Zo... ik ben er weer.... lekker relaxte vakantie achter de rug.
Er zijn een aantal punten genoemd waar ik graag even op in wil haken.
Gershwin geeft (m.i. terecht) aan dat het kijken van een film niet betekent dat je alles wat er in de film gebeurt goedkeurt. Net zoals je een boek kritisch kunt lezen kun je ook een film kritisch kijken. Sela merkt terecht op dat je soms ook een .boek uitgelezen kunt neerleggen terwijl je je realiseert dat je het niet met delen van het boek eens bent; of wellicht zelfs dat je je niet kunt vinden in het hele boek. Is het lezen van zo'n boek dan een zonde? Dat lijkt me lastig vol te houden.
Natuurlijk kun je de vraag stellen in hoeverre mensen kritisch naar films kijken; Cire en Othello wijzen daar beide op. Helaas is het zo dat veel christenen die zich niet afsluiten voor 'wereldse' cultuuruitingen vaak kritiekloos staan t.o.v. deze uitingen. Negatieve zaken uit een film worden vaak gebagataliseerd omdat er anders geen lol te beleven is. Wat dat betreft zou ik graag een wat meer algemene kritische houding zien. Dat wil echter niet zeggen dat die kritische houding je hoofdreden zou moeten zijn om een film te kijken. Als Gershwin zegt:
Ik durf te beweren: een christen die midden in de wereld wil staan en daarin getuigen, heeft de plicht moderne cultuur-uitingen tot zich te nemen en die kritisch tegen het licht te houden.
Dan denk ik dat hij niet bedoelt dat je fims alleen moet gaan kijken als middel om je getuigenis meer inhoud te geven. Dat zou ik in ieder geval niet doen. Ik kijk films omdat ik ontzettend veel plezier kan beleven aan het kijken van een film. Ik vind het een heerlijk tijdverdrijf, net zoals anderen de tijd graag doorbrengen met een goed boek. Dat 'plezier beleven' is m.i. ook absoluut niet iets dat verkeerd is. God heeft de mens zo gemaakt dat hij kan genieten van een goed verhaal of mooie beelden. Dat plezier beleven zit in onze genen en is door God zo bedoelt. Dat genieten van zo'n film is in mijn geval echter nooit kritiekloos. Ik kan genieten van goed acteerwerk, een goed verhaal of mooie beelden en het tegelijkertijd niet eens zijn met wat er gebeurt. Natuurlijk beinvloedt het één het ander. Het kan zelfs heel goed zo zijn, dat de 'boodschap' dermate moreel verwerpelijk wordt dat al het goede op cinematografisch gebied daar niet tegen opwegen. Soms weet ik dat van te voren en kijk ik een film niet, maar soms ervaar ik dat ook pas tijdens een film.
Ook daar ligt m.i. de parallel met boeken. Er zijn zat mensen die boeken puur als entertainment zien en niet verder komen dan een streekromannetje of een Robin Cook. Er zijn echter ook zat mensen die literatuur lezen en onder hen zijn ook veel christenen. Deze mensen lezen ook in eerste instantie omdat ze lezen een plezierige bezigheid vinden. Christenen die literatuur in eerste instantie lezen om daarmee hun getuigenis in de wereld beter te laten klinken zijn niet alleen dungezaaid, maar snappen daarnaast ook nog eens niets van de bedoeling waarmee boeken geschreven worden.
Peter, tenslotte, stipt een veelgehoord kritiekpunt aan als het over films gaat. Veel christenen hebben er geen moeite mee om te accepteren dat een moord of leugen in een film geen echte moord of leugen zijn. Anders wordt het als het gaat om sex of vloeken. Over dat laatste heb ik mijn mening gegeven en op het eerste wil ik nu wat nader ingaan. Voor wat betreft sex en bloot (of suggestieve beelden) moet je denk ik twee verschillende zaken onderscheiden. Allereerst moet je je afvragen in hoeverre bloot of sexscenes in een film een overtreding zijn van het gebod 'Gij zult geen overspel plegen'. Zolang een overspelige relatie (of een sexuele relatie zonder huwelijk) enkel gesuggereerd wordt en er geen daadwerkelijke sexscenes te zien zijn zie ik geen verschil met een moord of een leugen in een film. De problemen beginnen op het moment dat er sex- of blootsscenes in een film voorkomen. Peter's overtuiging lijkt te zijn dat in dat geval de acteurs daadwerkelijk het genoemde gebod overtreden. Ik vind dat wat te kort door de bocht. Want is er in zo'n geval sprake van overspel? Ik betwijfel het. ALS de acteurs al sexuele handelingen verrichten is dat dan overspel of is dat een technische handeling? Ik denk dat het in het overgrote deel van de gevallen het laatste zal zijn en je kunt je afvragen of het gebod daarover gaat. Is overspel een technische zaak of gaat het (ook hier) om het hart? M.i. is het verbod op overspel erop gericht dat je dat wat je bij je eigen vrouw moet zoeken niet bij een andere vrouw moet zoeken (en dat geldt niet enkel lichamelijk!). Kun je van de acteurs in kwestie zeggen dat ze hun sexuele genot zoeken bij een andere acteur? Wellicht dat het voorkomt, maar dat zal toch niet de insteek zijn.
Natuurlijk is het een vreemde situatie als een man de borst kust van een vrouw die niet de zijne is (ik noem maar even wat). En terecht kun je daar je vragen bij hebben. Wellicht dat zo'n acteur niet letterlijk zijn sexuele genot bij een ander zoekt, maar hij kust dan toch maar mooi de borst van een andere vrouw.... Dat op zich is al gek en wie weet pleegt hij in z'n gedachten wel degelijk overspel, wie zal het zeggen? Ik ben absoluut van mening dat je hier als christen terughoudend in moet opstellen. Van de ander kant gaat het me te ver om alles maar als 'overspel' te bestempelen. Dat doet m.i. geen recht aan de gecompliceerde werkelijkheid.
Een heel andere vraag is wat die beelden met de kijkers doen. Plaatsen ze de kijker niet te veel in een situatie waarin de mogelijkheid van zonde wel erg dichtbij ligt? Worden niet heel veel mannen (een beetje) opgewonden als ze bloot, sex of zelfs de suggestie ervan zien? Ik ben bang van wel. Ik kan van mezelf in ieder geval niet zeggen dat ik er ongevoelig voor ben. Toch vind ik ook dat je wat dat betreft niet direct alles wat met sex of bloot te maken heeft maar moet verbieden. Allereerst is de mate waarin iemand zich tegen een dergelijke verleiding kan verweren van persoon tot persoon verschillend en ten tweede is niet elke naaktscene opwindend (bedoeld). Helaas wordt vrouwelijk schoon in veel (commerciële) films gebruikt als verleider. Je laat in een trailer een vrouw zien met weinig bedekkende kleding en de mannelijke kijkers stromen toe. Een dergelijk gebruik van (gedeeltelijk) bloot is vaak op dit vlak al meer af te keuren van het gebruik van bloot in meer 'serieuze' films. Niet al het bloot dat er in films te zien is heeft dezelfde uitwerking op het publiek. Ook wat dat betreft zie ik geen reden om bloot of sex volledig af te keuren. Wel geldt ook hier m.i. dat een christen altijd terughoudend is in deze dingen.
Hoewel ik toch alweer een heel end getypt heb heb ik de indruk niet veel verder gekomen te zijn dan de oppervlakte. Wellicht dat ik in het vervolg (n.a.v. reacties) wat dieper op in kan gaan.
