Bij gesprekken onder gelovigen wordt ik meermaals geconfronteerd met de volgende meervoudige vraag “(Hoe) Moeten wij rusten op Zondag, en zo ja wie bepaald er alles eigenlijk” !?
Daarom deze topic waarbij ik ook deze vraag eens aan jullie wil voorleggen en hoop dat deze niet zomaar aan de kant geschoven of van het net afgevoerd wordt.
Als inleiding geef ik hierbij mijn eigen visie op dit gegeven.
Om op de vraag “moet men rusten op zondag en mag er dan ook gedurende de ganse dag niet gewerkt worden? “,te kunnen antwoorden is het best eerst eens te onderzoeken waar de Zondag als rustdag eigenlijk vandaan komt en wat hij betekent.
Om dit te weten moet men eigenlijk terug gaan in de tijd tot bij het ontstaan van de kerk. De zondagsviering werd niet ineens ingevoerd maar ontwikkelde zich over een lange periode.
Eerst werden op bepaalde plaatsen vanaf vrijdag middag tot zondag om 4 uur ’s morgens een vastentijd ingevoerd . De zondag zelf werd dan als feest- of herinneringsdag beschouwd ter nagedachtenis van de opgestane Christus. Waarbij dan samengekomen werd om de maaltijd des Heren te vieren, maar voor de overgebleven tijd werd er dan op zondag gewoon gewerkt
Geschriften tonen aan dat tegen de tweede, derde eeuw na Christus het idee om op zondag de opstanding van Christus te vieren praktisch volledig was doorgedrongen en aanvaardt in de kerk.
Naast het herdenken van de opstanding is het element van het rusten op zondag er vooral gekomen door de invloed en bemoeienissen van de Romeinse overheid, en bijzonderlijk door de invloed van keizer Constantijn.
Op 7 maart 321 vaardigt Constantijn een edict uit waarbij hij stelt dat voortaan de zondag een rustdag is voor zijn gehele rijk. Niet een godsdienstige rustdag , maar een dag waarop alle inwoners van zijn keizerrijk het werk konden neerleggen.
Het was bedoeld om eenheid en vrede te bewerkstelligen in zijn rijk; heidenen en christenen voortaan samen verenigd op één en dezelfde rustdag (feestdag).
Dit gebeuren miste zijn uitwerking niet en in de vierde eeuw na Christus werd dan ook door de kerkleiding de zondag officieel als rustdag ingesteld.
Hierbij werd bij de aanvang het rusten ( niet werken) op deze dag enkel aanbevolen, pas enkele eeuwen later werd het verplicht gesteld.
Vanaf de zesde tot en met de dertiende eeuw wordt dan zowel door het kerkelijk als het burgerlijk gezag de zondagsviering steeds dwingender opgelegd. Kerkbezoek werd verplicht en het aantal regels dat aangaf wat wèl en niet mocht werd steeds gedetailleerder. Het was ook zo dat tot in de late middeleeuwen de zondag werd gevierd van zonsondergang tot zonsondergang.
Pas in de achttiende en negentiende eeuw wordt de invloed van de burgerlijke overheid op het kerkbezoek te niet gedaan. En pas de laatste decennia werden door het kerkelijk gezag de oude voorschriften wat betreft het werken op zondag drastisch gewijzigd.
Dit kort geschiedkundige overzicht toont aan dat het ontstaan van de zondagsviering en de zondagsrust een menselijke instelling en traditie is.
Zowel vertegenwoordigers van de Katholieke als reformatorische gelovigen zijn het daar mede eens. Hierbij enkele uitspraken van beide groepen ( voor meer dergelijke uitspraken zie bijlage “ uitspraken betreffende de zondagsviering “)
“De zondag is een katholieke instelling en de aanspraak ervan kan slechts op katholieke beginselen verdedigd worden…Van het begin tot het einde van de H.Schrift is er geen enkele tekst, die recht geeft om de wekelijkse openbare eredienst te verplaatsen van de laatste dag van de week naar de eerste”
( the Catholic Press, Sydny, Australie, 1900)
“God gaf eenvoudig weg Zijn ( de Rooms-katholieke) kerk de macht om welke dag of dagen dan ook apart te stellen. Zij beoordeelt welke dagen geschikt zijn als heilige dagen. De kerk koos de zondag, de eerste dag van de week en in de loop van de tijd voegde zij andere heilige dagen toe” (Vincent J . Kelly, Forbidden Sunday and Feast-day Occupations p2 )
“Wij hebben de zevende dag naar de eerste verplaatst, van zaterdag naar zondag , op het gezag van de ene heilige , katholieke apostolische kerk van Christus”
(Bishop Symour, Waarom wij de zondag houden ) ((Episcopale kerk))
Geen enkele kerkelijke auteur uit die dagen ( de eerste eeuwen na Christus ) is daarom op de gedachte gekomen om te beweren dat de zondag zoiets als een Christelijke sabbat zou zijn(…) een direct gebod van Jezus zelf of de apostelen om in de plaats van de sabbat de zondag te vieren kon men immer niet aanvoeren. ( prof Dr. K. Runia. De zondag onder druk ; uitgeverij KOK Kampen , 1996 p 11 ) (( gereformeerde kerken van Nederland ))
(Hoe) Moet men nu de zondagsrust onderhouden!?
Uit het voorgaande ziet men dat i.v.m. de zondagsviering de kerkverantwoordelijken in de loop der tijden menselijke wetten en verordeningen hebben gemaakt waarvan ze eisen dat hun leden zich daaraan zullen houden. Daar het menselijke inzettingen en verordeningen zijn die zelfs in de loop der tijd veranderen kan op de gestelde vraag geen eenduidig antwoord worden gegeven.
En moet een Katholiek gelovige ( hij die trouw is aan de leerstellingen van de Paus) en een Protestants of Evangelies gelovige ( hij die trouw is aan de leerstellingen van de Protestantse leiders ) te rade gaan bij hen om te weten wat hun leerstellingen op vandaag zijn. Men zal dan ook vaststellen dat sommigen leren dat men op zondag de ganse dag een volledige rust moet onderhouden, en anderen zullen toelaten dat er op deze dag gewerkt mag worden.
Voor de Christen gelovige ligt dit echter totaal anders en dit omdat Christus’ wetten en leerstellingen in de tijd onveranderlijk zijn en blijven
Mattheus 5:18 “Want voorwaar, Ik zeg u: Eer de hemel en de aarde vergaat, zal er niet een jota of een tittel vergaan van de wet, eer alles zal zijn geschied “
Daar nu echter de zondagsviering op geen enkele Bijbelse basis stoelt, is de vraag of men al dan niet moet rusten op zondag bij een Christen dan ook niet aan de orde en is de zondag een (werk)dag als een ander .
Wat hij echter wel als Christen in acht moet nemen zijn Gods’ geboden . In dit geval het vierde gebod;waarbij de zevende dag geheiligd (apart gezet voor God) dient te worden.
De essentie hierbij is dat God een welbepaalde dag ( de 7e = zaterdag) apart zette om Hem te eren, te loven en te herdenken als Schepper ( exodus 20 ) en Verlosser ( Deut. 5 ) van de mensheid.
Het rusten van eigen arbeid op deze dag m.a.w. het niet bezig zijn met zaken voor eigen rekening zoals kopen,verkopen,studeren …. e.a. is hierbij geen doel op zich maar een logisch gevolg van het voorgaande.
Uit het bovenstaande heb ik dan ook vastgesteld dat het antwoord op de vraag: “(Hoe) Moeten wij rusten op Zondag?” uitsluitend een zaak van Gezag of Autoriteit betreft.
Dit is dan ook hetgeen benadrukt wordt door meerdere Rooms Katholieke verantwoordelijken want zij schrijven onder andere.:
Protestanten..aanvaarden liever de zondag dan de zaterdag als dag van openbare aanbidding, nadat de Rooms Katholieke kerk deze dag verandert heeft…Maar de Protestanten realiseren zich niet dat…door het houden van de zondag zij het gezag van de woordvoerder van de kerk , de paus, accepteren.
Our Sunday Visitor, 15 februari 1950
Mijn antwoord op de openingsvraag is dan ook tweeledig.
Aanvaardt men de autoriteit of het gezag van de Paus op dit gebied, dan onderhoudt men de zondagsrust en worden de regels door mensen bepaald.
Aanvaardt men de autoriteit of het gezag van Christus, dan is men gehoorzaam aan hetgeen Hij eigenhandig in steen heeft gegrift en onderhoudt men de zevende dag “ De Sabbat” door op deze dag af te zien van alle “wereldse” bezigheden.
