elbert schreef:Het kabinet heeft een aantal notulen (niet alle) vrijgegeven van kabinetsvergaderingen waarbij het over de toeslagenaffaire ging. Ondanks dat premier Rutte ons verzekerde dat "er niets vreemds of onoorbaars" in die vergaderingen is gebeurd, vallen een aantal dingen op die dat weerspreken:
- In november 2019 heeft het kabinet besloten om de Tweede Kamer niet volledig te informeren, ondanks verzoeken daarom van kamerleden. Sterker nog: men probeerde met wat gekunsteld taalgebruik de indruk te wekken dat men wel aan de verzoeken wilde voldoen, maar feitelijk hield men gewoon informatie achter.
- Er is vanuit het kabinet druk uitgeoefend op coalitiekamerleden om hun toon te matigen. Vanuit de VVD (Rutte) is het kamerlid Lodders aangesproken en vanuit het CDA hebben de Jonge en Hoekstra "veel tijd en energie gestoken" om Pieter Omtzigt te "sensibiliseren". Nou is dat een apart woord voor schreeuwen door de telefoon dat je moet dimmen, want daar kwam het op neer. Mevrouw Lodders heeft inderdaad ingebonden en bovendien is ze niet op de lijst gezet voor de afgelopen kamerverkiezingen. Omtzigt was niet geintimideerd en bleef kritische vragen stellen, al zit hij nu wel overwerkt thuis, want dit gaat je niet in de kouwe kleren zitten.
- Uit de notulen blijkt bovendien dat het kabinet meer bezig was met beeldvorming en de vraag hoe de Tweede Kamer getemd moest worden, dan over de vraag hoe de toeslagenaffaire opgelost moet worden. Beeldvorming en politieke belangen bleken daarbij belangrijker dan de burgers van het land.
- alles wat RTL nieuws ons eerder hierover berichtte blijkt dus te kloppen.
- de Rijksrecherche gaat onderzoeken wie naar RTL nieuws heeft gelekt, wat op zich grappig is, want het kabinet zelf lekt voortdurend (denk aan de coronabesluiten die altijd van tevoren op straat liggen). Alleen ongewenste lekken worden dus onderzocht.
Het beeld wat hieruit naar voren komt, is dat van monisme: het kabinet ziet de Tweede Kamer (en dan voornamelijk de coalitiepartijen) als een verlengstuk van zichzelf dat aan de leiband moet worden gehouden. De Tweede Kamer is er om stempeltjes van goedkeuring te zetten bij de plannen van het kabinet en het moet vooral niet te kritisch worden. Kritiek mag alleen een beetje voor de show, het moet vooral niet te lastig worden. Dualisme, wat de normaalste zaak van de wereld zou moeten zijn, is ongewenst. Dat hiermee de letter en de geest van de grondwet (bijv. artikel 68) met voeten wordt getreden (het kabinet hoort verantwoording aan de Tweede Kamer af te leggen en niet andersom), had men of niet door, of men wilde er niets van weten. Dit is een constitutionele dwaling die rechtgezet moet worden, anders gaat het van kwaad tot erger met het functioneren van ons staatsbestel. Ik ben het dus niet eens met degenen die zeggen dat er uit deze notulen niets ernstigs naar voren komt. Dat ministers soms geirriteerd raken van kamerleden is daarbij niet vreemd, maar dat ze informatie achterhouden is ongrondwettelijk en dat alles in het werk wordt gesteld om het functioneren van die kamerleden te frustreren is ook een totaal verkeerde manier om ons land te regeren.
De spijker op z'n kop. De bestuursstijl is sterk beïnvloed geraakt door management-denken, waarin op alle terreinen de meest efficiënte oplossing wordt gekozen, die daarmee dan ook zonder meer de beste oplossing is. Dan kan voorbijgegaan worden aan andere aspecten, zoals het politieke bestel van macht en daadwerkelijke tegenmacht, of morele grenzen. Als het werkt is het goed. Morele zaken zoals de pijn die een minderheid van de bevolking lijdt als gevolg van de meest efficiënte werkwijze doen niet meer mee in de afweging.
Het is een technocratische bestuursstijl, die zich alleen laat bijsturen door getallen. In dit geval: hoe voorkomen we fraude en dus een teveel aan rijksuitgaven. De oplossing is: bikkelhard ingrijpen en het risico van collateral damage aan het zicht onttrekken, zodat het beleid puur op rendements-resultaat gered kan worden. Daarbij hoort ook het redden van de beleidsmakers. Alles wat afbreuk doet aan de managements werkelijkheid dient bestreden te worden. Maar ook iedereen die zich tegen de managers keert moet het zwijgen worden opgelegd. Wie op deze wijze bestuurt kan eigenlijk nooit iets fout doen, omdat het om onvermijdelijke management-logica gaat. De juistheid ervan is een zekerheid geworden. Een ander zou het op dezelfde manier doen. Besturen is geen menselijke activiteit meer, maar de discipline om logica te hanteren.
Het is een geloof geworden:
Als we ons strikt houden aan de logica van budget, tijd en beeldvorming, dan is het gewoon de beste manier van handelen.
Menselijkheid, niet te becijferen problematiek, tegenstand of andere irrationele verstoringen dienen de management-doelstellingen niet en mogen dan ook genegeerd worden.
Daarom komt de kern van de zaak, de emotie en de verontwaardiging over de veroorzaakte ellende bij mensen, het ongekende onrecht, eigenlijk helemaal niet aan de orde in de notulen.
Kennelijk wordt al die emotie als bestuurlijk niet-relevant gezien. Dat is de botsing die nu plaatsvindt.
gravo