mannetje1977 schreef:Hoe denk ik zelf over deze zaken?
Ik denk dat er goede redenen zijn om Genesis 1-3 niet als geschiedenis te lezen, maar als een verwerking en reactie op verhalen van de omringende volkeren, daarbij speelden de eigen existentiële ervaringen van het joodse volk een rol.Genesis 1 (t/m 2:4a) is van een andere auteur dan Genesis 2 en 3, waarbij het eerste genoemde hoofstuk vermoedelijk van een jongere datum is en pas is ontstaan tijdens of vlak na de Ballingschap.
In het hele OT speelt het verhaal van Adam en Eva en de 'zondeval' nauwelijks een rol voor de joden in hun relatie tot JHWH. Het verbond en het verbreken hiervan staat centraal en niet de zondeval van de mensheid.Pas in de tweede tempelperiode gaat het verhaal van Adam en Eva een belangrijke rol spelen, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de buitenbijbelse joodse geschriften (bijvoorbeeld de boeken Henoch).
Een letterlijke zondeval heeft volgens mij dan ook nooit plaatsgevonden, Adam en Eva zijn archetypen, metaforen die verwijzen naar jou en mij. Ieder mens heeft namelijk fundamentele ervaringen van tekortschieten en fouten maken.
Voor zover ik nu tegen de zaak aankijk geloof ik niet in een letterlijk plaatsvervangend sterven van Jezus, zoals dat veelal geleerd wordt in de meeste protestantse stromingen. Als we lezen over verlossing en verzoening in het Nieuwe Testament dan lees ik dat als metaforen. Pogingen om duidelijk te maken wat Jezus' dood betekende waarbij men terminologie gebruikt die aansluit bij de joodse offercultus en verzoendag.
Vooral Paulus als voormalige farizeeër en schriftgeleerde was een kenner van het Oude Testament. Ik geloof dat Paulus gebruik maakt van verhalen waar hij mee vertrouwd was om uit te drukken dat Jezus niet slechts van belang was voor het joodse volk maar van universele betekenis was van de hele mensheid. Hij had dat niet beter kunnen doen dan terug te grijpen op het tuinverhaal, een verhaal dat ten diepste de ervaring van schuld ten opzichte van God beschrijft. Het is voor mij daarbij helemaal niet zo belangrijk of Paulus de zondeval als een historische gebeurtenis ziet of niet, omdat hij een bewuste bedoeling heeft dit verhaal op zijn eigen manier te verwerken.
Wat betekent het verhaal van Adam en Eva, de zondeval en de verzoening door Jezus dan voor mij?
Als ik het verhaal van Adam en Eva lees dan is voor mij het centrale punt daarin, het moment waarop God door de tuin wandelt en vraagt: "Adam, waar ben je?" Het is ten diepste een vraag van ons eigen ontwaakte geweten die ons ter verantwoording roept voor onze daden.
Op zo'n moment hebben we de keus: nemen wij de verantwoordelijkheid voor onze eigen daden, of gaan we de schuld leggen bij iemand of iets anders? En wat zie je in het verhaal? Het zondebokmechanisme! Adam schuift de schuld af: "de vrouw die U mij heeft gegeven" En Eva doet hetzelfde: "de slang heeft mij misleid".
Het afschuiven van de schuld heeft mensen duizenden jaren in zijn greep gehouden en heeft geleidt tot frustratie, boosheid en geweld.
En dan komt er een onschuldig mens. Een mens die een bijzondere relatie met God heeft en laat zien dat hij zijn verantwoordelijkheid neemt als hij door de behoeftige medemens wordt aangesproken. Hij predikt een boodschap van liefdevol mededogen. En wat gebeurt er? Deze onschuldige mens wordt op een gruwelijke wijze vermoord. Zijn volgelingen vertellen dat dit gebeurt is omdat hij een losprijs verschaft, omdat wij allemaal schuldig zijn. Hij neemt als onschuldige de schuld op zich.
Als ik dat lees en erover nadenk dan wringt het: het kan niet, het mag niet, het is oneerlijk en onrechtvaardig dat een onschuldige sterft omdat mijn schuld op hem afgeschoven wordt. Hiermee is volgens mij aangetoond dat het zondebokmechanisme niet werkt, onrechtvaardig is en tot geweld leidt. In dat besef zit volgens mij de verlossing. We zijn verlost van het afschuiven van de schuld en zoeken naar een betere methode om om te gaan met verantwoordelijkheid. En die vind ik dan in de boodschap van diezelfde man die onschuldig vermoord is: liefdevolle empathische verbinding met onszelf en onze medemens.
En dan besef ik: God gaat verder met de man die onschuldig vermoord is, Jezus leeft! God gaat verder met mij zolang ik maar mijn verantwoordelijkheid neem
Dit is absoluut de eerste keer dat iemand de boodschap van het christendom uitlegt op een wijze die mij als agnost echt raakt. Heel mooi en voer voor nadenken, bedankt!
