Boekenlezer schreef:Evangelicaal zijn in Nederland kon immers wel eens van een heel andere aard zijn dan in Amerika. En dat niet omdat het Nederlandse evangelisch wat anders is dan het Engelse evangelical. Al in 1892 verklaarde de gereformeerde theoloog Herman Bavinck na een reis naar Amerika dat hij had geleerd dat het calvinisme niet de enige waarheid was. Het enorme cultuurverschil tussen de continenten had hem er de ogen voor geopend dat het Amerikaanse christendom zich naar eigen wet moest kunnen ontwikkelen. Naar zijn mening was het methodistische vroomheidstype, met haar verbazingwekkend optimisme, onlosmakelijk verbonden met het Amerikaanse levensgevoel, de pioniersgeest waarin men leeft vanuit het besef dat men zijn lot in eigen hand heeft en waarin geen plaats lijkt voor wanhoop en lijden.
Hoe anders ligt dat in het doorgaans zo sceptische Europa.
Het optimisme van Amerikaanse christenen is onlosmakelijk verbonden met het Amerikaanse levensgevoel. In het doorgaans zo sceptische Europa ligt dat heel anders. Volgens de theoloog Herman Bavinck past het gereformeerde geloof veel meer bij ,,een volk dat door raad en daad heen gered wordt en dat wanhopende aan zichzelf alleen door Gods gena wordt verlost''. Met die wanhoop is het anno 2005 nog niet veel beter gesteld. Ogenschijnlijk mag Nederland met haar toenemende nadruk op de beleving meer op Amerika zijn gaan lijken, het is de vraag of dit ook werkelijk zo is. Het lijkt er meer op dat 'beleving' in onze cultuur een heel andere functie heeft dan het versterken van een diepgeworteld geloof of optimisme.
Het is een beetje buiten het onderwerp, maar ik wou toch even enige toelichting geven over dit citaat.
Er staat in:
"...dat het calvinisme niet de enige waarheid was." Dat moet je natuurlijk niet gaan opvatten als: het calvinisme heeft niet zo veel waarheidswaarde. (Ik vind dat K. van Bekkum zijn artikel wel erg 'neutraal' heeft gehouden in dit opzicht.) Juist Calvijn had het Sola Scriptura zo hoog in het vaandel. Ik denk dus dat er enorm veel waarheid in het calvinisme zit.
Maar het is natuurlijk ook zo: iedere cultuur heeft zijn eigenaardigheden, die te relativeren zijn. Als ik als niet-GerGemmer in een Ger.Gem. kom, hoor ik daar ook wel eens dingen, waarvan ik denk: 'nou ja goed, dat kun je ook net iets anders beleven terwijl je geloof er niet minder om is.' En ik zal de enige niet zijn.
En ook de amerikaanse cultuur kent z'n fouten. Dat optimisme kan bijvoorbeeld leiden tot naïviteit, en dat is in de geschiedenis ook gebeurd. Men had nogal eens te sterk de neiging om in de maakbaarheid van ons aardse bestaan te geloven. En wie zal de amerikaanse bedrijfscultuur als perfect zien?
Maar optimisme heeft onmiskenbaar zijn voordelen, en kan soms een aanzienlijke verbetering geven t.o.v. onze manieren van denken.
Kortom: het is de kunst om niet op bekrompen wijze in je eigen culturele waarden vast te zitten, maar die kritisch te wegen, en oog proberen te hebben voor alternatieve mogelijkheden om zaken op te vatten.
Of als je bekende dat horen, vinden ze jou verwaand! Dat kan hier in Europa echt niet, hoor, jezelf aanprijzen! Dan vinden ze je verwaand! 
)