Welke vertaling is getrouw?

[caprice]

Is er vandaag nog iemand op de toogdag van de GBS geweest?

[Wullimpie]

Wij zijn thuis geabonneerd op standvastig waar dus dat boekje bij zat.
Toen ik voorop zag staan dat er een open brief aan de jongeren was opgenomen heb ik hem gelijk gelezen.
En ook ik schrok nogal van de negatieve toon.
Uit het tweede deel blijkt dat er bij sommige teksten nogal wordt afgeweken van de SV, maar in hoeverre dat dan slecht zou zijn vind ik moelijk te beoordelen, en zeker aan de hand van dit boekje, omdat er nogal vooringenomen wordt gereageert.

Ik wilde eerst een paraleleditie SV/NBV kopen, maar ik wacht nu op SV/HSV, omdat de HSV dichter bij de grondtekst blijft dan de NBV.

[Mulat]

Ik wilde eerst een paraleleditie SV/NBV kopen, maar ik wacht nu op SV/HSV, omdat de HSV dichter bij de grondtekst blijft dan de NBV.

Ik heb de parallel van SV/NBV. Best handig hoor! Ik denk dat het nog een paar jaartjes duurt voor de HSV helemaal af is, dus dan zou je wel even geduld moeten hebben...

[Optimatus]

Ik wilde eerst een paraleleditie SV/NBV kopen, maar ik wacht nu op SV/HSV, omdat de HSV dichter bij de grondtekst blijft dan de NBV.

Heb jij zoveel kennis van de grondtalen dat jij dat met ogen hebt kunnen vaststellen of heb je dat van horen zeggen?

[Wullimpie]

Ik wilde eerst een paraleleditie SV/NBV kopen, maar ik wacht nu op SV/HSV, omdat de HSV dichter bij de grondtekst blijft dan de NBV.

Heb jij zoveel kennis van de grondtalen dat jij dat met ogen hebt kunnen vaststellen of heb je dat van horen zeggen?

Uit betrouwbare bron, altans voor mij.

[Boekenlezer]

Afgelopen zondagochtend hoorde ik nog iets aangaande een vertaalkwestie.
De dominee las voor uit Hosea 11 (SV).
In vers 9 staat een vertaalfout. Daar staat:

Ik zal de hittigheid Mijns toorns niet uitvoeren; Ik zal niet wederkeren om Efraïm te verderven; want Ik ben God en geen mens, de Heilige in het midden van u, en Ik zal in de stad niet komen.

'de stad' is hier verkeerd vertaald, en moet zijn 'in toorn'.
Nou had ik, zoals altijd, mijn bijbel in de grondtaal bij mij. Zo kon ik gelijk zien wat er staat.
Daar staat:

לֹא אֶעֱשֶׂה חֲרוֹן אַפִּי לֹא אָשׁוּב לְשַׁחֵת אֶפְרָיִם: כִּי אֵל אָנֹכִי וְלֹא-אִישׁ--בְּקִרְבְּךָ קָדוֹשׁ וְלֹא אָבוֹא בְּעִיר

Het draait daarbij om het woordje עִיר (ir).
Toen ik even in mijn geheugen keek, constateerde ik dat ik dat woord geleerd heb in de betekenis 'stad'. Op het hebreeuwse woord voor toorn kon ik even zo gauw niet komen, maar later, toen ik op het kerkplein in gesprek was hierover met een kerklid, herinnerde ik het mij: אַף (af).
Vanuit mijn kennis zou ik dus eerder aan 'stad' denken dan aan 'toorn'.
Ik heb echter nog even het commentaar van dr. C. van Leeuwen op dit bijbelboek geraadpleegd, en die schrijft hierover:

'ir h.l. niet = 'stad', maar afgeleid van 'ur, 'opwinden', vgl. Jer. 15:8, en daarom niet te veranderen in leba'er, 'om weg te vagen', of 'abaer, 'Ik verdelg'.

(Dr. C. van Leeuwen, De Prediking van het Oude Testament: Hosea, Nijkerk 1984, blz. 230)

Dat wat staat achter 'niet te veranderen in' zijn optionele lezingen, die je kunt vinden in het tekstkritisch apparaat van de BHS. De masoretische overlevering (MT) heeft hier dus gelijk.
Het blijkt dus en woord te zijn, wat is afgeleid van de stam עור.

De dominee zei, dat dit wel bewees dat we toch echt aan wat nieuws toe zijn, w.b. de bijbelvertaling.
Eerst dacht ik: 'Waarom aan iets nieuws toe als er een woord verkeerd vertaald is? Dan ben je nooit klaar, en ben je bij iedere nieuwe vertaling gelijk aan wat nieuws toe.' Echter, ik begrijp hem denk ik nu toch wat beter. Ik heb net even in de King James Version gekeken, en die heeft deze vertaalfout ook: and I will not enter into the city. Het lijkt erop dat het hier dus gaat om voortgang in de kennis van het Hebreeuws. Dat het in de tijd van de SV gewoon nog niet bekend was dat עור hier niet met 'stad' vertaald moet worden.

[Boekenlezer]

Wat mij betreft had Nico ter Linden groot gelijk, toen hij zei dat hij de NBV niet geschikt is als kanselbijbel. En dat een kanselbijbel meer letterlijk moet zijn.
Al denk ik dit wel op heel andere gronden dan hij.
Nee, maar werkelijk, de NBV is niks minder dan een heuse ramp als iemand daaruit voorleest terwijl jij in de grondtaal mee wilt lezen. Echt, dat is ineens niet meer te volgen!
Bij een concordante vertaling heb je houvast aan wat je hoort. Je ziet een woord in de hebreeuwse of griekse tekst, en hoort dat woord dan in het Nederlands voorlezen, zodat je handvaten hebt bij het meelezen. Je weet waar de voorlezer is. Probeer dat maar eens met een voorlezing uit de NBV! De kans dat je de draad totaal kwijt raakt is zeer groot. Dat komt doordat je in plaats van 1, 2 processen moet uitvoeren! Bij een concordante vertaling vertaal je het woord wat je leest, en je hoort de voorlezer dat woord lezen. Bij de NBV komt er nog een proces bij: de gelezen en vertaalde zin hertalen in het Nederlands. En dat is toch echt te veel van het goede.

J. van Bruggen was/is nogal groot voorstander van de NBV om op alle fronten te gebruiken. Leuk geprobeerd van hem, maar hier word ik wat weerbarstig om hem te volgen. Ook van Bruggen heeft zijn fouten. Zo, dat is eruit! Het is ook wel eens gezond als na alle lof, dit ook eens gezegd wordt. Dat maakt het voor hem wat gemakkelijker bescheiden te blijven. Hij is ook niet alwetend.

[Cicero]

Bij elke andere willekeurige tekst is het helemaal geen probleem als je niet synchroon kunt luisteren en meelezen in de grondtaal. Wanneer in het Nederlands een bepaalde uitdrukking in de grondtaal beter niet-concordant vertaald kan worden met het oog op vloeiend Nederlands, moet je dat vooral niet doen. Verder is de zinsopbouw en woordvolgorde in het Grieks en Hebreeuws geheel anders dan bij ons.
Nee de eis die boekenlezer stelt vind ik wat te ver gaan.

[Riska]

Boekenlezer,
Volgens mij maak je een heel grote denkfout. Lang niet iedereen is in staat de grondtekst te lezen. En al helemaal niet tegelijk met een andere vertaling.
Ten tweede ga jij misschien uit van de Statenvertaling. Dan is de overgang erg groot. De NBG'51 zit het dichtst bij de NBV, alleen is de zinswending soms wat anders en zijn wat modernere woorden gebruikt.
Ik hoor tot de oudere generatie en voor mij is "ijdelheid der ijdelheden, alles is ijdelheid' vertrouwde kost.
Maar ik denk dat veel mensen daar ook niks (meer) mee hebben en niet snappen wat er werkelijk bedoeld wordt. Want wat wordt verstaan onder 'ijdelheid' (niet het in de spiegel kijken, om maar wat te noemen).
Ik zal moeten wennen aan 'lucht en leegte', maar dat wil niet zeggen dat ik de Bijbel opnieuw ben gaan lezen met nieuwe ogen en dat deze me aanspreekt op punten die mij vroeger helemaal niets zeiden.

Je moet bij de beoordeling uitgaan van het 'gewone' kerkvolk (voorzover dat 'gewoon' is) en niet van Schriftgeleerden, dei de grondteksten tot in de puntjes beheersen.

En als het goed is - en ik merk bij mij in een PKN-gemeente dat het goed is - legt een predikant uit, waar de vertaling anders zou hebben kunnen/moeten zijn.

Misschien dat jij je straks thuisvoelt bij een hertaling van de Statenvertaling. Daar is men druk mee bezig.

Maar ik, die is opgegroeid met de NBG'51, voel me over het algemeen thuis bij de NBV en spreekt mij deze op hernieuwde wijze aan.

[Boekenlezer]

Boekenlezer,
Volgens mij maak je een heel grote denkfout. Lang niet iedereen is in staat de grondtekst te lezen. En al helemaal niet tegelijk met een andere vertaling.
Ten tweede ga jij misschien uit van de Statenvertaling. Dan is de overgang erg groot. De NBG'51 zit het dichtst bij de NBV, alleen is de zinswending soms wat anders en zijn wat modernere woorden gebruikt.
Ik hoor tot de oudere generatie en voor mij is "ijdelheid der ijdelheden, alles is ijdelheid' vertrouwde kost.
Maar ik denk dat veel mensen daar ook niks (meer) mee hebben en niet snappen wat er werkelijk bedoeld wordt. Want wat wordt verstaan onder 'ijdelheid' (niet het in de spiegel kijken, om maar wat te noemen).
Ik zal moeten wennen aan 'lucht en leegte', maar dat wil niet zeggen dat ik de Bijbel opnieuw ben gaan lezen met nieuwe ogen en dat deze me aanspreekt op punten die mij vroeger helemaal niets zeiden.

Je moet bij de beoordeling uitgaan van het 'gewone' kerkvolk (voorzover dat 'gewoon' is) en niet van Schriftgeleerden, dei de grondteksten tot in de puntjes beheersen.

...

Met die denkfout valt het op zich wel mee. Ik was mij ervan bewust dat ik sprak vanuit mijn eigen ervaring, en dat dit voor de meeste mensen ongetwijfeld niet speelt. Gewoon eens op een directe manier je hart luchten, zonder al dat diepe gedenk, is ook wel eens lekker. (Dat secundaire denkproces kan later ook wel, ja, gaat vaak beter als je eerst eens zegt wat er in je hart leeft.)
Overigens is de NBG-vertaling van 1951 zo'n beroerde vertaling niet om mee te lezen in andere taal. Met de SV gaat het lekker, maar met de NBG-vertaling 1951 ook. Stukken beter dan met de NBV.

Als we dan de horizon ruimer trekken dan onze eigen ervaring: wat ook een goed idee kan zijn: rekening houden met zoveel mogelijk mensen.
Ik ben er namelijk niet echt gecharmeerd van als ik tijdens de lezing geacht wordt mijn Bijbel in de grondtalen aan de kant te smijten.

[goofy1978]

in het slotwoord van de bijbel staat dat je geen dingen toe of af moet doen aan de woorden van de profetie denk dat God daar wel de gehele bijbel mee bedoeld dus lijkt het me niet zo verstandig om er veel aan te veranderen

[Cicero]

Als je het over vertalingen hebt is dat niet aan de orde.

[Marnix]

Inderdaad.

Denk eens na Goofy. Ben je nou onbewust niet heel hypocriet bezig? Want wat als de vertalers van de Statenvertaling wat jij schrijft hadden gedacht? Dan was die vertaling er ook nooit gekomen.

Bijbelvertalen is wat anders dan dingen toe of af doen aan de woorden die in de bijbel staan, het houdt in dat je die inhoud juist wel naar deze tijd en taal vertaalt.

Het is namelijk ook onze verantwoordelijkheid om op een begrijpelijke manier het evangelie te brengen en daarom is de bijbel vertalen juist heel belangrijk.

[André]

Ik ben er namelijk niet echt gecharmeerd van als ik tijdens de lezing geacht wordt mijn Bijbel in de grondtalen aan de kant te smijten.

Want?
Ik ben belangstellend naar de achterliggende dwang e/o charme om een bijbel aan de kant te smijten.

[Boekenlezer]

Als je het over vertalingen hebt is dat niet aan de orde.

Hangt er vanaf hoe er vertaald wordt, lijkt mij. Als je vertaalt met oppervlakkige woorden, lijkt mij dat dat afdoen is.