Hoe denken jullie hier over??
Ik zal een aantal voorbeelden neerleggen van verwantschappen en culturele uitwisselingspatronen.
“Er waren zeven duivels uit haar gegaan” (Lc 8,2)
De zeven duivels bestonden in al de oude mythologieën: Egypte had zijn zeven noodlotsgodinnen, de ‘Hathors’, die zich vaak als duivelinnen gedroegen. In vele Aziatische culturen moest de held vechten tegen de zeven duivels, de zeven monsters of de draak met de zeven koppen. De Indische zeegod Varuna was meester over de zeven Davana’s en Daitya’s; de stormgod Indra had zijn zeven Maruts; de Vedische Vritra beheerste zijn horde van zeven monsters; de Babylonische zeegod Ea-Oannes had de controle over de zeven duivels die als ‘boodschappers van Anu’ de verbinding in stand hielden tussen hemel en zee. De zeven duivels zijn tot de joodse spraakgebruik gaan behoren sinds de tijd van de Babylonische ballingschap. Wie in het dieptepunt van zijn ellende belandde, werd een ‘slachtoffer van de zeven duivels’ genoemd.
Nog enkele korte voorbeelden:
Ex. 17-8-13 De staf .. Ilias 15, 318-322 De Aigis, Od. 22 297-309 Athena houdt de Aigis op.
Ilias I, 312 -317 ceremonieel reinigen door zijn vuil in zee te gooien .. Micha 7, 18-20 zelfde ritueel
Od 14, 470- 471 Triades officieren ... 2 Sam 23 en I kron 11, de lijst met triades
Oog om oog, tand om tand; Ex 21, 28-32 .. Hammoerabi's wetboek (#250 - 252)
Scheppen en boetseren: Godin Aroeroe en Enkidoe (Mes.)
De god Knoem die schept en boetseert (Egypte)
Genesis.
Lang haar en helden: in Minoische kunst, in Mykeense tradities, Ezau en Absalom, ook bij de Achaiers.
Hongersnood van zeven jaar: Anoe en Istjar . Jozef in Egypte
De vloed, diversen o.a.Gilgamesj (Mes) Noach
Het overladen met geschenken (uittocht uit Egypte) .. Odysseus vertrek uit het land van de Faiaken.
David en Goliath(Elhanan) en het verhaal van Sinoehe (Mes.)
De belediging van Isis (eerste afbeelding van Madonna met kind) tegen haar kind Horus (vuurstenen beeld). De straf van Lots vrouw en Niobe.
Goden die op de bergen wonen: Olympus, Safon, Sinai, Gerizim, Karmel etc.
In de tempelbouw van Salomo herkennen we de vrijstaande zuilen als Asjera en het bekken in het midden, het oerbekken Jam uit de Oegaritische proza.
Soms komt het polytheïsme nog voor in de bijbel. Psalm 82:1 vergadering der goden. Voor de theologen is I kronieken 21: 1 en 2 Samuel 24:1 een mooi voorbeeld van emanatie.
De Ziggurats (Mes.) en de toren van Babel
De jeugd van koning Sargon van Akkad en de jeugd van Mozes (Het verhaal van Sargon is 11 eeuwen ouder). Erichtonius (Ilias). De Hindoe god Vyasa kent een identiek verhaal.
De gevleugelde sfinxen van de Mesopotamiers en de Kherubim van de Bijbel (genesis 31;19), wordt later verandert in Cherubijnen.
In richteren 4 en 5 overtreffen Jael Barak en Deborah al hun mannelijke tijdgenoten. In de Griekse epos is een voorname plaats ingeruimd voor de Amazonen.
Kain en Abel ... Tumuzi en Enkidu (Mesopotamie)
Even een intermezzo: Hoe kijken jullie tegen de psalm 82: 1 en genesis 6:2 aan.
Psalm 82:1 God staat in de vergadering Godes. Hij oordeelt te midden der Goden.
Even verder: 82: 6: Gij zijt goden…
Ook binnen de rest van het Oud-Semitische taalgebied had je goden die iets meer te vertellen hadden dan de andere goden. Bijvoorbeeld in Mesopotamie stond Anoe bovenaan. Zijn plaatsvervanger was Enlil. De Amorieten kenden als hoogste god Sjamasj en hieronder speelde Sin, de maangod, weer een belangrijke rol. Zeus was bij de Grieken de belangrijkste god. Kijken we naar de Kanaanitische mythologie dan zien we dat het hemelse hof op de Verzamelingsberg onder leiding stond van El. Hij bestuurde de hemelse raad. Binnen deze groep was Baal de uitvoerder (de dondergod). Jamm, Haddad, Asjerah, Anat, Sjapash e.v.a. completeerden de groep goden. Echter het belangrijkste aspect dat wij hier uit kunnen halen is dat er meerdere goden waren. In de Hebreeuwse literatuur is dat aspect langzaam maar zeker verandert in het bekende monotheïsme.
In navolging van Aton (de zonnegod) die bekendheid genoot in Egypte. De culturele erfenis is lang intact gebleven pas in latere vertalingen en bewerkingen werd er meer afstand van genomen van het gemeenschappelijke erfgoed. De ontwikkeling van een sterk gepolariseerde mythologische structuur onder invloed van gelijksoortige begrippen in de mythologie van Egypte en die van Zoroaster.
Een leuk artikel kun je hier vinden: http://www.groene.nl/1995/14dec94/alleen.html
En een stapje verder:
Vanaf het zesde uur viel er een duisternis over het land, tot aan het negende uur toe ...En zie, het voorhangsel van de tempel scheurde van boven tot onder in tweeen, de aarde beefde en de rotsen spleten.
Aardbeving, zonneeclips etc.
Een mysterieus en angstaanjagend gebeuren. Die wij in alle tradities en culturen terugzien bij de dood van een uitverkorene.
Een aantal voorbeelden:
Krishna
Bij zijn dood viel er duisternis over het land. Er ontstond plots een grote wind en de sneeuw van de Himalaya stortte zich in reusachtige lawines uit over de aarde. Zwarte wolken raasden tussen de bergen.
Boeddha
Bij zijn dood beefde de aarde in zijn geheel. Een komeet viel uit de hemel. Een stormwind stak op aan de vier uiteinden van de aarde en gierde langs de bergen en rotsen. Alles werd in duisternis gedompeld.
Huillak-Umu (Peru), alle werk viel stil en het volk kroop angstig samen, want bij de dood van elke hogepriester hadden de voorouders aardbevingen en duisternis gekend.
Quetzalcoatl (Mexico), de god geboren uit een maagd stief op een kruis van gebladerte, de zon werd versombert en duisternis overrompelde de aarde.
Heimir (Scandinavie) de aarde beefde en duisternis viel over de aarde.
Oedipus (Griekenland). De aarde barstte open, het landschap werd op klaarlichtte dag verduisterd.
Prometheus Griekenland). Bij zijn dood schudde de aarde, de donder ratelde. Vurige wervelwinden joegen het stof op tegen de hemel. De ether versmoldt met de zee.
De dood van Aslepios (Aesculapius) en Heracles (Hercules) werden eveneens onderstreept door natuurwonderen.
Adam. Bij zijn dood werden de zon, de maan en de sterren verduisterd gedurende zeven dagen.
Mathusalem. Toen hij stierf hoorden de mensen een grote beroering in de hemelen.
Mozes. Bij zijn dood bleven de bladeren van de bomen roerloos hangen. De zeven hemelen gingen open.
NB. Een aantal voorbeelden komen uit Joodse apocriefe werken!!
Een belangrijk voorbeeld is ook Julius Ceasar:
In zijn "metamorfosen" beschrijft Ovidius (43 v.C. -17n.C.) de dramatische gebeurtenissen bij de dood van Ceasar: lawaai van wapens en trompetten in de lucht, donkere wolken, regen die een mengeling was van water en bloed, wenende beelden, huilende honden, aardschokken in de stad en overal sombere schaduwen van de overledenen die begonnen rond te waren.
Waar vinden we dit terug voor de liefhebbers:
Ovidius - Metamorphosen XV, 680 - 804
Dezelfde angstaanjagende beschrijvingen vinden we ook bij Vergilius - Georgia I, 466 en vlg.
en bij TIBILIUS - Elegieen II, 5, 73.
De laatste bronvermeldingen zijn een probleem op zich. Misschien zijn er mensen met een klassieke achtergrond die hier mee uit de voeten kunnen. En anders mag de lezer dit ook snel vergeten.
Een andere minder voor de hand liggende invloed is die van het Zorastroisme. De profeet Zarathoestra was een perzische profeet die in de 9de eeuw v.C. leefde. Het dualisme kwam in zijn leer naar voren. Er is de wereld van het goede, het licht, de waarheid en het reine, die tegenover de wereld van het kwade, de duisternis, de leugen en het onreine wordt geplaatst. Het betreft respectievelijk het rijk van Ahura Mazda (Ormuzd) en dit van Angra Mainyu (Ahriman), de goede en de boze god. Tussen deze krachten en hun heerscharen woedt een onophoudelijke strijd en ieder mens moet kiezen en ieder mens moet kiezen of hij tot het leger van de goede of de kwaden wil horen. De basisideeën drongen langzaam door in het Judaisme.
Groeten,
Tjeerdo (oh, ja die naam eronder). Moet het toch eens afleren
Maar die openbaring is wel ingegaan in de geschiedenis en heeft daar zijn eigen spoor getrokken.
).