoals men het heden ten dage terecht wel eens zegt: Christus, 'uw vlees is waarlijk brood' (Gezang 753)."En nog een aardig stukje:
Dat betekent het, wanneer brood en wijn 'lichaam en bloed van Christus' heten, en wij het overgebleven brood eerbiedig bewaren in het tabernakel of Christus in het brood aanbidden tijdens het Lof. 'Werkelijke' aanwezigheid van Christus in brood en wijn betekent natuurlijk niet: 'scheikundige' aanwezigheid. Het betekent echter ook niet: 'symbolische' aanwezigheid in de zin van: 'het is maar een symbool'. 'Het is maar een symbool' betekent in hedendaags Nederlands: 'het is niet echt' - en dat is de doodssteek voor elke eucharistische beleving. Christus is echt aanwezig wanneer we het eucharistisch gebed bidden, wanneer we ter communie gaan, wanneer we Christus in het tabernakel begroeten en wanneer we Christus in de hostie aanbidden. Christus is in de eucharistie echt aanwezig, zo waar als hij is verrezen en bij God in de hemel leeft. Christus is in de eucharistie echt aanwezig, zo waar als wij tot hem kunnen bidden en zingen. Christus is in de eucharistie echt aanwezig - en 'echt' betekent: wat voor ons als gelovigen de diepste werkelijkheid is. 'Wat ons 't zintuig niet kan leeren worde door 't geloof gekend' (uit 'Tantum ergo', vertaling Vesperboek 1909).Ik denk dat de betekenis van 'echt' nu wel genoeg gepreciseerd is, maar waar ik de vorige keer nog niet bij stilstond, is het dikgedrukte hierboven. Want stel nu dat de substantie van het brood niet daadwerkelijk zou veranderen, dan zou je hier dus feitelijk brood aanbidden!
De derde pastoor zei ongeveer hetzelfde (al heb ik 'm nog wel om wat verduidelijking gevraagd)
"Onze opvatting van de eucharistie verschilt in zoverre van die van de RKK dat wij wel geloven in de aanwezigheid van Christus onder de gedaanten van brood en wijn, maar dat dit niet theologisch vastgelegd kan worden in een theorie als de transsubstantiatie. We laten het dus open."Maar vervolgens beschrijft hij het begrip Transsubstantiatie als zijnde de leer van Thomas v. Aquino hierover. Ik heb hem dus gemaild wat er daadwerkelijk dogmatisch over vastligt, en of dat te verenigen is met de visie van de OKK. Hij vertelde me ook nog het één en ander over het verkeerd gebruik van het woord 'symbool' in het hedendaags Nederlands: (wat meteen weer een hoop uitspraken verklaart van Kerkvaderen die de H. Eucharistie aanduidden als symbool en tóch praten over de Werkelijke Tegenwoordigheid, dat was voor mij dan wel weer een moment waarop verschillende puzzelstukjes op z'n plek vielen)
"Theologisch gezien is het onderscheid tussen reële presentie en symbolische presentie een verkeerde benadering. Symbool komt van het Griekse sun ballein, wat samenwerpen betekent. Een symbool verbindt twee werkelijkheden. In onze maatschappij worden symbolen gezien als lege verwijzingen, d.w.z. op de wijze van een verkeersbord. Er wordt een boodschap gecommuniceerd. In de eerste eeuwen van het christendom meende men echter dat rituelen met de daarbij horende symbolische handelingen en voorwerpen een andere werkelijkheid oproepen. Net zoals in het jodendom de bevrijdende genade van God ervaren wordt als men het pesach-feest viert, zo ervaren wij weer die verbondenheid met Jezus zoals dat plaatsvond bij het Laatste Avondmaal. De werkelijkheid die toen plaatsvond, wordt in de eucharistie weer opgeroepen en daarin is Christus echt aanwezig"Dus, ik verwacht nog mail van hem, maar ik kan me niet voorstellen dat het antwoord nu werkelijk zoveel zal afwijken van de andere twee pastoors. De vierde had weinig tijd en wilde er na Pasen wel even op ingaan.
De parochiële medewerker schreef min of meer iets afwijkends:
"
Brood en wijn veranderen niet "daadwerkelijk" in Christus, en evenmin is het "slechts een symbool". Het staat niet duidelijk omlijnd vast in enige geloofsleer. Een mening erover vormen kan beter na een dienst meegemaakt te hebben en er dan met aanwezigen over te praten bij de kerkelijke koffie, het zgn. 8e sacrament."
Maar goed, de toonzetting was ook wat informeel, dus ik neem aan dat ze niet zo goed geinformeerd was. Met nige creativiteit zou je dit standpunt overigens kunnen verenigen met de voorgaande uiteenzettingen.
Ik heb maanden geleden al eens een schemaatje gepubliceerd op dit forum met een aantal verschillen. Zoek dat nog eens op, wellicht dat je dan weer begrijpt dat er wel degelijk verschillen zijn.
Ik kan me ook herinneren dat ik daar al op gereageerd heb, en dat er toen geen (inhoudelijke) reactie is gekomen.
Kan. Van Ditmarsch schrijft:
"De heilige eucharistie is in de katholieke Kerk het ware hart van de eredienst, de liturgie bij uitstek, oorsprong en hoogtepunt van het leven van het volk van God.
In de eucharistie, die wij op aarde vieren, worden wij verenigd met de hemelse eredienst, met Christus het ware paaslam, de eeuwige Hogepriester, die voor ons bidt en die zijn kerk de bediening van de verzoening heeft toevertrouwd.
Deze maaltijd des Heren geeft ons de voorsmaak van het bruilofsmaal van het Lam in het hemelse Jeruzalem. Telkens wanneer Gods volk onderweg, levend in het voorlopige, in gelovige trouw en toewijding samenkomt voor het breken van het brood, wordt de gemeenschap van de heiligen zichtbaar, namelijk van allen die Christus toebehoren en die deel hebben aan de heilige geheimen van zijn lichaam en bloed, zijn dood en verrijzenis.
De eucharistie stelt het éne offer van Christus tegenwoordig en vormt een blijvende en werkelijke gedachtenis van zijn dood en verrijzenis, waardoor de wereld met God is verzoend. Dit karakter van het sacrament omvat tevens de offergave van de kerk waardoor wij onszelf aan God aanbieden.
In de eucharistie, de gezegende gaven van brood en wijn, worden wij verbonden met de Heer en met elkaar als zusters en broeders van de Heer. Terwijl ons geloof wordt gevoed en versterkt door dit brood uit de hemel en de beker van het heil, de gemeenschap met het lichaam en bloed van Christus, groeien de gelovigen op in geloof, hoop en liefde. Zo wordt hun bestaan uitdrukking van het Christusgeheim en van het nieuwe eeuwigheidsleven, dat hun in de doop, in de zalving van de Geest en in de eucharistie is geschonken."
Dit betekent dus niet dat er daadwerkelijk iets verandert - geen verandering van substantie.
Vermoedelijk focus je je iets teveel op het woordje 'gedachtenis', wat wij overigens net zo makkelijk laten samen gaan met de Werkelijke Tegenwoordigheid. Tevens is dit stukje verder totaal niet in strijd met de antwoorden van de pastoors. Maar goed, voor de zekerheid heb ik kanunnik van Ditmarsch een brief gestuurd.
Dus ja, voorlopig concluderend, je zit ernaast. Er vind weldegelijk verandering van substantie plaats
Gepassioneerd onhip, vurig apparatchik, burgerlijk met overgave, 'middle of the road' on full speed.
