Berichtdoor Speedy » 10 jan 2004 19:16
Ik las op een ander forum een stuk wat in BWP staat van deze week. Ik denk dat ds. Den Butter in het stukje over de Ger.Gem. heel duidelijk is wat er niet goed aan de boekbespreking van de Saambinder is !!
WAAR GAAN WE HEEN?
Bij de overgang in het nieuwe jaar komen allerlei vragen onweerstaanbaar bij ons boven: Hoe zal het gaan? Wat zullen we meemaken? Vragen die we kunnen stellen met betrekking tot ons persoonlijk leven of met betrekking tot wat er zal gaan gebeuren in deze wereld in de verhouding tussen de volkeren en in allerlei andere verbanden. We kunnen die vragen ook stellen met het oog op de kerkelijke situatie. Dat laatste willen we doen in dit artikel.
Het is duidelijk, dat we op die vragen niet met stelligheid een antwoord kunnen geven. En als we al menen, dat er bepaalde tendensen zijn, die in een zekere richting wijzen, dan zullen we nog voorzichtig moeten zijn in onze beweringen. We dragen geen van allen de profetenmantel. Maar bij alle voorzichtigheid en bescheidenheid die ons past zijn er toch wel een paar opmerkingen te maken. Ook wat betreft de situatie van de kerken in ons land.
Verwarring
Om te beginnen is voor ieder wel duidelijk, dat we het jaar 2003 afgesloten hebben te midden van veel verwarring op kerkelijk terrein. Wellicht zal de geschiedenis eens aantonen, dat het jaar 2003 de algehele verwarring, die er al was, alleen nog maar groter gemaakt heeft. Met die verwarring gaan we dus het nieuwe jaar binnen. Zal 2004 de oplossing brengen? Of zal ook in dit jaar de verwarring nog groter worden?
Genoemde verwarring is voor een groot deel te danken aan de onderlinge verdeeldheid in de kerken. Verdeeldheid, niet alleen uitkomend in het feit, dat er nog altijd verschillende kerken naast elkaar voortleven, ook al noemen die kerken zich allemaal gereformeerd. Maar ook verdeeldheid binnen de bestaande kerken. Wie is het nog met wie eens? Om in het klein te beginnen, 2003 liet zien dat er een scheuring ontstond binnen de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Het was weliswaar een scheuring die in omvang beperkt is gebleven, maar dat betekent niet dat degenen, die binnen het kerkverband bleven, allemaal gelukkig zijn met de koers die deze kerken varen. Alleen een scheuring is ook nog al wat .... Daar is niet iedereen zo snel aan toe. Denk alleen aan de consequenties die zoiets heeft.... Het kan echter niet ontkend worden, dat er in de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt heel wat op drift is geraakt en dat lang en enthousiast gehuldigde principes door velen zijn ingeruild voor modernere ideeën, die in sommige gevallen zelfs weinig meer over hebben van wat altijd als gereformeerd werd gezien. Er waait in deze kerken een stevige evangelische wind, met alle gevolgen van dien. En velen in die kerken houden hun hart vast. Hoe dat verder gaan zal?
Ned. Herv. Kerk
Van ingrijpender betekenis is wat er gebeurd is in de Nederlandse Hervormde Kerk die sinds 12 december 2003 officieel aan het fuseren is met twee andere kerken in ons land. Zonder aarzeling zeg ik dat het besluit dat op genoemde datum werd genomen niet alleen zeer ingrijpend is, maar ook uitermate triest. Vooral als we letten op de wijze waarop deze kerkfusie tot stand is gekomen. Daar was niets geestelijks bij, ook al wilde men de Heere er achteraf nog voor denken en al liet de secretaris-generaal van de hervormde synode een 'Goddank' horen.
Het in- en in-trieste van dit besluit was dat de 'kerk der vaderen' in ons land - zo wilde men er immers altijd graag van spreken - opgehouden heeft te bestaan, alle beweringen van het tegendeel ten spijt. En de gereformeerde belijdenis heeft binnen de nieuwe kerk geen exclusieve rechten meer. Officieel zijn waarheid en leugen nu vermengd. Een werk Gods? Ook als daar relaties, die God uitdrukkelijk in Zijn Woord veroordeeld heeft, tegen de wil des Heeren kerkelijk gesanctioneerd gaan worden? Maar als het geen werk van God is, wat is het dan wel?
Veel is er over deze zaken al geschreven en gezegd. Harde woorden zijn er ook gesproken, met name aan het adres van hen die menen om der wille van het geweten niet met deze vereniging te mogen en te kunnen meegaan. Zij worden bestempeld als scheurmakers. Hun wordt afscheidingsdenken verweten. Maar dat zij, die tot voor kort hun kerkelijk standpunt steeds hebben verdedigd op grond van de overtuiging dat de Ned. Herv. Kerk nog altijd op haar gereformeerde grondslag kon worden aangesproken, nu hun meegaan in de nieuwe kerk met duidelijk andere argumenten moeten verdedigen, valt niet te ontkennen. Nu is het kennelijk al genoeg als men nog een plaats mag innemen in de plurale kerk en plaatselijk mag blijven wat men meent te moeten zijn. Is dat kerkelijk denken? Ik heb mijn eigen plekje nog .... Hoe lang zal dat trouwens getolereerd worden? En is het hebben van een eigen plekje ook iets waar de Koning der kerk tevreden mee kan zijn?
Maar waar moet het nu heen? Waar loopt het straks op uit? Begin mei krijgt alles zijn beslag. In die planning zal wel geen verandering meer komen. De uiterste pogingen die van de kant van bezwaarde kerkenraden worden ondernomen om nog een verandering in denken bij het moderamen van de hervormde synode te bewerken zullen naar verwacht mag worden geen resultaat opleveren. Aan die deur is al zo vaak geklopt. Tevergeefs... Het is ook wel duidelijk geworden uit de hautaine houding van verschillende leidinggevenden dat Been ander standpunt zal worden gedoogd.
Gaan er straks gemeenten scheuren? Dat kan bijna niet anders. Zullen er processen gevoerd gaan worden over de kerkelijke goederen? Ook dat kan bijna niet anders. En hoe zullen de conflicten behandeld worden? De geschiedenis heeft al zo vaak geleerd, dat kerkelijke conflicten vaak heftig kunnen zijn. Trouwens, er hebben zich in verschillende gemeenten omtrent deze dingen soms al pijnlijke situaties voorgedaan. Soms mede veroorzaakt door tendentieuze voorlichting.
We geloven dat er zullen zijn, die straks te goeder trouw de nieuwe kerk worden binnen gevoerd, en die wellicht later tot de ontdekking komen, dat ze ook plaatselijk niet meer zullen kunnen blijven wat ze krachtens hun gewetensovertuiging zouden moeten zijn. Naar hen vooral gaat ons hart uit. Maar zeker ook naar hen, die zolang tevergeefs geprobeerd hebben de kerkelijke instanties te bewegen niet tot deze desastreuze stap te komen en die - nu de stap toch gezet is - voor God en hun geweten hun synode hierin niet kunnen volgen. Omdat ze niet kunnen geloven, dat de kerkelijke vergadering in deze beslissing door Gods Geest is geleid. We bidden God om wijsheid en voorzichtigheid voor allen die nu geroepen worden om leiding te geven. Moge Hij de weg wijzen om in getrouwheid kerk to zijn, ook al kost dat pijn en veroorzaakt het verdriet.
Geref. Gemeenten
En dan is er nog een kerkgemeenschap waar de dingen niet eenvoudig liggen. Ik doel op de Gereformeerde Gemeenten. AI geruime tijd is het binnen deze kerken ook onrustig. Weliswaar is dat een onrust van geheel andere aard dan die binnen de kringen van de gereformeerde belijders in de Ned. Herv. Kerk, maar ook de daar heersende onrust is niet gering. Er zijn ernstige vragen gesteld. Vragen die regelrecht te maken hebben met de prediking van het Evangelie en daarin met de geestelijke leiding die gegeven wordt aan de gemeenten. Legitieme vragen mijns inziens.
Met het stellen van die vragen is niets mis. Als ons rekenschap gevraagd wordt waarom we preken zoals we preken, dan hoeven we echt niet te schromen om daarover verantwoording of te leggen. Zelfs niet al zouden we van overtuiging zijn, dat de vragen vanuit een verkeerde geest gesteld zijn en op de verkeerde manier aan de orde zijn gekomen. Over het hoe van de prediking behoeft geen enkele prediker aarzelend te doen.
Daarom heb ik enige tijd geleden ook gepleit voor een open en eerlijk gesprek, mede ook omdat wij in onze eigen kring bij zo'n gesprek zelf ook belang hebben. Want vele van de in de Geref. Gemeenten levende vragen kunnen ook onder ons leven. In de kring van ons blad is er toch niet zonder reden een bepaalde verbondenheid met de Geref. Gemeenten.
Helaas vrees ik, dat er van zo'n gesprek toch weinig zal komen. Waarom ik dat vrees? Als ik zie hoe het lijvige boek van dr. K. van der Zwaag - recentelijk uitvoerig besproken in ons blad - binnen de kringen van de Geref. Gemeenten wordt behandeld en in "De Saambinder" wordt gerecenseerd, ontvalt me de moed. Die benadering is niet alleen erg onwelwillend, maar ook onheus. De eerlijke bedoelingen worden miskend en op de serieuze vragen die aan de orde gesteld worden, wordt met geen woord ingegaan. Op deze manier neemt men de onrust echt niet weg. Eerder zorgt deze manier van doen voor nog meer interne vervreemding. Kan er geen andere toon getroffen worden? Mogelijk zit Van der Zwaag er helemaal naast met zijn boek. Maar dat is dan toch op een eerlijke manier aan te tonen, zonder gebruik te maken van oneigenlijke argumenten?
Bovendien, als een kerk in haar prediking - terecht - haar leden oproept tot zelfonderzoek, zal dan die kerk zelf ook niet aan zelfonderzoek moeten doen? Aandringen op zelfonderzoek dient te gebeuren op een heel concrete wijze en niet in vage termen. Welnu, als er dan concrete vragen gesteld worden die alles te maken hebben met het rechte functioneren van de prediking, laten we dan een eerlijk antwoord niet uit de weg gaan. Van harte hoop ik dat de wind uit een andere hoek gaat waaen en dat zal blijken dat de Gereformeerde Gemeenten zich niet, zoals zij dat in het verleden ook wet gedaan hebben, in een situatie manoevreren, waarin alleen nog met tuchtmaatregelen een oplossing geforceerd kan worden. Geve de Heere dat in dit opzicht het jaar 2004 zal kunnen getuigen van een andere benadering. Tot heil van deze kerken!
Chr. Geref. Kerken
En onze eigen kerken? Hoe zal het gaan in dit nieuwe jaar dat voor ons weer een synodejaar zal zijn? Het afgelopen jaar is zonder grote schokken verlopen.
Er waren plaatselijk wel wat ongeregeldheden en mensen hebben persoonlijk zo wel hun moeten en zorgen gevend ook met de ontwikkelingen van onze kerken, maar als kerkverband hebben we een betrekkelijk rustig jaar gehad.
Er kwam in het begin van dit jaar wat opschudding rondom een brief van een aantal predikanten die betrekking had op de relatie van onze kerken tot de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, maar dat was van voorbijgaande aard. Maar welk beeld zal 2004 te zien geven?
In het verleden waren jaren waarin de generale synode samenkwam jaren waarin een bepaalde spanning werd gevoeld. Immers, besluiten van de Generale Synode kunnen verstrekkende gevolgen hebben. En we ons als kerken nog sterk aan elkaar verbonden wisten was zo'n Synode dan ook best iets waar heel de kerk zich bij betrokken wilt.
Thans ligt dat wel een beetje anders. De praktijk laat zien dat het gebeuren op een synode veel verder verwijderd is van het gemiddelde kerklid dan vroeger. En de besluiten die genomen worden? Ach we zullen wel zien... Ze kunnen daar zoveel besluiten. Zijn we het er mee eens, okay. En anders gaan we toch onze eigen gang....
Overdrijf ik nu? Ik meen in ieder geval dat deze mentaliteit almeer te bespeuren is. Daar konden de synoden zelf wel eens aan meegewerkt hebben. Door besluiten te nemen die op verschillende manieren konden worden uitgelegd. Of door beslissingen te nemen, die al te zeer het karakter droegen van een mager compromis. Dan gaat het respect natuurlijk verloren. Als de synode van dit jaar weer net zo handelt, dan zal het aan staande gebeuren in Nunspeet nog verder van de kerken of gaan staan. Daarom mogen we wel hopen en bidden om duidelijke beslissingen. Ook in de aangelegen zaken als onder andere de contacten met de Gereformeerde Kerken-Vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken. We moeten goed weten wat we hiermee willen. En mede in het licht van de genoemde zaken moeten we als kerken ook goed weten wat met met onszelf willen. Wat betekent het om in 2004 Christelijk Gereformeerd te zijn en dat ook te willen blijven. Tenzij we van mening zijn, dat de zaken, die in 1892 en volgende jaren onopgeefbaar waren, niet langer van doorslaggevend belang zijn. Of weten we een andere oplossing om waarlijk te willen voldoen aan de eisen die Gods Woord aan een kerkelijk samenleven stelt. Maar laten we daarin toch vooral duidelijk zijn. En God vragen om Zijn Geest, die alleen in het rechte spoor kan leiden.
ds. P. den Butter (Bewaar het Pand, 39e jaargang, nr. 1, donderdag 8 januari 2004)
