Hawking: "God creeerde het heelal niet"

De Archiefkast van het Forum. Oude discussies zijn hier nog eens na te lezen.

Moderator: Moderafo's

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 17 sep 2010 15:39

The Gentleman schreef:@Mortlach: In sommige postings proef ik een vergoddelijking van Hawking. Vanuit jouw standpunt gezien is dat te verafschuwen... :wink: :D


Dan proef je toch dingen die ik er niet instop. Ja, ik heb veel respect voor Hawking en zijn inzicht in voor ons leken ontoegankelijke materie. Ik ben ook erg dankbaar voor de manier waarop sommige wetenschappers die kloof tussen hun vakgebied en de 'normale wereld' weten te overbruggen. Maar is dat vergoddelijken? Nee, zeker niet.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

The Gentleman

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor The Gentleman » 17 sep 2010 16:01

In hoeverre sta je kritisch tegenover Hawking? Er zijn namelijk echt wel wat criticasters van hem. (Hij is natuurlijk de absolute expert op zijn vakgebied)

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 17 sep 2010 16:41

The Gentleman schreef:In hoeverre sta je kritisch tegenover Hawking? Er zijn namelijk echt wel wat criticasters van hem. (Hij is natuurlijk de absolute expert op zijn vakgebied)


Het is zeker niet zo dat ik elk woord van Hawking zonder twijfel tot waarheid verhef. Het is altijd interessant te lezen wat andere mensen van zijn werk vinden. Ik schreef ook al dat ik zeker problemen zie met de theologische/filosofische uitstapjes die hij maakt in zijn nieuwe boek. Dus kritisch, ja, waar het zijn vakgeboed betreft maar ter goeder trouw.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

The Gentleman

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor The Gentleman » 18 sep 2010 06:07

Juist. Logisch, maar inderdaad dus een stukje aanname.

Waar precies kan ik me niet helemaal meer voor de geest halen, maar ik heb ergens gelezen dat Hawking z'n redenering gebaseerd heeft op de R11. In hoeverre is een mens in staat op basis van een dimensie die hij niet volledig kan bevatten (in zijn hersens) van daaruit een deugdelijke conclusie te trekken?

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 18 sep 2010 12:30

The Gentleman schreef:Juist. Logisch, maar inderdaad dus een stukje aanname.

Waar precies kan ik me niet helemaal meer voor de geest halen, maar ik heb ergens gelezen dat Hawking z'n redenering gebaseerd heeft op de R11. In hoeverre is een mens in staat op basis van een dimensie die hij niet volledig kan bevatten (in zijn hersens) van daaruit een deugdelijke conclusie te trekken?


Volgens mij doen gelovigen dat iedere dag, niet? Op basis van een dimensie (God) die ze niet volledig kunnen bevatten in hun hersenen trekken ze conclusies die ze daarna als deugdelijk zien. (zo deugdelijk dat ze die soms het liefst aan andere mensen zouden opleggen, oeps).

Maar goed, jij studeerde toch wiskunde? Het lijkt mij dat dat de tak van sport bij uitstek is waar je dit veel tegenkomt. Je hoeft je niet voor te kunnen stellen wat er gebeurt, als de rekensom maar klopt. Een vriend van mij (wis-/sterrenkundige) vertelde ooit ook eens zo'n anekdote ober het integreren van een lijn door een 12-dimensionale bol of zo. Daar werd gewoon bij gezegd: "Niet over nadenken. Je het niet proberen voor te stellen. Deze regel toepassen en het antwoord opschrijven."


Wat ik me trouwens ook bedacht, is dat de koppeling tussen gebeurtenissen in het heden en gebeurtenissen in het verleden op quantum-schaal een bijzonder leuk theologisch gevolg heeft. Er zijn toch theologiën die de scheppings'week'zo interpreteren dat die nog steeds gaande is? Ik meen daar eens iets over te hebben gelezen. Dat zou bijzonder mooi inpassen in de resultaten van het dubbele spleet-experiment met vertraagde waarneming. Immers, als God nu zou stoppen met scheppen, verandert er iets in het verleden waardoor het universum misschien wel nooit bestaan zal hebben.

Uiteraard ben ik theoloog noch natuurkundige, dus geen idee of deze gedachte vol te houden is, maar de gedachte onderstreept wel weer dat wetenschap en religie allebei belangrijk zijn. Wetenschap om te ontdekken hoe iets werkt, en religie om te ontdekken wat dat dan precies betekent.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 24 sep 2010 10:16

Omdat ik het in mijn laatste postje over relativiteitseffecten had...

Ik las net een opmerkelijk bericht op Nu.nl. Het is wetenschappers gelukt om de tijdsvertraging te meten die een verschil in hoogte van 33 centimeter oplevert. Oké, het gaat om miljardsten van seconden, maar toch. Dat de apparatuur tegenwoordig zo gevoelig is dat ze dat verschil kunnen meten, ongelooflijk.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

martien
Kapitein
Kapitein
Berichten: 964
Lid geworden op: 19 okt 2007 00:29

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor martien » 24 sep 2010 10:53

Geweldig!
Het maakt je ook weer bewust van het feit hoezeer de verschillende fundamentele krachten en processen met elkaar verbonden zijn. Als je aan 1 touwtje trekt, beweegt t hele bouwsel.

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 24 sep 2010 16:08

martien schreef:Geweldig!
Het maakt je ook weer bewust van het feit hoezeer de verschillende fundamentele krachten en processen met elkaar verbonden zijn. Als je aan 1 touwtje trekt, beweegt t hele bouwsel.


Nu kunnen ze alle uitkomsten van alle kwantum-experimenten opnieuw gaan uitrekenen en zien ze A) dat het tot nog meer cijfers achter de komma klopt, of B) vinden ze een kleine afwijking die een nieuwe doorbraak in de natuurkunde zal betekenen.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 27 sep 2010 21:38

Weer een stukje gelezen in het boek, en met name het stuk over het 'krommen' van dimensies is erg interessant. Onder invloed van enorme zwaartekracht trekt ruimte krom, weten we sinds Einstein algemene relativiteitstheorie. Maar we weten ook dat ruimte en tijd eigenlijk niet te onderscheiden zijn, en dat dus ook de dimensie 'tijd' aan kromming onderhevig is.

Die kromming kan zo heftig zijn dat de tijd letterlijk niet meer te onderscheiden is van de ruimtedimensies. In zwarte gaten gebeurt dit, en ook rond het begin van de oerknal. Totaal niet voor te stellen, maar ik vertrouw erop dat de wiskunde klopt. Het is dus zinloos om de spreken van het begin-'moment' en al helemaal van de 'tijd' voor het begin. Het komt een beetje neer op vragen wat er ten zuiden van de zuidpool ligt.

Het illustreert in ieder geval weer mooi hoe slecht onze intuitie is om om te gaan met dat soort situaties.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

martien
Kapitein
Kapitein
Berichten: 964
Lid geworden op: 19 okt 2007 00:29

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor martien » 28 sep 2010 07:36

:)

En dat klopt niet alleen voor dat stuk natuurkunde, maar ook voor de kwantum mechanica. Je gaf al het voorbeeld van het foton, dat door twee gaten tegelijk ging. Behalve als je een foton detector voor 1 van de gaten zet, dan gebeurt dat plotseling niet meer.
Intuïtief totaal onnavolgbaar.

Daarmee is de stelling dat de oerknal "iets uit niets" is ook totaal onhoudbaar. Dat appelleert aan een soort logica of "boeren verstand" wat simpelweg niet toepasbaar is op T=0.

Wat dan wel? We weten het niet, althans vanuit de wetenschap. Misschien dat we in de loop van de tijd (grappige uitdrukking in dit verband....) er meer over kunnen zeggen, maar vooralsnog niet.

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 28 sep 2010 09:15

martien schreef::)

En dat klopt niet alleen voor dat stuk natuurkunde, maar ook voor de kwantum mechanica. Je gaf al het voorbeeld van het foton, dat door twee gaten tegelijk ging. Behalve als je een foton detector voor 1 van de gaten zet, dan gebeurt dat plotseling niet meer.
Intuïtief totaal onnavolgbaar.


Zelfs als je de detector ACHTER het poortje zet. :-)

Daarmee is de stelling dat de oerknal "iets uit niets" is ook totaal onhoudbaar. Dat appelleert aan een soort logica of "boeren verstand" wat simpelweg niet toepasbaar is op T=0.


Inderdaad. De beste reactie is dan eigenlijk ook: "Goed, wijs maar eens aan waar de fout in de wiskunde zit dan."
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

martien
Kapitein
Kapitein
Berichten: 964
Lid geworden op: 19 okt 2007 00:29

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor martien » 29 sep 2010 08:13

Mortlach schreef:
martien schreef::)

En dat klopt niet alleen voor dat stuk natuurkunde, maar ook voor de kwantum mechanica. Je gaf al het voorbeeld van het foton, dat door twee gaten tegelijk ging. Behalve als je een foton detector voor 1 van de gaten zet, dan gebeurt dat plotseling niet meer.
Intuïtief totaal onnavolgbaar.


Zelfs als je de detector ACHTER het poortje zet. :-)


:!: :!: :!:

Daarmee is de causaliteit ter ziele.
Je kan dus ook niet zeggen dat "alles bestaat uit oorzaak en gevolg". Immers voordat het foton "besloot" door 1 of 2 spleten te gaan moest ie 'weten" of er verderop een detector zou staat. Dat is in tegenspraak met causaliteit, immers het foton heeft een eindige snelheid en zou dus "met terugwerkende kracht" die beslissing moeten nemen.

Het is dus kennelijk niet een simpele 'oorzaak/gevolg" situatie. Ja kan hooguit zeggen dat je een verband waarneemt tussen twee verschijnselen. De begrippen "oorzaak" en "gevolg" verliezen daar hun deterministische betekenis.

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 29 sep 2010 09:12

martien schreef:
Mortlach schreef:
martien schreef::)

En dat klopt niet alleen voor dat stuk natuurkunde, maar ook voor de kwantum mechanica. Je gaf al het voorbeeld van het foton, dat door twee gaten tegelijk ging. Behalve als je een foton detector voor 1 van de gaten zet, dan gebeurt dat plotseling niet meer.
Intuïtief totaal onnavolgbaar.


Zelfs als je de detector ACHTER het poortje zet. :-)


:!: :!: :!:

Daarmee is de causaliteit ter ziele.
Je kan dus ook niet zeggen dat "alles bestaat uit oorzaak en gevolg". Immers voordat het foton "besloot" door 1 of 2 spleten te gaan moest ie 'weten" of er verderop een detector zou staat. Dat is in tegenspraak met causaliteit, immers het foton heeft een eindige snelheid en zou dus "met terugwerkende kracht" die beslissing moeten nemen.

Het is dus kennelijk niet een simpele 'oorzaak/gevolg" situatie. Ja kan hooguit zeggen dat je een verband waarneemt tussen twee verschijnselen. De begrippen "oorzaak" en "gevolg" verliezen daar hun deterministische betekenis.


Ja, dat is net de hele grap. Tijd werkt echt niet zo Newtoniaans als wij soms denken.
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

The Gentleman

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor The Gentleman » 11 okt 2010 06:20

Mortlach schreef:
The Gentleman schreef:Juist. Logisch, maar inderdaad dus een stukje aanname.

Waar precies kan ik me niet helemaal meer voor de geest halen, maar ik heb ergens gelezen dat Hawking z'n redenering gebaseerd heeft op de R11. In hoeverre is een mens in staat op basis van een dimensie die hij niet volledig kan bevatten (in zijn hersens) van daaruit een deugdelijke conclusie te trekken?


Volgens mij doen gelovigen dat iedere dag, niet? Op basis van een dimensie (God) die ze niet volledig kunnen bevatten in hun hersenen trekken ze conclusies die ze daarna als deugdelijk zien. (zo deugdelijk dat ze die soms het liefst aan andere mensen zouden opleggen, oeps).


Volgens mij doen we dat allemaal toch? :wink:
Het gaat me hier om het feit dat Hawkings redenering is gebaseerd op wiskunde. En daar zit weinig geloof in verwerkt.

Maar goed, jij studeerde toch wiskunde? Het lijkt mij dat dat de tak van sport bij uitstek is waar je dit veel tegenkomt. Je hoeft je niet voor te kunnen stellen wat er gebeurt, als de rekensom maar klopt. Een vriend van mij (wis-/sterrenkundige) vertelde ooit ook eens zo'n anekdote ober het integreren van een lijn door een 12-dimensionale bol of zo. Daar werd gewoon bij gezegd: "Niet over nadenken. Je het niet proberen voor te stellen. Deze regel toepassen en het antwoord opschrijven."


Dat klopt helemaal. Ik reken daar ook gerust in, in de R12. En je vriend heeft helemaal gelijk, maar wil dat zeggen dat we er daarom ook gelijk deugdelijke en goede conclusies uit kunnen trekken? Mijns inziens is het gevaarlijk om iets op logische basis te concluderen uit iets wat niet volledig te bevatten valt. Het geeft een stuk minder betrouwbaarheid.

Wat ik me trouwens ook bedacht, is dat de koppeling tussen gebeurtenissen in het heden en gebeurtenissen in het verleden op quantum-schaal een bijzonder leuk theologisch gevolg heeft. Er zijn toch theologiën die de scheppings'week'zo interpreteren dat die nog steeds gaande is? Ik meen daar eens iets over te hebben gelezen. Dat zou bijzonder mooi inpassen in de resultaten van het dubbele spleet-experiment met vertraagde waarneming. Immers, als God nu zou stoppen met scheppen, verandert er iets in het verleden waardoor het universum misschien wel nooit bestaan zal hebben.

Uiteraard ben ik theoloog noch natuurkundige, dus geen idee of deze gedachte vol te houden is, maar de gedachte onderstreept wel weer dat wetenschap en religie allebei belangrijk zijn. Wetenschap om te ontdekken hoe iets werkt, en religie om te ontdekken wat dat dan precies betekent.


Absoluut. Leuke gedachte inderdaad. Het is nog steeds jammer dat we zo weinig weten rond het dubbele spleet-experiment. Het zou fijn zijn als we inderdaad daaruit de juiste zaken konden interpreteren. Maar goed, daarvoor is ook het onderzoek!

martien schreef:
Mortlach schreef:
martien schreef::)

En dat klopt niet alleen voor dat stuk natuurkunde, maar ook voor de kwantum mechanica. Je gaf al het voorbeeld van het foton, dat door twee gaten tegelijk ging. Behalve als je een foton detector voor 1 van de gaten zet, dan gebeurt dat plotseling niet meer.
Intuïtief totaal onnavolgbaar.


Zelfs als je de detector ACHTER het poortje zet. :-)


:!: :!: :!:

Daarmee is de causaliteit ter ziele.
Je kan dus ook niet zeggen dat "alles bestaat uit oorzaak en gevolg". Immers voordat het foton "besloot" door 1 of 2 spleten te gaan moest ie 'weten" of er verderop een detector zou staat. Dat is in tegenspraak met causaliteit, immers het foton heeft een eindige snelheid en zou dus "met terugwerkende kracht" die beslissing moeten nemen.

Het is dus kennelijk niet een simpele 'oorzaak/gevolg" situatie. Ja kan hooguit zeggen dat je een verband waarneemt tussen twee verschijnselen. De begrippen "oorzaak" en "gevolg" verliezen daar hun deterministische betekenis.


Je begrijpt hopelijk dat door te beweren dat de causaliteit ter ziele is, je hele redenering ook ter ziele is! :wink:

Gebruikersavatar
Mortlach
Maarschalk
Maarschalk
Berichten: 18454
Lid geworden op: 06 sep 2008 20:11
Locatie: Ontario, Canada

Re: Hawking: "God creeerde het heelal niet"

Berichtdoor Mortlach » 11 okt 2010 09:10

The Gentleman schreef:Dat klopt helemaal. Ik reken daar ook gerust in, in de R12. En je vriend heeft helemaal gelijk, maar wil dat zeggen dat we er daarom ook gelijk deugdelijke en goede conclusies uit kunnen trekken? Mijns inziens is het gevaarlijk om iets op logische basis te concluderen uit iets wat niet volledig te bevatten valt. Het geeft een stuk minder betrouwbaarheid.


Zolang je binnen de wiskunde blijft, is er toch niets aan de hand? Daar gaat het hele punt nou om. Iets is intuitief niet te begrijpen, daarom vervangen we de intuitie door wiskunde.

Je begrijpt hopelijk dat door te beweren dat de causaliteit ter ziele is, je hele redenering ook ter ziele is! :wink:


Alleen op de kwantum-schaal :-)
ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw
dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm
n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw


Terug naar “Archief”

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 34 gasten