Het is zo'n onderwerp, dat ook op het "open forum" aan de orde zou kunnen komen. Maar goed, ik waag het er maar op om het hier aan de orde te stellen.
Het gaat over de bijzonder belangrijke plaats, die muziek inneemt in huidige generaties. Dan denk ik echt niet alleen aan jongeren onder de 18. Nee, eigenlijk zijn in onze samenleving grote groepen, in de leeftijd van zeg maar 15 tot 50 jaar, behoorlijk gestempeld door de muziek "van hun tijd". Of het nu 40-ers / 50-ers zijn, die vroeger luisterden naar rock en disco, of dat het de huidige generaties zijn van house of hiphop, onmiskenbaar heeft de muziek voor al die generaties heel veel te betekenen.
Het wordt nog eens duidelijk bij het overlijden van Michael Jackson hoezeer de muziek, de teksten, het gevoel, de herkenning allerlei diepgaande emoties oproepen.
Ik denk, dat dat met name ook gebeurt, wanneer wij "onze muziek" voor de eerste keer horen. Het is een expressie van alles wat er in onze jeugd gebeurt. Niet zelden worden belangrijke gevoelens uit een bepaald tijdvak in die muziek uitgedrukt. En vaak hoor ik van mensen, die diepgaand geraakt worden door muziek, dat ze het als een religieuze ervaring zouden kunnen betitelen. In de taal van muziek, ritme, klank, stem, instrumenten kunnen dingen gezegd en overgebracht worden, die anders nauwelijks uitspreekbaar zijn. Wie onder de indruk is of iets ontzaglijks wil zeggen of uitdrukken kan er eigenlijk alleen van zingen of het in muziek vertellen.
Zo is de moderne muziek, pop zogezegd, een voertuig geworden voor bijna alle jongeren. Zeer divers, zeer gebonden aan allerlei identiteiten natuurlijk, maar ondertussen is de rol en betekenis van muziek wel zo groot geworden, dat velen zich niet zouden kunnen voorstellen er zonder mee te moeten leven. Het is een van de belangrijkste zaken in het leven, schat ik zo in.
Wat wordt er in die muziek nu overgebracht, dat hele generaties hun muziek koesteren en er emotioneel aan verbonden blijven?
Ik zou zeggen: er wordt in feite iets religieus mee overgedragen. Gaat het niet vaak over het leven, met al zijn moeilijkheden en is de muziek dan niet tegelijk het troostende antwoord daarop? In muziek gaat het over leven en dood, over liefde en haat, over de meest intieme gevoelens van angst, hoop, vertrouwen of verdriet. Het spreekt ons aan op ons diepste niveau. Het gaat recht het hart in. Het roept voorstellingen in ons op, waaraan we ons optrekken en die ons soms weer op weg kunnen helpen. Het lijkt wel, alsof de muziek een stem is, die ons bemoedigt, troost en liefheeft.
En dat is een religieuze zaak. Diep van binnen, in ons hart, kan muziek het onzegbare voor ons zeggen. Het kan uitdrukken hoe wij ons voelen. Het kan ons tot extase, tot overdenking, tot rust of zelfs tot wegzinken in een groter geheel leiden. Veel jongeren houden er van om geheel en al door muziek omgeven te worden. Om er als het ware in te verdrinken. Alsof ze worden opgenomen in een groter geheel, waarin het goed is en ze begrip en troost ontvangen voor alles waar ze zich mee bezig houden.
In kerkelijke, protestantse kring is er eigenlijk nooit veel aandacht geweest voor die troostrijke werking van moderne muziek. Er wordt natuurlijk wel gezongen, gebeden, gemusiceerd, maar de stijl en de uitvoering lijkt erg aan oudere generaties gebonden te zijn. Ook ik vind psalmen prachtig en ze kunnen bij mij ook leiden tot indrukken van grote betekenis, maar het gekke is, dat ik diezelfde gevoelens en diezelfde herkenning ook vaak heb bij moderen, niet persé christelijke muziek. Dat raakt mij evengoed en even trefzeker. En dat vind ik heel opmerkelijk.
Toch blijven het twee werelden. Kerkmuziek en moderne muziek. Ik weet wel, er zijn kerken en gemeenten, waarin men moderne muziekstijlen hanteert met christelijke teksten. En dat is ook prima. Maar het gaat mij echt om de waardering van de moderne pop-muziek, in al zijn breedte. Als zodanig. Die is toch, eerlijk is eerlijk, van hoger niveau dan gospel of lofprijs-muziek, die soms wat geforceerd in de stijl van de huidige popmuziek wordt uitgevoerd.
Op de een of andere manier kan bepaalde popmuziek mij net zo ontroeren als diep-religieuze muziek. Is die pop-muziek dan ook diep-religieus?
Mijn stelling is eigenlijk: veel moderne popmuziek kan eigenlijk ook als effectieve religieuze muziek worden betiteld. Dat blijkt uit de ruime en emotionele omarming van deze muziek door alle lagen van de bevolking, gelovig of niet gelovig. Deze muezek kan net zo goed troosten en ons in contact brengen met iets onuitsprekelijks. Heel, heel vaak blijken teksten van dergelijke muziek bij nadere bestudering dan ook religieuze ervaringen te bevatten. Maar zonder dat vooraf te weten lijkt die muziek dat vaak ook zelf al over te kunnen brengen.
Ja, inderdaad, bij sommige nummers van Michael Jackson ervaar ik dat ook.
gravo
)
)