Marnix schreef:
1. Waarom kennen beide opties grote problemen? Ik denk overigens dat als God iets zegt, het goed is omdat Hij het zegt en Hij het zegt omdat het goed is. Ik zie daar geen spanningsveld.
Dat kan je oplossing zijn, al vind ik die wel rammelen.
Als God iets zegt omdat het goed is, is er blijkbaar een moraal hoger dan God en is God enkel de boodschapper.
Als iets goed is omdat God het zegt, dan is in principe alles arbitrair. Dan is het bijvoorbeeld goed om je vrouw waarvan je
vermoedt dat ze vreemdgaat preventief de baarmoeder te laten verschrompelen met een bitter drankje. (staat ergens in het OT - Numeri 5:11-31)
2. Ja. Als alleen de impact van belang is wel.
Daden hebben altijd impact. Ik vermoed dat je bewust een ultra-smalle lezing van het idee aanneemt om je stelling te kunnen vasthouden. Als je vreemdgaat, ben je onbetrouwbaar. Is het beter om betrouwbaar of om onbetrouwbaar te zijn? Is het voor een vrouw beter om met een betrouwbare of met een onbetrouwbare man getrouwd te zijn?
3. De Bijbel is niet zo ontzettend cultureel bepaald. Bepaalde dingen wel maar volgens mij staat er wel in wat goed is en niet goed. Als dat het uitgangspunt is, dat God ons zegt wat goed voor ons is en wat niet, is dat doorgaans niet zo lastig.
4. Dat is geen dooddoener. Het bewijst juist dat er iets van besef van goed en kwaad in de mensheid zit en dat dat ergens vandaan komt. En we kennen God niet uit een cultuur maar uit de Bijbel die is geschreven in allerlei culturen.
Er zijn prima evolutionaire paden te bedenken waar moraal uit voortkomt. Uit de antropologie blijkt trouwens ook dat wat 'goed' is, zich vaak beperkt tot de familie, de stam of de clan waartoe je behoort. Je buurman dien je het hoofd niet in te slaan, maar die vijanden aan de andere kant van de rivier, dat is een heel ander verhaal.
Moraal komt verder ook voort uit empatisch vermogen. We weten dat leed bij onszelf zeer doet, en we herkennen pijn in anderen. Door jezelf in de ander te verplaatsen, ontstaat er vanzelf gedrag wat leed beperkt, als het goed is.
Kijk, we hebben natuurlijk verschillende uitgangspunten. Jij ziet God (kort samengevat) als een losstaande figuur die idd boven cultuur verheven is. Ik zie God als een cultureel concept dat zich in bepaalde vormen goed staande heeft weten te houden in de culturele overleveringen.
Zo'n beetje alles is cultuur. Het feit dat jij waarde hecht aan wat er in de Bijbel staat, komt omdat je in een cultuur bent opgegroeid - of op latere leeftijd een cultuur hebt aangenomen - waarin men waarde hecht aan wat er in de Bijbel staat.
Terug naar de antropologie. Er zijn genoeg samenlevingen bekend waar de christelijke seksuele moraal totaal vreemd is. Die mensen hebben geen schuldgevoel wanneer ze seks hebben terwijl ze niet zijn getrouwd. Dat kun je dan uiteraard wijten aan een 'dichtgeschroeid geweten', maar dan kom je wel heel dicht bij het erop nahouden van een bij voorbaar onverwerpbare stelling. Het is veel aannemelijker om dat te zien als bewijs dat er niet zoiets is als een aangeboren schuldgevoel over seks buiten het huwelijk, en dat de gevoelens waar sommigen van jullie mee behept zijn dus cultureel zijn.