elbert schreef:Er is in het evangelie geen sprake van "recht voor genade" en ook niet "genade voor recht". Er is wel sprake van "genade door recht", nl dat wij genade ontvangen doordat de Zoon van God (de Rechtvaardige, de tsaddiek) de rechtvaardige straf op de zonde op zich genomen heeft.
God is niet het ene (genadig) ten koste van het andere (rechtvaardig), of omgekeerd. Hij is het beide, doordat Hij het onmogelijke mogelijk heeft gemaakt. Nl. dat onrechtvaardigen tot de rechtvaardigen gerekend kunnen worden, uit genade door de ene Rechtvaardige, Jezus Christus.
Zeker, Sion wordt door recht verlost. Hij heeft onzer aller ongerechtigheid op Hem doen aanlopen. In die zin heb je gelijk. Jezus Christus is
Agnus Dei qui tollis peccata mundi.
Maar ik bedoel iets anders te zeggen. Te vaak wordt recht / rechtvaardigheid veel te juridisch ingekleurd. Denk aan het beeld van Vrouwe Justitia, die met die blinddoek. Dan gaat het om het uitsluiten van voorkeuren, van gevoel, van sympathie of antipathie. Zonder aanziens des persoons. Dat is een goede zaak in ons menselijk rechtssysteem. Zo behoeden we ons voor de typisch menselijke ondeugden, waarbij het recht kan struikelen door vriendjespolitiek, vanwege belangen of gewoon vanwege kwade opzet. Hier moet het recht neutraal zijn, strikt juridisch, strikt volgens de wet.
Maar bij de genade van God is dat anders. Hij maakt onderscheid waar geen onderscheid is. Als het strikte recht zou spreken, zou niemand in aanmerking komen. Maar God kiest vanuit eeuwige liefde. Zijn genade is een persoonlijke, onverklaarbare, genadige keuze. Dat is het voornaamste. Dat daarbij aan God rechtvaardigheid niet getornd wordt als Jezus Christus de straf draagt die wij verdiend hadden, blijft gewoon staan. Maar de drijfveer om mensen te verlossen is niet gelegen in het recht. De drijfveer is verkiezende liefde. Liefde om een mens tot Kind aan te nemen. De mogelijkheid daartoe is de verzoening door het bloed van het Lam.
Wie uit het oog verliest dat we ten diepste door genade worden gered en niet door de werken en ook niet als vanzelf door de verdiensten van Jezus Christus, die mist de kern van de zaak, namelijk dat Gods liefde naar ons uitgaat. Het is Zijn goedheid en barmhartigheid dat er überhaupt een weg ter ontkoming is uitgedacht. Als God die liefde niet zou hebben, zou het recht ook z'n beloop hebben, maar met een andere uitkomst. Ook dan zou Gods gerechtigheid genoeg gedaan worden.
De wending en dus de verlossing zit 'm er in, dat Hij ons niet aan dat gericht wil uitleveren, maar ons vergeving schenkt. Die genade is het werkende bestanddeel. Daarom misschien toch genade voor recht (maar dan chronologisch gezien).
God verkiest niet blind, gevoelloos, neutraal (zoals Vrouwe Justitia beschikt), maar voluit, met passie, liefdevol en persoonlijk, mét aanziens des persoons dus. Hij heeft ons eerst liefgehad.
Je begrijpt dat ik enige reserve heb bij de theologie die met name sinds Anselmus erg juridisch van aard is geworden.
gravo