Jan Zwemer in het ND over de GerGem

[caprice]

Hoe zwarter wij zijn, hoe meer Zijn eer en gerechtigheid komt te blinken.

Hoe bedoel je dat ?

Wat zullen wij dan zeggen? Zullen wij in de zonde blijven, opdat de genade te meerder worde?

Niet in de zonde blijven. Verre van dat!

Maar leren dat wij zondaar zijn. Onszelf zien als zondaar en aan de andere kant de gerechtigheid die Christus heeft aangebracht.

[kootje]

We dwalen af...

Terug naar de discussie. Ik refereer aan Maarten die opmerkte dat er gesprek plaats moet vinden en geen discussie. Dat is de juiste basis: waar we met respect voor elkaar de kerk dienen en niet ons eigen gelijk koste wat kost proberen te halen. Calvijn en Luther waren het ook in dingen oneens, maar ze wisten van elkaar dat ze kinderen van God waren. Men had respect voor elkaars geestelijk leven. Dan praat je toch anders met elkaar, namelijk naar elkaar toe en dan hoef je niet eens op dezelfde mening te eindigen. Bovendien werden destijds de discussies in het Latijn gevoerd, zouden ze nu weer moeten doen. Zulke discussies zijn voor het gewone volk niet goed, brengen alleen maar verwarring.

[sela]

toch denk ik dat we niet heel erg afgedwaalt zijn...

het is interessant om bijv. caprice te lezen en hoe hij uiteenzet hoe hij het ziet. ik waardeer zijn serieusheid.
en mijn wedervraag is dus - iets wat volledig paralel loopt aan het artikel -of met de wijze waarop hij het uitdrukt het meer gaat om de zondige staat van de mens dan om God.
maar als het het goed begrijp ligt dat veel genuanceerder dan dat ik lees. vertel er gerust nog wat meer over [in het licht van het onderwerp]

[Maarten]

Ik dank Kaw voor de aanvulling van mijn lijstje en nog een aanvulling van iemand anders. Ik heb niet de pretentie gehad volledig te zijn, nog de belangrijkste punten te noemen, ik typte wat op dat moment in mij op kwam.

Een ander merkwaardig feit, wat met deze discussie denk ik wel verband houdt. Het heeft in ieder geval te maken met het boek van van der Zwaag waar Jan Zwemer aan refereert. Op www.AfwachtenofVerwachten.nl staat een artikel van ene Grouter (oid) ik weet de naam niet precies, met een reactie op de recensie van ds. de Wit van het boek AFwachten of Verwachten. Deze reactie die goed is onderbouwd wil aantonen dat de aantijgingen van ds. de Wit aan het adres van van der Zwaag niet terecht zijn. Ofwel, ds. de Wit en van der Zwaag zouden uiteindelijk niet van mening verschillen! Waarom doen we dan zo vreselijk moeilijk? Weet iemand het nog? Toen ik dat artikel gelezen had wist ik het in ieder geval niet meer.

INhoudelijk:

Allen bekritiseerden in meer of mindere mate de manier waarop de bekering tot
gelovige - in deze kringen wordt immers zo'n beslissende gebeurtenis
noodzakelijk geacht - in de prediking wordt beschreven en dus tevens min of
meer normatief gesteld.

Volgens het artikel dat ik hierboven noemde is er geen verschil op dit punt tussen van der Zwaag en de Wit. Het is maar een nuance.

Moerkerken neemt ook aan dat in bepaalde reeksen
bijbelse gebeurtenissen, zoals de verhalen van de discipelen of de aartsvaders,
modellen te vinden zijn voor de fasen die aan geloofszekerheid vooraf gaan.
Zelfs de mild kritische ds. Harinck moest hiervan zeggen: allerlei waarheden
zijn binnengehaald die niet behoren tot het gedachtegoed van Reformatie en
Nadere Reformatie. Scribenten uit andere gereformeerde denominaties deden
vergelijkbare uitspraken.

In de eerste plaats is het ook hier maar de vraag wat nu precies waarheid is. Toen ik bij I. Kievit las hoe hij hier tegenaan keek en dit ook vanuit de Reformatie en Nadere Reformatie onderbouwde was ik wel enigszins verbaasd. Ik denk dat er wel geestelijke lessen zijn te trekken uit de geschiedenissen, dat is volledig in de lijn van de Bijbel zelf, Over de volgordelijkheid kunnen we van mening verschillen. Ik vind het in dit verband ook opmerkelijk dat ds. Moerkerk bij verschillende geschiedenissen en personen deze parallel met het geestelijke leven ziet. Personen en geschiedenissen die toch niet gelijk zijn. Dit kan er op wijzen dat wij ds. Moerkerken niet goed begrijpen in zijn uitleg. Misschien bedoelt hij het wel milder dan het overkomt of hier gerepresenteerd wordt. Het boekje Genadeleven en genadeverbond van ds. Moerkerken viel mij reuze mee op dit punt, de visie zoals die hier vaak getekend wordt heeft veel kenmerken van een karikatuur. Natuurlijk staan er uitspraken in die ik niet begrijp of waarmee ik niet direct instem, maar in het algemeen viel het me mee.

Argumenten of een beroep
op de belijdenisgeschriften lijken niet erg besteed aan Moerkerken en de zijnen.
De critici wordt in het minste geval verweten de goede bedoelingen van de
kerkleiders smadelijk te miskennen.

Dit is voor mij een belangrijk punt. Aan de ene kant herken ik de kritiek aan de andere kant blijven de GG vasthouden aan de belijdenisgeschriften. Dat is dan ook precies de reden voor mij om vast te houden aan de GG. Altijd zal ik mensen wijzen op de belijdenisgeschriften, waarbij de DL een grote rol hebben.

Bekering van andere kerkleden moet
getoetst worden aan het oordeel van de predikant in een persoonlijke
ontmoeting. De juiste verwoording van de bekeringsweg (zie boven) en ook
uiterlijke kentekenen (kleding, gedrag) geven de doorslag.

Dit is niet in alle gemeenten zo. Ik denk dat dit gedrag voornamelijk toe te schrijven is aan ouderlingen en niet aan predikanten. Een stuk pastorale scholing zou voor veel ouderlingen denk ik heel nuttig zijn, ze stampen nog wel eens als een olifant door een porcelijnkast. Wel moet ik daarbij zeggen:
- ze hebben het beste met je voor, veel doen ze verkeerd vanuit onwetendheid
- het komt lang niet overal voor. Ik heb het zelf meegemaakt en ik weet uit ervaring dat dit niet altijd zo is.

Deze analyse komt overeen met die van ds. C.A. van der
Sluijs, die onlangs in een lezing voor 'In de Rechte Straat' zei waarom een deel
van het gereformeerd protestantisme de traditie voorrang geeft boven de Bijbel:
door de wens 'als God te willen zijn'.

Hierin herken ik niet een ds. uit de GG en ik heb er veel, heel veel gehoord. Dit is zelfs tegenstrijdig met de ootmoed die ik bij onze predikanten proef.

[Pivo]

is het misschien juist die ootmoed die tegelijk hun trots is? door maar zo ootmoedig mogelijk te doen en te praten stiekum laten zien hoe goed ze zijn?

[try]

Over de al dan niet terecht geuite kritiek van Zwemer zou ik het volgende aspect nog willen noemen:

Er zijn er nogal wat, die de kritiek afdoen met het argument, dat het voortkomt uit frustratie. Een gefrustreerde GG-er: dus, niet erg relevant.

Het woord ' gefrustreerde' functioneert zo als scheldwoord, dat een negatief effect zoekt te hebben op de persoon, waarom het draait.

De natuurlijke reactie van Zwemer zou kunnen zijn (en ik denk ook dat dat verwacht wordt door degenen, die hem een gefrustreerde hebben genoemd): ik ben helemaal niet gefrustreerd, ik probeer alleen maar heel integer een kritische kanttekening te maken.

Toch denk ik, dat de waarheid iets anders is. Ik denk, dat Jan Zwemer wel degelijk gefrustreerd is en dat hij zijn publicaties vanuit die frustratie het licht doet zien. De vraag is of die frustratie hem aangerekent kan worden en of hij om die reden als niet relevant ter zijde geschoven kan worden. Want wat is frustratie?

Het heeft te maken met machteloosheid. Iemand raakt gefrustreerd, wanneer hij al zijn energie in iets moet steken, als hij iets heel belangrijk acht en er alles aan doet om het te laten gelukken, en het toch niet lukt. Wanneer de buiten zijn macht om allerlei barrieres ontstaan en wanneer hij tegelijkertijd van mening blijft, dat zijn voornemen toch hoe dan ook moet worden voortgezet ontstaat frustratie. Het is een heel diep gevoeld onbehagen, dat te maken heeft met het niet bereiken en realiseren van iemands diepstgevoelde overtuiging. Vooral wanneer de blokkades door een ander met een handomdraai kunnen worden opgeworpen. Bijvoorbeeld door op een zeer emotionele en intensieve kritiek een wegwuifgebaar te maken of door na een lange voorbereiding op een gesprek in het geheel geen luisterend oor te reiken.
Frustratie zit diep en zoekt hoe dan ook een uitweg.

Het zou me niets verbazen , als iets dergelijks ook bij Jan Zwemer aan de hand is. Diep gefrustreerd.

Maar het zou een teken moeten zijn, voor degenen die zijn kritiek niet serieus nemen, dat het hier niet gaat om een lichtzinnig, makkelijk kritiek spuien, niet om een vrijblijvend roepen, maar dat het gaat om kritiek, die opwelt uit het hart van de eigen organisatie. Het is een kritiek, die zeer grote verwantschap verraadt met de eigen groep.
Het is dan ook niet meer dan aannemelijk, dat hij een vertegenwoordiger is van een veel grotere groep, die de weg van openlijke kritiek niet heeft bewandeld uit angst om inderdaad slachtoffer te worden van het onbegrip en ook diep gefrustreerd te geraken.

Ik zou het (en ik ben inmiddels buitenstaander van de GG) maar zeer serieus nemen. Frustratie wijst op een serieus probleem, dat altijd een uitweg zoekt. Binnen of buiten het verband waar de frustratie is opgelopen.

Wellicht heeft de genoemde machteloosheid ook te maken met de zeer sterke band aan gemeente, groep en kerk(leer), die GG-ers over het algemeen hebben. Niet begrepen worden betekent niet alleen niet gelijk krijgen; het betekent ook afscheid nemen (eerst innerlijk, dan uiterlijk) van vrienden met wie je bent opgegroeid, de gemeente, de gewoonten, de eigen vertrouwde veilige omgeving, de unieke atmosfeer van het kerkverband, de omgangsvormen, de liturgische herkenning, de sociale bindingen door het hele land, de prediking e.d. Dat staat allemaal op het spel, wanneer je de kritiek, die je zeer hoog zit, ook daadwerkelijk naar buiten brengt.
De beschuttende geloofsstructuur gaat nu bikkelhard tegen je werken. De hele groep sluit zich aan in de veroordeling. Dat maakt de frustratie bepaald niet minder. Wie het eens heeft meegemaakt voelt zich monddood en kan zeer lang de angst met zich meedragen om het onderwerp, waarom het ging nog eens ter sprake te brengen.

Wat een gefrustreerde bijna niet meer kan is: loslaten van het onderwerp en zich radicaal afscheiden van de groep, die hem frustreert om elders een ander leven op te bouwen. Zijn leven wordt beheerst door hen, die hem hebben afgewezen. Toch zou een radicale breuk het beste zijn. Zelfs het vinden van een ander focus. In het geval van Jan Zwemer: de GG-problematiek overstijgen en de geloofsleer anders verwoorden en je elders aansluiten om de negativiteit te ontlopen en een positief geluid te kunnen laten horen.

try

[Solus]

Op de manier van zijn kritiek geven ga ik niet in!!!

Als je op z n manier iemand persoonlijk aanvalt, dat is wel zo laag bij
de grond, dat alle extra commotie en aandacht we aan deze persoon geven teveel is.

wh,
maar hoe komt het dan volgens jou dat er zulke kritiek komt?

de kritiek komt voort uit frustratie.
Het gekke is dat je zulke gefrustreerde persoonlijke aanvallen (teken van uiterste zwakte, als men het niet meer met argumenten af kan), en ook de aanzwellende kritiek van sommigen, voornamelijk in de Gereformeerde Gemeenten ziet. Als mensen echt zo bezorgd zouden zijn voor de zuiverheid van de leer, zouden ze ook eens hun energie kunnen steken in de CGK of HHK of PKN, waar allerlei tegengestelde dingen geleerd worden. Maar nee, men valt steeds maar over de GG. Hoe zou dat toch komen?

Het antwoord is simpel. In de HHK, CGK of PKN kun je een afwijkend standpunt ventileren (nl. dat alles wat ruimer moet, de avondmaalsvierende verbondsgemeente moet centraal staan, en niet teveel de wedergeboorte als een éénzijdig Godswerk benadrukken). In de GG wordt zo'n afwijkend standpunt weerlegd op grond van de Bijbel en in het spoor van Reformatie en Nadere Reformatie. Kennelijk maakt dit een enorm gevoel van machteloze frustratie los bij sommigen.

Ik zou zeggen: trek je niets aan van al dat geschreeuw, en zet gewoon de Bijbelse lijn voort. Overigens is het meest wat zo iemand als Zwemer roept heel eenvoudig te weerleggen. Van zijn eerdere boeken is bijv. door dr. C.S.L. Janse in het RD al aangetoond dat ze aan alle kanten rammelden wat de juistheid van feiten betreft.
Ik noem mbt zijn huidige geschrijf drie dingen.
1) Ten eerste zou ds. Moerkerken een soort dictator in de GG zijn, die ook nog eens sectarische kenmerken zou hebben. Eigenlijk is dit zo absurd dat je het niet eens serieus zou moeten nemen. Maar goed, het ND voelt zich kennelijk geroepen zulke baarlijke nonsens te publiceren. Wat Zwemer roept is onmogelijk en onjuist want de GG werkt volledig via de DKO (dus besluiten volgens meerdere vergaderingen, met geldig gekozen en afgevaardigde ambtsdragers uit de hele breedte van de gemeenten). Moet je voorstellen: ds. Moerkerken heeft als emeritus predikant niet eens stemrecht op zulke vergaderingen!
2) De GG-ers die achterblijven bij de Moerkerken-club zouden van laag opleidingsniveau zijn. Simpel gezegd: een stelletje domme, wereldvreemde mensen. Dit suggereert dat er een leegloop van de GG is. Die is er niet: de GG groeien jaarlijks, als een van de weinige kerkverbanden overigens waar dit nog voor geldt... Het opleidingsniveau is niet lager dan elders. Mijn gemeente telt veel afgestudeerden aan een universiteit, en zelfs mensen met de dr. -titel. En die zijn echt niet zo negatief-kritisch als de heer Zwemer hoor!
3) In zijn nieuwste artikel van vandaag krabbelt Zwemer wat terug en matigt hij zijn toon (kennelijk toch wat geschrokken van het feit dat zijn vorige stuk breed afgekeurd werd...) Maar nu beweert hij dat ds. Moerkerken theologisch een andere lijn neemt dan ds. G.H. Kersten. Nou daar hoef je alleen een paar preken uit de catechismusverklaring van ds. G.H. Kersten voor te lezen, en die te vergelijken met publicaties van ds. Moerkerken, en een ieder kan vast stellen dat ook dit weer een op zandgrond gebaseerde stelling is.

[Napoleon]

de kritiek komt voort uit frustratie.
Het gekke is dat je zulke gefrustreerde persoonlijke aanvallen (teken van uiterste zwakte, als men het niet meer met argumenten af kan), en ook de aanzwellende kritiek van sommigen, voornamelijk in de Gereformeerde Gemeenten ziet. Als mensen echt zo bezorgd zouden zijn voor de zuiverheid van de leer, zouden ze ook eens hun energie kunnen steken in de CGK of HHK of PKN, waar allerlei tegengestelde dingen geleerd worden. Maar nee, men valt steeds maar over de GG. Hoe zou dat toch komen?

Het antwoord is simpel. In de HHK, CGK of PKN kun je een afwijkend standpunt ventileren (nl. dat alles wat ruimer moet, de avondmaalsvierende verbondsgemeente moet centraal staan, en niet teveel de wedergeboorte als een éénzijdig Godswerk benadrukken). In de GG wordt zo'n afwijkend standpunt weerlegd op grond van de Bijbel en in het spoor van Reformatie en Nadere Reformatie. Kennelijk maakt dit een enorm gevoel van machteloze frustratie los bij sommigen.

Ik zou zeggen: trek je niets aan van al dat geschreeuw,

Solus, hoe zie jij de bovenstaande alinea's in het licht van het bericht van Try?

Frustratie wijst op een serieus probleem, dat altijd een uitweg zoekt.

ik krijg bij jou een beetje het idee dat gefrustreerde mensen niet voor toerekening vatbaar zijn, terwijl Try betoogd dat dat wel degelijk zo is. (ik ben er zelf niet uit, vandaar dat ik graag wat toelichting heb specifiek op dit punt).

[Solus]

de kritiek komt voort uit frustratie.
Het gekke is dat je zulke gefrustreerde persoonlijke aanvallen (teken van uiterste zwakte, als men het niet meer met argumenten af kan), en ook de aanzwellende kritiek van sommigen, voornamelijk in de Gereformeerde Gemeenten ziet. Als mensen echt zo bezorgd zouden zijn voor de zuiverheid van de leer, zouden ze ook eens hun energie kunnen steken in de CGK of HHK of PKN, waar allerlei tegengestelde dingen geleerd worden. Maar nee, men valt steeds maar over de GG. Hoe zou dat toch komen?

Het antwoord is simpel. In de HHK, CGK of PKN kun je een afwijkend standpunt ventileren (nl. dat alles wat ruimer moet, de avondmaalsvierende verbondsgemeente moet centraal staan, en niet teveel de wedergeboorte als een éénzijdig Godswerk benadrukken). In de GG wordt zo'n afwijkend standpunt weerlegd op grond van de Bijbel en in het spoor van Reformatie en Nadere Reformatie. Kennelijk maakt dit een enorm gevoel van machteloze frustratie los bij sommigen.

Ik zou zeggen: trek je niets aan van al dat geschreeuw,

Solus, hoe zie jij de bovenstaande alinea's in het licht van het bericht van Try?

Frustratie wijst op een serieus probleem, dat altijd een uitweg zoekt.

ik krijg bij jou een beetje het idee dat gefrustreerde mensen niet voor toerekening vatbaar zijn, terwijl Try betoogd dat dat wel degelijk zo is. (ik ben er zelf niet uit, vandaar dat ik graag wat toelichting heb specifiek op dit punt).

het is simpel.
Try probeert de indruk te wekken dat Zwemers frustratie legitiem is. Ik laat zien dat de frustratie niet op zijn plaats is. De kritiek van Blaauwendraad en Vander Zwaag is zéér serieus genomen in de GG met ellenlange artikelen in de Saambinder. Ik zou zelfs zeggen tè serieus. Maar serieus nemen, is wat anders dan gelijk krijgen. En dat kunnen deze mensen kennelijk niet uit elkaar houden. En dat leidt tot de genoemde frustratie. Die dus onterecht en onjuist is. Misplaatst. En niemand heeft er wat aan. Overigens heb ik begrepen dat Zwemer allang geen lid meer is van de GG, dus waar zeurt-ie over? Ik vind het niet netjes om dan nog eens ff je nest te gaan bevuilen...

[waarnemer]

Dit stond vandaag in het ND
i]Weer stof tot discussie [/i]

Ds. Moerkerken bouwt niet voort op lijn van ds. Kersten

door Jan Zwemer

Ds. G.H. Kersten heeft geprobeerd de subjectivistische geloofsbeleving in zijn kerken in gereformeerde banen te leiden. Ds. A. Moerkerken daarentegen bouwt op die elementen voort en geeft ze een plaats in de identiteit de Gereformeerde Gemeenten.


Misverstanden zijn er om rechtgezet te worden. Mijn artikel in Het Katern van 14 januari werd geschreven op verzoek van het ND, volgens de contactpersoon naar aanleiding van het (ruim) tien jaar geleden verschijnen van mijn Het gevaar van het Hellend Vlak. Dat laatste noopte me ook even dat boek en de 'kritiek' uit 1992/93 op mijn dissertatie te noemen. Mijn verdere betoog staat daar los van. Dat deze 'kritiek' de reden of aanleiding zou zijn voor mijn schrijven, zoals de heer Rouwendal meent (ND 19 januari), is dus onwaar.

Een ander misverstand is misschien veroorzaakt door de kop die het artikel in het Nederlands Dagblad kreeg. Door de titel 'Bidden voor ds. Moerkerken' werd een suggestie uit mijn slotalinea sterk uitvergroot en kwam het accent meer dan bedoeld te liggen op de persoon van deze predikant. Ik had zelf mijn artikel de neutrale kop 'Perspectief voor de Gereformeerde Gemeenten?' meegegeven.

Serieus nemen

Ik neem ds. Moerkerken wel degelijk serieus. Hij is de man die schreef, in De Saambinder van 14 oktober 1999 over het avondmaal: 'Als wij soms aan de tafel staan en een toeloop zien van mensen uit wier mond wij nimmer hoorden hoe zij zondaar voor God zijn geworden, soms ook in kleding die niet past bij de heiligheid van Gods inzettingen en de schrik slaat ons wellicht om het hart...' Direct hieraan koppelt hij de kennis 'van wat de identiteit van onze gemeenten vanouds is geweest' en het kennen van getuigenis gevende bekeerden in de eigen omgeving. Naar mijn mening wordt hier de onderlinge (h)erkenning van de bekeerden centraal gesteld, wat ik 'labadisme' noem.

Eenzelfde koppeling van aangaan aan het avondmaal en acceptatie van 'de leer van onze gemeenten' geeft hij in De Saambinder van 18 maart 1999. De synode van 2001 noemde als 'de constante lijn in de Gereformeerde Gemeenten' ofwel 'wat rondom verbond, beloften en prediking binnen onze gemeenten altijd is geleerd', de synodeuitspraken van 1931, 1971, 1977 en 1986. In de periode vóór Moerkerkens docentschap werd altijd slechts de eerste van deze reeks uitspraken genoemd als bepalend voor de Gereformeerde Gemeenten.

Niet mis te verstaan is ook ds. C. Hogchem in De Saambinder van 1 april 1999: 'We dienen er diep van doordrongen te zijn dat de waarheid over de 'standen in het genadeleven' behoort tot de godsdienst van de Heilige Geest - tot de verborgenheden van het Koninkrijk der hemelen.' Een redenering waarmee men zich gemakkelijk onttrekt aan Schrift en belijdenisgeschriften.

Volkstheologisch

Met dit alles wil ik aangeven dat er in de Gereformeerde Gemeenten een tendens bestaat in de richting van ongereformeerd vreemd vuur. Gelukkig is dit proces nog niet zover voortgeschreden, zodat sommige kerkleden zich niet eens in mijn weergave herkennen (ds. W. Visscher, ND 15 januari; mevrouw Mulder ND 19 januari). Het gaat ook niet om de persoon van ds. Moerkerken, maar om zijn theologie en zijn positie als docent.

Ook het verwijt van de heer Baan (ND 19 januari), dat ik niet zou honoreren dat de kwestie dieper zit 'dan de huidige generatie predikanten', is volledig onjuist. In mijn artikel wees ik erop dat Moerkerken voortbouwt op 'al eeuwen aanwezige volkstheologische belevingselementen'.

Kijk, wanneer iemand in zo'n kerkverband een positie als hoofddocent theologie heeft, kan hij drie dingen doen. Hij kan deze subjectivistische geloofsbeleving op zijn beloop laten - dan gedijt ze. Hij kan ze in gereformeerde banen proberen te leiden, zoals ds. G.H. Kersten (1883-1948) tientallen jaren deed. Maar hij kan er ook op voortbouwen en ze een plaats geven in de identiteit van het kerkverband, wat Moerkerken doet.

Nog een citaat van hem uit De Saambinder van 14 oktober 1999: 'Voor geen enkel soort van mensen heb ik zo'n zwak als voor zichzelf mishagende en God missende zielen die niet meer weten hoe zij ooit tot God bekeerd ... kunnen worden' (cursiveringen JZ). Ds. Kersten zou deze woorden nooit geschreven hebben!

Tegenwicht

Kersten was zich immers terdege bewust van de noodzaak in dit geestelijk klimaat een gereformeerd tegenwicht te bieden tegen geloofstwijfel. Hij dééd dat ook door zijn prediking en docentschap. Ds. M. Golverdingen stelt in zijn voortreffelijke boek Om het behoud van een kerk (2004): 'Relatief velen komen in de jaren twintig en dertig tot de volle zekerheid van het geloof.'

In 1926 zei Kersten in een afscheidspredikatie: 'Er zij geen ontzien van wat dan ook, om geheel het gebouw der gemeente in te richten ter bewoning door het Woord.' Over aanvankelijke geloofstwijfel zei hij in een pinksterpreek in 1940: 'Maar de Heere maakt hun zielen vrij ... door Zijn kracht.' En: 'die allengskens meerdere verlossing verkrijgt Gods volk door de heiligende bediening des Geestes.'

Kersten streefde ook naar een op den duur volwaardige gereformeerde theologische opleiding. Naar mijn inschatting zou hij Moerkerkens 'Bethel en Pniël' als 'inlegkunde' rechtstreeks naar de prullenbak verwezen hebben. Ik ben dan ook van mening dat Van der Zwaag in Afwachten of verwachten? te weinig aandacht heeft voor de verschillende houding van Kersten en Moerkerken ten opzichte van het subjectivistische element in de geloofsbeleving in hun kerkverband.

Verkeerde weg

In mijn vorige artikel heb ik tevens gewezen op de doorwerking van het subjectivisme op het vlak van de moraal, waarbij ik toegeef dat de verbanden complex zijn, moeilijk te benoemen en dat de wortels mede (en soms ver) in het verleden liggen. Ook heb ik geprobeerd door te vragen naar de geestelijke en eventueel (sociaal-)psychologische achtergronden van het gaan in subjectivistische richting door een deel van de Gereformeerde-Gemeentepredikanten.
Dit was vandaag in het ND te lezen

Verder leek het mij dienstig om het oor te luisteren te leggen bij de evangelische en pinksterbeweging, waar men evenzeer of zelfs méér dan in de Gereformeerde Gemeenten worstelt met het vraagstuk van de geestelijke autoriteit. De vraag is of we zouden moeten verhelen dat ook predikanten geestelijk in een verkeerde richting kunnen gaan. Is immers het vijfde hoofdstuk van de Dordtse Leerregels niet geheel gewijd aan het 'droevig vallen' van de gelovigen, die echter altijd 'op den weg wederkeeren kunnen' naar 'het vaderlijk aanschijn Gods'. Zouden evangelische en reformatorische christenen op dit vlak niet veel van elkaar kunnen leren?



[/i]

[Boekenlezer]

Een artikel van Wouter Pansier, donderdag 20 januari:
http://www.nd.nl/newsite/artikelen/2005 ... 200025.xml

En ten overvloede nog vermeld:
Het nieuwste artikel van Jan Zwemer in het ND, zaterdag 22 januari:
http://www.nd.nl/newsite/artikel.asp?id=55239
Dat is het artikel wat waarnemer hierboven al heeft geplaatst.

[Boekenlezer]

de kritiek komt voort uit frustratie.
Het gekke is dat je zulke gefrustreerde persoonlijke aanvallen (teken van uiterste zwakte, als men het niet meer met argumenten af kan), en ook de aanzwellende kritiek van sommigen, voornamelijk in de Gereformeerde Gemeenten ziet. Als mensen echt zo bezorgd zouden zijn voor de zuiverheid van de leer, zouden ze ook eens hun energie kunnen steken in de CGK of HHK of PKN, waar allerlei tegengestelde dingen geleerd worden. Maar nee, men valt steeds maar over de GG. Hoe zou dat toch komen?

Het antwoord is simpel. In de HHK, CGK of PKN kun je een afwijkend standpunt ventileren (nl. dat alles wat ruimer moet, de avondmaalsvierende verbondsgemeente moet centraal staan, en niet teveel de wedergeboorte als een éénzijdig Godswerk benadrukken). In de GG wordt zo'n afwijkend standpunt weerlegd op grond van de Bijbel en in het spoor van Reformatie en Nadere Reformatie. Kennelijk maakt dit een enorm gevoel van machteloze frustratie los bij sommigen.

Ik zou zeggen: trek je niets aan van al dat geschreeuw,

Solus, hoe zie jij de bovenstaande alinea's in het licht van het bericht van Try?

Frustratie wijst op een serieus probleem, dat altijd een uitweg zoekt.

ik krijg bij jou een beetje het idee dat gefrustreerde mensen niet voor toerekening vatbaar zijn, terwijl Try betoogd dat dat wel degelijk zo is. (ik ben er zelf niet uit, vandaar dat ik graag wat toelichting heb specifiek op dit punt).

het is simpel.
Try probeert de indruk te wekken dat Zwemers frustratie legitiem is. Ik laat zien dat de frustratie niet op zijn plaats is. De kritiek van Blaauwendraad en Vander Zwaag is zéér serieus genomen in de GG met ellenlange artikelen in de Saambinder. Ik zou zelfs zeggen tè serieus. Maar serieus nemen, is wat anders dan gelijk krijgen. En dat kunnen deze mensen kennelijk niet uit elkaar houden. En dat leidt tot de genoemde frustratie. Die dus onterecht en onjuist is. Misplaatst. En niemand heeft er wat aan. Overigens heb ik begrepen dat Zwemer allang geen lid meer is van de GG, dus waar zeurt-ie over? Ik vind het niet netjes om dan nog eens ff je nest te gaan bevuilen...

Dat artikel van Jan Zwemer van 14 januari vond ik ongenuanceerd van toon. Zijn laatste artikel spreekt mij meer aan.
Maar dat fouten niet aan de kaak gesteld zouden moeten worden bestrijd ik. En dat Jan Zwemer geen lid is van de Ger. Gem. maar van een andere kerk, vind ik ook geen argument. Of hebben we als verschillende kerken niks met elkaar te maken? We hebben toch allemaal de Bijbel als fundament, en moeten daarop aanspreekbaar zijn. Wat waar is, is van essentieel belang, en is belangrijker dan ons eigen subjectieve gevoelswereldje.
Laten we alsjeblieft niet een mentaliteit gaan kweken van: "Ben ik mijns broeders hoeder?"!

[Napoleon]

het is simpel.
Try probeert de indruk te wekken dat Zwemers frustratie legitiem is. Ik laat zien dat de frustratie niet op zijn plaats is.

ik vind je argumenten niet bijzonder sterk, eerlijk gezegd.

1) Ten eerste zou ds. Moerkerken een soort dictator in de GG zijn, die ook nog eens sectarische kenmerken zou hebben. Eigenlijk is dit zo absurd dat je het niet eens serieus zou moeten nemen. Maar goed, het ND voelt zich kennelijk geroepen zulke baarlijke nonsens te publiceren. Wat Zwemer roept is onmogelijk en onjuist want de GG werkt volledig via de DKO (dus besluiten volgens meerdere vergaderingen, met geldig gekozen en afgevaardigde ambtsdragers uit de hele breedte van de gemeenten). Moet je voorstellen: ds. Moerkerken heeft als emeritus predikant niet eens stemrecht op zulke vergaderingen!

in theorie heb je gelijk, maar jij weet net zo goed als ieder ander dat ds. Moerkerken een grote invloed heeft op het reilen en zeilen binnen de gg, net zoals ds. Kersten en ds. Vergunst dat bijv. hadden, niet in de laatste plaats door zijn rectorschap aan de theologische school en het hoofdredacteurschap van de saambinder. Niet dat ik ds. Moerkerken daarmee direct tot dictator wil benoemen, maar ik denk zeker dat hij binnen de GG momenteel degene is met het meeste invloed (wat onmogelijk hard te maken is uiteraard, invloed is moeilijk te meten). Hoeft op zich niet verkeerd te zijn, en ik snap ook niet waarom dat juist door zgn. Moerkerken-aanhangers altijd zo luidruchtig ontkent wordt.

2) De GG-ers die achterblijven bij de Moerkerken-club zouden van laag opleidingsniveau zijn. Simpel gezegd: een stelletje domme, wereldvreemde mensen. Dit suggereert dat er een leegloop van de GG is. Die is er niet: de GG groeien jaarlijks, als een van de weinige kerkverbanden overigens waar dit nog voor geldt... Het opleidingsniveau is niet lager dan elders. Mijn gemeente telt veel afgestudeerden aan een universiteit, en zelfs mensen met de dr. -titel. En die zijn echt niet zo negatief-kritisch als de heer Zwemer hoor!

je trekt hier conclusies die helemaal nergens op gegrond zijn. stel dat de gg'ers die achterblijen inderdaad dommer dan gemiddeld zijn, waarom zou dat een leegloop suggereren? sowieso is de helft van het aantal mensen intelligenter, en de helft minder intelligent dan gemiddeld. in dat licht bezien zou het intelligentieniveau weinig uit moeten maken op de grootte van het kerkverband. bovendien laat ik het wel uit mijn hoofd om mensen met een lagere of geen opleiding als dom of wereldvreemd te betitelen. wel is het zo dat deze mensen doorgaans wat minder belezen, en vaak ook wat minder kritisch zijn. Mijn gemeente telt bijvoorbeeld welgeteld 1 universitair afgestudeerde (maar die heeft dan wel twee universitaire opleidingen, ter compensatie ), 1 universitair student, en enkele hbo'ers. de grote meerderheid heeft ten hoogste een vmbo of mbo-opleiding, en het zijn juist de hoger opgeleiden die het meest kritisch (in jouw optiek wellicht negatief-kritisch) zijn. niet dat hun kritiek direct doorgaat naar zwemer-achtige proporties, maar ten opzichte van de wat lager opgeleiden is het verschil duidelijk waarneembaar (hoewel er aan beide kanten uitzonderingen zijn, uiteraard).

3) In zijn nieuwste artikel van vandaag krabbelt Zwemer wat terug en matigt hij zijn toon (kennelijk toch wat geschrokken van het feit dat zijn vorige stuk breed afgekeurd werd...) Maar nu beweert hij dat ds. Moerkerken theologisch een andere lijn neemt dan ds. G.H. Kersten. Nou daar hoef je alleen een paar preken uit de catechismusverklaring van ds. G.H. Kersten voor te lezen, en die te vergelijken met publicaties van ds. Moerkerken, en een ieder kan vast stellen dat ook dit weer een op zandgrond gebaseerde stelling is.

deze stelling zal ik je maar niet te hard over vallen, hij is verdraaid lastig hard te maken, evenals de stelling van Zwemer, dat er verschil is. ten eerste zou je het gehele ouvre van beide heren naast elkaar moeten leggen, de persoonlijke ontwikkeling door de tijd heen mee moeten wegen, en je eigen interpretatie thuis moeten laten. ik heb wel wat beters te doen i.i.g.

De kritiek van Blaauwendraad en Vander Zwaag is zéér serieus genomen in de GG met ellenlange artikelen in de Saambinder. Ik zou zelfs zeggen tè serieus. Maar serieus nemen, is wat anders dan gelijk krijgen. En dat kunnen deze mensen kennelijk niet uit elkaar houden. En dat leidt tot de genoemde frustratie. Die dus onterecht en onjuist is. Misplaatst. En niemand heeft er wat aan. Overigens heb ik begrepen dat Zwemer allang geen lid meer is van de GG, dus waar zeurt-ie over? Ik vind het niet netjes om dan nog eens ff je nest te gaan bevuilen...

de discussie rond Blauwendraad heb ik niet gevolgd, dus daar kan ik verder geen oordeel over vellen, maar bij de bespreking van het boek van V.D. Zwaag in de saambinder kreeg ik niet echt het gevoel dat dit nou een serieuze bespreking was van wat v.d. Zwaag ten berde bracht. Ik kreeg meer het idee dat, wat hij ook gezegd had, het bij voorbaat afgekeurd was. verder heeft de lengte van de artikelen bijzonder weinig invloed op de serieusheid daarvan. Dat Zwemer geen GG-lid is en dus zijn mond moet houden, vind ik helemaal een stelling die nergens op slaat. Ik ben GG-lid, dus moet ik mijn mond houden over vermeende misstanden binnen bijv. de PKN, HHK of de GGiN?

verder vond ik het nog erg frappant dat mijn ds. mij waarschuwde de boeken van v.d. Zwaag en Blaauwendraad toch vooral niet te lezen. Ik ben dan zo eigenwijs dat ik dat zelf wel bepaal (ik heb ze overigens vooralsnog niet gelezen), maar ik ken mensen die alleen al door die waarschuwing die boeken als verderfelijk afschrijven, zonder ook maar een idee te hebben wat erin staat. Ik denk dat ds. zouden moeten oppassen met zulke uitspraken, omdat ze een erg grote invloed hebben op veel mensen, wellicht groter dan ze zelf vaak beseffen.

[Boekenlezer]

verder vond ik het nog erg frappant dat mijn ds. mij waarschuwde de boeken van v.d. Zwaag en Blaauwendraad toch vooral niet te lezen. Ik ben dan zo eigenwijs dat ik dat zelf wel bepaal (ik heb ze overigens vooralsnog niet gelezen), maar ik ken mensen die alleen al door die waarschuwing die boeken als verderfelijk afschrijven, zonder ook maar een idee te hebben wat erin staat. Ik denk dat ds. zouden moeten oppassen met zulke uitspraken, omdat ze een erg grote invloed hebben op veel mensen, wellicht groter dan ze zelf vaak beseffen.

Misschien is dat wel precies wat ze willen.
Het geeft in ieder geval aan hoe weinig bijbelgeoriënteerd veel mensen zijn. En dat is uitermate triest. Velen bestuderen de Bijbel niet zelfstandig, en trainen zich er helemaal niet in om daar exegetisch bekwaam in te worden. Nee, ze nemen hun dominee als kompas.
Maar ja, zo veel hoofden, zo veel zinnen, denk ik dan. (Waarvan zo'n dominee er één is.) Dan heb ik gelijk zoiets van: "Zo veel verschillende meningen, die kunnen niet allemaal gelijk hebben. Dat moet eens kritisch gewogen worden." En dat het erg verstandig is om er veel werk van te maken de Bijbel zo grondig mogelijk en zo objectief mogelijk te kennen. Dan kun je de beweringen van anderen tegen het licht houden.
Soms voel ik me echter, absurd genoeg, een buitenbeentje met een dergelijke kritisch beoordelende - en naar mijn mening onontbeerlijke - instelling.

[Napoleon]

verder vond ik het nog erg frappant dat mijn ds. mij waarschuwde de boeken van v.d. Zwaag en Blaauwendraad toch vooral niet te lezen. Ik ben dan zo eigenwijs dat ik dat zelf wel bepaal (ik heb ze overigens vooralsnog niet gelezen), maar ik ken mensen die alleen al door die waarschuwing die boeken als verderfelijk afschrijven, zonder ook maar een idee te hebben wat erin staat. Ik denk dat ds. zouden moeten oppassen met zulke uitspraken, omdat ze een erg grote invloed hebben op veel mensen, wellicht groter dan ze zelf vaak beseffen.

Misschien is dat wel precies wat ze willen.
Het geeft in ieder geval aan hoe weinig bijbelgeoriënteerd veel mensen zijn. En dat is uitermate triest. Velen bestuderen de Bijbel niet zelfstandig, en trainen zich er helemaal niet in om daar exegetisch bekwaam in te worden. Nee, ze nemen hun dominee als kompas.
Maar ja, zo veel hoofden, zo veel zinnen, denk ik dan. (Waarvan zo'n dominee er één is.) Dan heb ik gelijk zoiets van: "Zo veel verschillende meningen, die kunnen niet allemaal gelijk hebben. Dat moet eens kritisch gewogen worden." En dat het erg verstandig is om er veel werk van te maken de Bijbel zo grondig mogelijk en zo objectief mogelijk te kennen. Dan kun je de beweringen van anderen tegen het licht houden.
Soms voel ik me echter, absurd genoeg, een buitenbeentje met een dergelijke kritisch beoordelende - en naar mijn mening onontbeerlijke - instelling.

ja, ik wordt er ook altijd zo moe van, dan heb je zo'n mooi verhaal met argumenten, en dan wordt dat in een keer van tafel geveegd want: "maar de ds. zegt...."

grom.... nu wil ik ook weer niet direct zeggen dat ds. die invloed willens en wetens gebruiken (hoewel het best zal gebeuren), maar ik denk ook dat ze vaak niet eens weten hoeveel invloed ze hebben.