Ik weet wel dat al de topics over verschillende kerkverbanden die ik de laatste tijd onder [Religie] - Dogmatiek/Kerkleer aantref, van een en dezelfde persoon afkomstig zijn, namelijk van Spreeuw, maar toch, het illustreert wel een kenmerkende eigenaardigheid van het protestantisme.
Wanneer we het hebben over dogmatiek of kerkleer, gaan onze gedachten kennelijk al snel naar wat ons definitief onderscheidt van een ander. We denken dan aan wat ons ernstig verdeelt. Zozeer zelfs, dat we afscheid nemen van elkaar en een eigen kerk, een eigen organisatie beginnen. Met een eigen kerkgebouw, eigen zangbundel, eigen predikanten, eigen scholen soms, eigen verenigingen, eigen gewoonten en praktijk, kortom met een eigen identiteit.
Daar zijn we niet zelden zeer trots op. We zouden natuurlijk prima een lokale kerk- of geloofsgemeenschap kunnen vormen die toch verbonden is met een breder of overkoepelend verband van christenen om niet op een eiland terecht te komen, maar nee, daar kiezen we dan niet voor. Er moet een radicale eigenheid bewerkstelligd worden. We willen persé een eigen naam en we kunnen dan kiezen uit de volgende multiple choice:
"Nederlands','hervormd', 'gereformeerd', 'christelijk', 'hersteld', 'reformatorisch', 'kerk', 'gemeente', 'hervormd-gereformeerd', 'oud', 'nieuw', 'stokoud' en/of 'evangelisch'.
Het resultaat is de bekende eindeloze fragmentatie van kerken in Nederland. Kennelijk is het zo voor de hand liggende om te breken en te scheuren, dat het vrijwel continu in de kerkgeschiedenis van ons landje is voorgekomen. Dit in tegenstelling tot de omgekeerde beweging van toenadering, samenwerken of zelfs fusie. We herinneren ons het eindeloos voortdurende Samen op Weg proces dat uiteindelijk tot de PKN heeft geleid, maar ook weer niet zonder de afsplitsing Hersteld Hervormde Kerk, uiteraard. Stelletje scheurmakers.
Maar goed, hoe komt het nu dat deze waslijst aan stoere kerkscheuringen en trotse eilandkerken, die het lichaam van Christus op onheilige wijze verscheuren, nu zo prominent in het subforum Dogmatiek / Kerkleer wordt aangetroffen.
Da's eenvoudig genoeg. Die gehele eigen identiteit, die arrogant en trots op vaandels over 's Heeren wegen wordt rondgedragen (iedereen mag zien hoezeer wij gelijk hebben, hoe zuiver we zijn, hoe recht in de leer en welke geweldige snelweg naar de hemel wij hebben geopend met de stichting van ons eigen reservaat), die gehele identiteit wordt natuurlijk vastgelegd in een stukje theologie.
Er wordt een stukje theologie ontwikkeld rond de strijdpunten waaop men elkaar zo manmoedig de kop heeft ingeslagen. We motten God aan onze kant hebben, snapt u. Dus gaan we allerlei dingen over God zeggen (dat is in essentie theologie) die precies passen in ons straatje. Oftewel: onze theologie is eigenlijk versteende kerkscheuring. Het is een rechtvaardiging jegens het onheilige voorgeslacht dat zich heeft verlaagd tot al die kerkscheuringen.
Maar nu we de kerkleer en de dogmatiek klaar hebben, klopt alles. We zijn we onverslaanbaar, want onze voorgangers, kijk maar hier staat het, zeiden al "...". En zo blijven de deuren voor altijd gesloten voor de ongelovige buitenwereld, de ketters, de dwalers en de duivelse buur-christenen uit het andere dorp.
Zet er nog de een of andere dominante dominee met donderstem in en de buit is binnen: baas in eigen kerk, met een toren, als een grote middelvinger naar anderen in het landschap. "Dank U, dat ik niet ben als........."
Daarom hebben de plaatselijke dogmatiek en de plaatselijke kerkleer zoveel te maken met al die verschillende kerkgenootschappen. Ze klinken vroom en overtuigend, maar ze zijn vaak vrucht van de diabolische werkelijkheid die schuil gaat achter de kerk- en/of geloofsstrijd die tot dit eiland-denken heeft geleid. Het is een vorm van verregaande intolerantie, die ook nog eens zwart op wit gezet wordt, zodat de zonden kunnen voortrazen tot in het derde en vierde geslacht.
Heel juist aangevoeld, Spreeuw: in Nederland heeft dogmatiek en kerkleer altijd te maken met de uit elkaar gescheurde kerkverbanden. Dat is de wortel van zeer veel extremistisch gedachtengoed binnen de Nederlandse kerken. We zijn opgevoed met verschillen, vijanden en tegenstellingen.
En dat heeft grote gevolgen. Jammer genoeg zien we die vijandigheid in tal van geloofsdebatten steeds weer terugkomen.
"Er kan er maar één de beste zijn en dat ben ik"...die houding.
Het kan anders. Zeker.
Maar niet meer in Nederland.
Quis non fleret.
gravo
