em_ma schreef:Dat kan ook wel wat tactischer worden gezegd tegen Corne...
Mee eens!
@corne91: Je kunt niet van DE grondtekst van de Bijbel spreken. Ooit is die er natuurlijk wel geweest, in de vorm van de originele brieven, etc. Maar die hebben we tegenwoordig niet meer.
In de loop van de tijd zijn er kopieën gemaakt, en daarvan zijn weer kopieën gemaakt en daarvan zijn weer ... etc. etc. Tijdens dat kopieren maakte men wel eens een foutje. Een onoplettende overschrijver kon het (misschien door vermoeidheid of wat dan ook) overkomen dat hij een stukje oversloeg, bijv. omdat in het Grieks twee zinnen met de zelfde woorden begonnen, of eindigden. Hoe dan ook, dit hele proces heeft ervoor gezorgd dat er allerlei verschillen zitten tussen de handschriften (zeg maar kopieën) die we nu kennen. Van het Nieuwe Testament (of stukjes ervan) zijn er nu ruim 5000 bekend.
Er is een tak van wetenschap die zich bezighoudt met de vraag welke kopieën de beste zijn. Die wetenschap heet de tekstkritiek, niet te verwarren met Schriftkritiek. In de middeleeuwen heeft Erasmus zich daar ook mee beziggehouden en hij heeft op basis van de hem bekende kopieën een Grieks Nieuw Testament samengesteld. Dat is de zgn. Textus Receptus. De gebruikte kopieën daarvoor komen voornamelijk uit de periode 9e/16e eeuw. De Statenvertaling is op basis van die uitgave van het Griekse NT gemaakt. (Overigens zijn er toen meerdere versies van de Textus Receptus verschenen als gevolg van drukfouten en nieuwe ontdekkingen. Ik meen dat bijv. de engelse Statenvertaling, de King James Bijbel, gebaseerd is op een eerdere versie van de Textus Receptus dan die waar de Statenvertaling op gebaseerd is. Het betreft echter maar weinig verschillen).
In de eeuwen na de Textus Receptus zijn allerlei andere kopieën ontdekt. Ook enkele hele oude (uit de 4e eeuw na Christus). Toen is de tekstkritiek pas echt op gang gekomen. In eerste instantie hechtte men veel waarde aan de hele oude kopieën. Er ontstond zo een uitgave van het Griekse NT die op behoorlijk wat plaatsen afweek van de Textus Receptus. Dat is de uitgave van Westcott en Hort. De Nestle-Aland uitgave, waar alle moderne Nederlandse vertalingen op zijn gebaseerd, stamt daarvan af. Wel zie je een verschuiving optreden: De laatste uitgave van Nestle-Aland heeft stukjes weer ingevoegd die ook in de Textus Receptus zitten. Vergelijk maar eens Marcus 1:1 tussen SV, NBG, en NBV.
Even specifiek over het Onze Vader in Mat. 6. In de NBG vertaling zie je dat er vierkante haken om de laatste regels staan. Daarmee wordt aangegeven dat deze niet in alle handschriften voorkomen. Sommigen zeggen bijv. dat deze regels er oorspronkelijk niet in stonden, maar dat ze ooit door iemand in de kantlijn zijn toegevoegd. Een overschrijver dacht misschien dat ze er in hoorden en heeft ze toegevoegd. Anderen denken dat het wel oorspronkelijk is. Tja, sommige dingen weten we niet zeker...
Een paar klassieke voorbeelden van verschillen tussen Textus Receptus (SV) en Nestle-Aland (NBG):
Rom 8:1
SV: Zo is er dan nu geen verdoemenis voor degenen, die in Christus Jezus zijn, die niet naar het vlees wandelen, maar naar den Geest.
NBG: Zo is er dan nu geen veroordeling voor hen, die in Christus Jezus zijn.
Hier ontbreken de woorden 'die niet naar het vlees wandelen, maar naar de Geest'. Deze staan in beide versies wel in vers 4.
1Joh 5:7-8
SV: Want Drie zijn er, Die getuigen in den hemel, de Vader, het Woord en de Heilige Geest; en deze Drie zijn één. En drie zijn er, die getuigen op de aarde, de Geest, en het water, en het bloed; en die drie zijn tot één.
NBG: Want drie zijn er, die getuigen [in de hemel: de Vader, het Woord, en de heilige Geest; en deze drie zijn één. 8 En drie zijn er, die getuigen op de aarde]: de Geest en het water en het bloed, en de drie zijn tot één.
De tekst tussen de blokhaken (NBG) zou niet oorspronkelijk zijn. De vertalers van de NBG hebben het echter wel in de tekst willen opnemen, maar tussen zgn. 'twijfelhaken'.
Openb 22:19
SV: En indien iemand afdoet van de woorden des boeks dezer profetie, God zal zijn deel afdoen uit het boek des levens, en uit de heilige stad, en uit hetgeen in dit boek geschreven is.
NBG: en indien iemand afneemt van de woorden van het boek dezer profetie, God zal zijn deel afnemen van het geboomte des levens en van de heilige stad, welke in dit boek beschreven zijn.
'Boek des levens' of 'geboomte des levens'? Erasmus zou van dit gedeelte geen Grieks handschrift hebben gehad, en heeft daarom van het Latijn (de Vulgaat, toen de standaard kerkvertaling) de laatste verzen van Openbaring terugvertaald naar het Grieks. Juist in de Vulgaat gaat het over het boek des levens terwijl (vrijwel?) alle Griekse kopieën spreken over het geboomte des levens.
Tot slot: de verschillen die er zijn tussen deze uitgaven van het Grieks zijn niet cruciaal: het betreft niet de kern van de geloofsleer. Punten die in het geding lijken zoals de Drie-eenheid (1 Joh 5:7-8) zijn ook op basis van andere teksten uit de Bijbel prima te verdedigen.