Dagboek van een Herdershond

[Spreeuw]

Pas geleden heb ik de serie "Dagboek van een Herdershond" gezien op dvd. Regisseur Willy van Hemert heeft de trilogie "Kroniek eener parochie" van de priester-schrijver Jacques Schreurs op een levendige wijze verfilmd met als titel "Dagboek van een Herdershond". De film is opgenomen in Eijsden, het verhaal speelt zich af in Geleen.

De serie "Dagboek van een Herdershond" werd tussen 1978 en 1980 door de KRO in zestien delen op televisie uitgezonden. Miljoenen mensen keken destijds naar de serie. "Dagboek van een Herdershond" beeldt het rijke roomse leven in Limburg ten tijde van de eerste helft van de 20e eeuw mooi uit. De serie won in 1978 de Gouden Televisier-Ring. Zelf vind ik de serie ook erg mooi. Ik vind het wel jammer dat er regelmatig in gevloekt wordt, zelfs door de hoofdpersoon.

De serie gaat over kapelaan Erik Odekerke (de hoofdpersoon). In 1914 fietst hij "zijn" eerst parochieplaats Geleen binnen. Geleen is een klein dorp. Notabelen, meester Bongaerts, een schatrijke boer (Nicolaas Bonte) en niet te vergeten pastoor Bonhomme hebben de "macht" in dit dorp. Pastoor Bonhomme is een Franssprekende aristocraat en beschouwt kapelaan Odekerke slechts als zijn herdershond, die zijn kudde moet leren kennen. Hij meent zelfs dat er geen betere herder denkbaar is dan hij. Kapelaan Odekerke is onhandig, maar heeft goede intenties. Paulus Lumens, kapelaan in een buurdorp, is een vriend van Erik. Erik Odekerke heeft ook een engelbewaarder, met wie hij vaak ruzie heeft. De agrarische samenleving in Geleen verandert van lieverlee in een maatschappij waar de industrie in de mijnbouw een grote rol speelt.


Als ik deze serie bekijk, dan lijkt kapelaan Odekerke nog best een grote rol te spelen in de parochie Geleen, ondanks het feit dat de pastoor zichzelf als de enige (ware) herder van de plaatselijke parochie ziet. Ik vraag me af of in er in de huidige parochies (in Nederland en daarbuiten) nog steeds kapelaans werkzaam zijn en of dat nog steeds gebeurt op de manier zoals dat in "Dagboek van een Herdershond" te zien is. Kapelaan Odekerke bezoekt steeds parochianen en houdt ook af en toe een preek in de kerk. Pastoor Bonhomme zegt maar weinig parochianen te hebben bezocht. Hoe gaat dat tegenwoordig in de RK-Kerk? Hoe is de verhouding tussen pastoor en kapelaan in een rooms-katholieke parochie? Welke taken hebben zij beiden tegenwoordig?

[moderngelovige]

Natuurlijk werd de serie wel gedramatiseerd maar al met al slaagde regisseur van Hemert er goed in een inkijk te geven in het roomse leven van die tijd.
Er zit natuurlijk heel veel in:
Macht van een plaatselijke pastoor, de verhoudingen in zulke gemeenschappen enz.

Organisatie van de rkk.
Net als protestantse kerken is dit al dan niet noodgedwongen losgelaten en gemoderniseerd.
Anno nu zijn vele parochies gefuseerd tot parochieclusters, soms wel 6-7 plaatselijke kerken.
Aan het hoofd staat een priester-moderator.
Het streven is bij bovenvermelde grootte dat er een 2e priester is, maar dat lukt helaas niet overal.
Er zijn ook diakenen en pastores nog zo 2-3 per cluster.
In de regel doen zij pastorale bezoeken aan parochianen in de hun toegedeelde parochiekerken.
De moderator heeft hier maar weinig tijd voor. Hij houdt in de parochie ook nog doordeweekse vieringen in verpleeghuizen, ziekenhuizen.
Tezamen vormen deze personen het pastoraal team (ze zijn bisschoppelijk benoemd)
Voor Eucharistievieringen wordt regelmatig een beroep gedaan op paters al dan niet met emeritaat.
Lokale vrijwilligers zijn onmisbaar bij doopwerkgroepen, jeugdwerk, contactwerk, assistentie bij vieringen als lector, misdienaars en een beetje parochie heeft 1 of meerdere koren.

Beetje in vogelvlucht: Er zijn nog enkele "standalone-parochies", plaatsen waar veel katholieken wonen.
Faramir, de huis-rkk-er kan mss beetje aanvullen corrigeren waar nodig.

[Spreeuw]

@moderngelovige:

Bedankt voor de informatie.
Zijn er heden ten dage nog veel kapelaans te vinden in RK-parochies? Volgens mij zijn ze, na vele fusies die jij ook noemt, niet echt meer nodig.
En doen ze dan ook hetzelfde werk als kapelaan Odekerke in die serie deed?

[moderngelovige]

Zie hiervoor Wikipedia-link:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Parochievicaris

Maar dat klopt niet helemaal. Parochieclusters die plotseling zonder priester of zoals je wilt moderator komen, door wat voor rede dan ook, krijgen bisschoppelijk een parochievicaris toegewezen.
Maar dit is vaak een ervaren priester soms zelfs een deken (ga ik even niet uitleggen wat die doet..)
omdat het aansturen van cluster wel als een vrij zware taak wordt gezien.

Hier in de omgeving Zuid-Holland heb ik nog geen kapelaan, hulppastor aangetroffen althans in de kerken die ik heb bezocht. Misschien nog in andere bisdommen in het zuiden.
In Polen heb ik ze wel gezien in stadskerken.

[Faramir]

Zoals Moderngelovige het schetst klopt het wel. Alhoewel wij hier wel eens een kapelaan hebben gehad. Dat was een jonge priester uit India die hier onder supervisie van de pastoor kwam integreren.

Verder bestaat onze parochie uit 11 locaties (worden er volgend jaar 6) en bestaat het pastorale team uit:
1 pastoor (dat is een priester).
2 diakens
2 pastoraal werkers

En dat wordt ondersteund door:
5 emeriti
en een aantal paters die zo nu en dan een viering voorgaan.

[moderngelovige]

T'is ook overal hetzelfde, helaas:
Het is natuurlijk een "noodgreep" om het kerkelijk leven in de lucht te houden maar niet altijd een ideale situatie, ik vind het toch een verschraling van het lokale rkk-leven.
Maar ja, tekort aan priesters...

Paar opmerkingen: ik vind dat er wel eens weinig aandacht is voor bedienende emeriti en paters.
Voorbeeld: Onze parochie werd vroeger geassisteerd door de allerhartelijkste Pater van Leeuwen.
Pittig mannetje, wel behoorlijk op leeftijd.
Nu is hij te oud, ziek of mss wel overleden. Nooit eens een woord van aandacht, dank of medeleven in het parochieblad.
Jammer!

En in Zuid-Holland is de parochie Haastrecht nog "stand-alone" hoewel de pastoor toch ook in Schoonhoven "aan de bak moet". (Zal de volgende federatie dan wel worden...)

[Faramir]

T'is ook overal hetzelfde, helaas:
Het is natuurlijk een "noodgreep" om het kerkelijk leven in de lucht te houden maar niet altijd een ideale situatie, ik vind het toch een verschraling van het lokale rkk-leven.
Maar ja, tekort aan priesters...

Meer een tekort aan gelovigen waaruit een gezond priesterbestand kan komen.

Paar opmerkingen: ik vind dat er wel eens weinig aandacht is voor bedienende emeriti en paters.
Voorbeeld: Onze parochie werd vroeger geassisteerd door de allerhartelijkste Pater van Leeuwen.
Pittig mannetje, wel behoorlijk op leeftijd.
Nu is hij te oud, ziek of mss wel overleden. Nooit eens een woord van aandacht, dank of medeleven in het parochieblad.
Jammer!

Geef het aan aan de redactie ven het kerkblad door en wellicht doen ze er wat mee.

[Spreeuw]

Zoals Moderngelovige het schetst klopt het wel. Alhoewel wij hier wel eens een kapelaan hebben gehad. Dat was een jonge priester uit India die hier onder supervisie van de pastoor kwam integreren.

Verder bestaat onze parochie uit 11 locaties (worden er volgend jaar 6) en bestaat het pastorale team uit:
1 pastoor (dat is een priester).
2 diakens
2 pastoraal werkers

En dat wordt ondersteund door:
5 emeriti
en een aantal paters die zo nu en dan een viering voorgaan.

Gaat een kapelaan ook weleens voor in de Mis?
Wat is het verschil tussen een pastoor en een priester?

[Faramir]

Gaat een kapelaan ook weleens voor in de Mis?

Ja. Dat is mogelijk.

Wat is het verschil tussen een pastoor en een priester?

Een pastoor is een priester maar niet elke priester is pastoor. Een pastoor is hoofd van de parochie.

[Spreeuw]

Maar hoe zit het dan precies met de opleiding om pastoor te worden? (Voor zover ik weet is deze in Rolduc in Kerkrade.)
Hoef je niet eerst kapelaan te zijn alvorens pastoor te worden?
Gaat de priester, net als in het OT, ook offeren?

[Faramir]

Maar hoe zit het dan precies met de opleiding om pastoor te worden? (Voor zover ik weet is deze in Rolduc in Kerkrade.)

Bij mijn weten is Rolduc en nog enkele ander zoals het Ariënskonvikt (pas geleden weer opgestart) een opleiding tot het piesterambt dit gebeurt bij mijn weten in samenwerking met hogescholen en universiteiten. Er zal ongetwijfeld een module zijn die je voorbereid op het worden van pastoor.

Hoef je niet eerst kapelaan te zijn alvorens pastoor te worden?

Bij mijn weten is die noodzaak er niet. Kapelaan is meer iets van vervlogen tijden toen er meerdere priesters in 1 kerk aanwezig waren.

Gaat de priester, net als in het OT, ook offeren?

De priester bediend de sacramenten.

[Spreeuw]

Bij mijn weten is Rolduc en nog enkele ander zoals het Ariënskonvikt (pas geleden weer opgestart) een opleiding tot het piesterambt dit gebeurt bij mijn weten in samenwerking met hogescholen en universiteiten. Er zal ongetwijfeld een module zijn die je voorbereid op het worden van pastoor.

Hoe lang duurt die opleiding?
Veel predikantsopleidingen duren namelijk 6 jaar. Duurt het ook zo lang voordat je pastoor kunt worden?

[Faramir]

Hoe lang duurt die opleiding?

6 jaar of langer.

Veel predikantsopleidingen duren namelijk 6 jaar. Duurt het ook zo lang voordat je pastoor kunt worden?

Het is niet alleen de opleiding natuurlijk die duurt minimaal 6 jaar. Daarnaast komt er van zowel de kandidaat als de Kerk onderzoek bij of er wel sprake is van een roeping en de kandidaat moet ook nog gehoor willen geven aan de roeping aan het eind.

[moderngelovige]

Wellicht eens een interessant inkijkje over priester en diaken-opleidingen:
Op zondagochtend 28 september is de rector Wim Bakker te gast in het Geloofsgesprek op Nederland 2 (NPO 2). Wim Bakker is rector van Centrum Vronesteyn voor de priester- en diakenopleiding in het bisdom Rotterdam.

Natuurlijk later terug te kijken via uitzending gemist voor Spreeuw en anderen.

Ik kon de rector persoonlijk omdat hij tevens deeltijdpriester was in onze parochie-cluster.
Meerdere malen met hem gepraat over de betekenis van Eucharistie en mijn persoonlijke worsteling daarmee. Hij kan goed luisteren. Maar goed hier of-topic.

[Spreeuw]

Het is niet alleen de opleiding natuurlijk die duurt minimaal 6 jaar. Daarnaast komt er van zowel de kandidaat als de Kerk onderzoek bij of er wel sprake is van een roeping en de kandidaat moet ook nog gehoor willen geven aan de roeping aan het eind.

Op welke wijze onderzoekt de RK-Kerk of er bij degene die zich bij de RK-opleiding aanmeldt sprake is van roeping tot pastoor of priester?