De dankzegging

[Arco]

In het topic over consubstantiatieleer wordt een tekst uit Lukas aangehaald, die mij weer deed herinneren aan de dankzegging: "En Hij nam een beker op, sprak de dankzegging uit en zeide: Neemt deze en laat hem bij u rondgaan." (Luk. 22:19) (NBG). In de (Herziene) Statenvertaling wordt vertaald "en gedankt had".

In het Avondmaalsformulier wordt bij het ronddelen van de beker dit gezegd: "De drinkbeker der dankzegging, dien wij dankzeggende zegenen, is de gemeenschap des bloeds van Christus" In de hertaalde versie wordt gezegd: "waarover wij de dankzegging uitspreken".

Mij rijst de vraag: wat is die dankzegging? In de Joodse traditie zijn er dankzeggingen over brood en over de wijn. Maar ja, kunnen we stellen dat die dankzeggingen door Jezus ook uitgesproken zijn en zijn wij die connectie verloren? Of moet ik hier iets anders bij denken, en waarom?

[Marnix]

Rond het Pascha/Avondmaal dat Jezus vierde met Zijn discipelen is ongetwijfeld het klein hallel gezongen (Psalm 113-118) gezongen waaronder dus ook Psalm 116:

12 Wat zal ik den HEERE vergelden voor al Zijn weldaden, aan mij bewezen?
13 Ik zal den beker der verlossingen opnemen, en den Naam des HEEREN aanroepen.
14 Mijn geloften zal ik den HEERE betalen, nu, in de tegenwoordigheid van al Zijn volk.
15 Kostelijk is in de ogen des HEEREN de dood Zijner gunstgenoten.
16 Och, HEERE! zekerlijk ik ben Uw knecht, ik ben Uw knecht, een zoon Uwer dienstmaagd; Gij hebt mijn banden losgemaakt.
17 Ik zal U offeren een offerande van dankzegging, en den Naam des HEEREN aanroepen.

Bij het Pascha waren vier bekers waarvan de derde beker de beker der dankzegging is. Na de derde beker werd ook Psalm 116 gezongen. Het Pascha was zo opgebouwd dat men terugdacht aan de bevrijding uit Egypte wat uitmondde in een lofzang tot God, dankbaarheid voor de bevrijding. Ook in het Avondmaal zie je dat terug, dat het denken aan Jezus Christus' lijden en sterven uitmond in dankzegging, het loven van Hem om onze bevrijding van het juk van de slavernij van de zonde. Vaak werd daar Psalm 103 bij gelezen. (zie het klassieke avondmaalsformulier).

Het avondmaal is een maaltijd ter gedachtenis, maar ook een feest van bevrijding zoals Pesach dat was, waarbij we Hem mogen loven en danken om onze bevrijding.

[Arco]

Mooie uitleg, alleen zowel in het klassieke als in het hertaalde Avondmaalsformulier komt deze verbinding met de Joodse viering van Pesach niet naar voren. De vraag is of dit misschien aangepast moet worden.


Laatst zongen we Ps. 117 na het Avondmaal, ook een psalm uit het Hallel, waarin de heidenen ook worden betrokken. Heerlijk!

[Marnix]

Hoe wil je dat die verbinding naar voren komt en waarom wil je dat?

[Arco]

Om te beginnen zou ik stellen om de Hallelpsalmen te zingen. Geen formulier gebruiken, maar alleen de geschiedenis van de Pesachmaaltijd (instelling Avondmaal) en de aanwijzingen van Paulus.

En dan ook de dankzeggingen uitspreken:

Gezegend bent u, Here onze God, Eeuwige Koning, die brood uit de aarde laat voorkomen.
Gezegend bent u, Here onze God, Eeuwige Koning, Schepper van de vrucht van de wijnstok.

Dit zijn de traditionele dankzeggingen, waarvan vrijwel zeker is dat Jezus deze ook heeft uitgesproken.


En waarom? Heel simpel, dit is Bijbels. Laten we ons alleen richten op het Woord en er geen dingen bij halen.

[Marnix]

De vraag is alleen, als Jezus het avondmaal instelt met een nieuwe betekenis, in hoeverre de oude vormen dan moeten worden gehandhaafd. Niets wijst er op dat men in de eerste kerken dagelijks of wekelijks het Avondmaal vierde volgens alle tradities vanuit het Pesach, dat er ongezuurde broden moeten worden gebruikt, er geen gist in het huis mag zijn enzovoorts, dat er Hallelpsalmen worden gezongen die aansluiten bij het Pesachfeest enzovoorts. Ik vraag me af of dat dan zo Bijbels is als het bij de "voorbijgaande zaken van het oude testament" hoort. Dat is in deze altijd de discussie / afweging, ik weet dat jij veel waarde hecht aan dingen die voor mijn gevoel bij het oude verbond horen... vandaar dat we hier een wat verschillende mening over hebben.

[Arco]

Ik geloof niet dat God eerst de Torah liet opschrijven, met allerlei prachtige bepalingen en beschermingsmaatregelen. En dat Pesach heel precies werd ingesteld, maar ook het nog onvervulde Loofhuttenfeest, om dan bij de vervulling ervan te stellen: de Torah heeft afgedaan. Waarom zegt Jezus dan zo duidelijk in Matth. 5 dat de Torah en Profeten (= de hele Tanach) niet voorbijgaan?

Stel dat God dat wel zo zou doen. Waarom zouden wij op beloften mogen pleiten? Stel je voor dat God daarvan ook afziet? Daarom ben ik zo blij dat ik heb mogen inzien dat God onveranderlijk is. Ook inzake de Torah.

Maar waarom zou in de Schrift moeten vermelden dat het Avondmaal (dat overigens 'het brood breken' wordt genoemd) volgens de Pesachtraditie gaat? Voor Joodse christenen is dat volkomen logisch en niet meldenswaardig.

[Marnix]

Omdat de veel gelovigen in het NT niet-joden waren? Hoe kunnen de apostelen dan zeggen:

6 De apostelen en de oudsten kwamen bijeen om nader op deze zaak in te gaan. 7 Toen het tot een hevige woordenstrijd kwam, stond Petrus op en zei: ‘Broeders, u weet dat God mij al in het begin uit uw midden heeft gekozen om de boodschap van het evangelie onder de heidenen te verspreiden en hen tot geloof te brengen. 8 God, die weet wat er in de mensen omgaat, heeft blijk gegeven van zijn vertrouwen in de heidenen door hun de heilige Geest te schenken, zoals hij die ook aan ons geschonken heeft. 9 Hij heeft geen enkel onderscheid gemaakt tussen ons en hen, want hij heeft hen door het geloof innerlijk gereinigd. 10 Waarom wilt u God dan trotseren door op de schouders van deze leerlingen een juk te leggen dat onze voorouders noch wijzelf konden dragen? 11 Nee, we geloven dat we alleen door de genade van de Heer Jezus gered kunnen worden, op dezelfde wijze als zij.’ 12 Daarop zwegen alle aanwezigen, en men luisterde naar Barnabas en Paulus, die vertelden welke grote tekenen en wonderen God door hen onder de heidenen had verricht. 13 Toen ze waren uitgesproken, nam Jakobus het woord. Hij zei: ‘Broeders, luister. 14 Simeon heeft uiteengezet hoe God zelf het plan heeft opgevat om uit de heidenen een volk te vormen dat zijn naam vereert. 15 Dat stemt overeen met de woorden van de profeten; er staat immers geschreven: 16 “Dan keer ik terug op mijn schreden. Ik zal het vervallen huis van David herbouwen, uit het puin zal ik het weer opbouwen. Ik zal dit huis doen herrijzen, 17-18 zodat de mensen die overgebleven zijn de Heer zullen zoeken, evenals alle heidenen over wie mijn naam is uitgeroepen. Zo spreekt de Heer, die dit van oudsher heeft aangekondigd.” 18 [17–18]
19 Daarom ben ik van mening dat we de heidenen die zich tot God bekeren geen al te zware lasten moeten opleggen, 20 maar dat we hun moeten schrijven dat ze zich dienen te onthouden van wat door de afgodendienst bezoedeld is, van ontucht, van vlees waar nog bloed in zit en van het bloed zelf. 21 In haast elke stad wordt de wet van Mozes immers al sinds mensenheugenis verkondigd en op iedere sabbat in de synagogen voorgelezen.’

(...)

25 Daarom hebben we eensgezind besloten enkele broeders naar u toe te zenden in het gezelschap van onze geliefde Barnabas en Paulus, 26 mensen die hun leven op het spel hebben gezet voor de naam van onze Heer Jezus Christus. 27 We hebben Judas en Silas afgevaardigd, en zij zullen de inhoud van deze brief mondeling toelichten. 28 In overeenstemming met de heilige Geest hebben wij namelijk besloten u geen andere verplichtingen op te leggen dan wat strikt noodzakelijk is: 29 onthoud u van offervlees dat bij de afgodendienst is gebruikt, van bloed, van vlees waar nog bloed in zit, en van ontucht. Als u zich hier aan houdt, doet u wat juist is. Het ga u goed.’

en:

16 Laat niemand u iets voorschrijven op het gebied van eten en drinken of het vieren van feestdagen, nieuwemaan en sabbat. 17 Dit alles is slechts een schaduw van wat komt – de werkelijkheid is Christus.

en:

14 Toen ik zag dat ze niet de rechte weg naar het ware evangelie bewandelden, zei ik tegen Kefas, in aanwezigheid van iedereen: ‘Jij bent een Jood, maar je leeft als een heiden en houdt je niet aan de Joodse gebruiken; hoe kun je dan opeens heidenen dwingen als Joden te leven?’

en:

6 En omdat u zijn kinderen bent, heeft God ons de Geest van zijn Zoon gegeven, die ‘Abba, Vader’ roept. 7 U bent nu geen slaven meer, u bent kinderen van God en als zijn kinderen bent u erfgenamen, door de wil van God. 8 Toen u God nog niet kende, was u onderworpen aan goden die helemaal geen goden zijn. 9 Hoe is het dan toch mogelijk dat u die God hebt leren kennen, meer nog, door God gekend bent, u opnieuw tot die zwakke, armzalige machten wendt en u daaraan als slaven onderwerpen wilt? 10 U houdt u werkelijk aan vaste feestdagen, maanden, seizoenen en jaren?

enz.

Hoe kan Jezus zeggen dat geen tittel en jota van de wet zal vergaan en de apostelen tegelijkertijd leren dat de wet (torah) niet geldt voor de christenen, je niet zalig wordt door je daaraan te houden, geloof in Hem genoeg is? Omdat Hij niet is gekomen om de wet af te schaffen maar om haar te vervullen.

[Jvslooten]

Maar waarom zou in de Schrift moeten vermelden dat het Avondmaal (dat overigens 'het brood breken' wordt genoemd) volgens de Pesachtraditie gaat? Voor Joodse christenen is dat volkomen logisch en niet meldenswaardig.

Waar kan ik dat precies in de Thora vinden, van die vier bekers en zo?

[Marnix]

Dat zat ik ook te zoeken.

Overigens lees ik wel andere voorschriften zoals een week lang ongezuurd brood eten, een lam slachten, bloed aan de deurposten smeren, met de staf in de hand eten, alle vormen van gist uit je huis verwijderen, de eerste en zevende dag samen vieren enz. Die regels lezen we ook in de Thora.

[Marnix]

Maar goed, ik bedoel het niet verkeerd, ik vind het ook niet erg om het avondmaal zoals we dat vieren te evalueren en te kijken hoe het op een bijbelse manier gevierd kan worden. Maar het lijkt met niet goed dingen te verplichten die de Bijbel ons niet oplegt. En het belangrijkste, het avondmaal moet niet meer wijzen op de verlossing van Israel uit Egypte maar op de verlossing door Jezus Christus van de slavernij van de zonde... en de verlossing van de vloek van de wet.

[Boaz]

Arco schreef:

Mij rijst de vraag: wat is die dankzegging? In de Joodse traditie zijn er dankzeggingen over brood en over de wijn. Maar ja, kunnen we stellen dat die dankzeggingen door Jezus ook uitgesproken zijn en zijn wij die connectie verloren? Of moet ik hier iets anders bij denken, en waarom?

Dat kunnen we weten doordat Jezus exact dezelfde bewoording gebruikt als welke Joden (tot de dag van vandaag) gebruiken als zegespreuk over de wijn:

'Baroech Ata Adonai Elohenoe, Melech ha'olam, bore pri hagaffen'
Vertaald: Gezegend zijt Gij, Heer onze God, Koning der aarde, Schepper van de vrucht van de wijnstok'

In Mattheus 26:26 staat in de NBG:
'En terwijl zij aten, nam Jezus een brood, sprak de zegen uit, brak het en gaf het aan zijn discipelen en zeide: Neemt, eet, dit is mijn lichaam.'

In de HS staat: 'En terwijl zij aten, nam Jezus het brood en toen Hij het gezegend had, brak Hij het en gaf het aan de discipelen en Hij zei: Neem, eet, dit is Mijn lichaam.'

Ik denk dat de vertaling uit de NBG een betere is. In Christelijke kringen wordt een zegen uitgesproken over het eten, in Joodse kringen zegent men God. (Het zal duidelijk zijn dat dat laatste mij meer aanspreekt.)

Wij hebben dat wegvertaald, waar gesproken wordt over het zegenen van God, hebben wij dat vertaald met 'loven'. 'Loof de Heer, o mijn ziel', bijvoorbeeld. In het Engels kom je het nog wel tegen: 'Bless the Lord, oh my soul.'

Hetzelfde verhaal van Matt. 26 staat ook in Lucas 22.
Daar staat in vers 17 (NBG) 'En Hij nam een beker op, sprak de dankzegging uit en zeide: Neemt deze en laat hem bij u rondgaan.' Nu dan nogmaals de zegen over de wijn:' Gezegend zijt Gij, Heer onze God, Koning der wereld, Schepper van de vrucht van de wijnstok.'
Lezen we verder in vers 18:
' Want Ik zeg u dat Ik niet drinken zal van de vrucht van de wijnstok, totdat het Koninkrijk van God gekomen is.'

Je ziet hier dezelfde bewoording terug komen. Hoe duidelijk wil je het hebben dat Jezus Zelf deze gebeden bad?

[Boaz]

Jvslooten schreef:

Waar kan ik dat precies in de Thora vinden, van die vier bekers en zo?

De liturgie van de Pesachmaaltijd heet de 'Seder'. (wat 'orde' betekent)

Toen men deze orde vaststelde, heeft men Ex. 6 genomen als uitgangspunt voor de bekers:
Vanaf vers 5: de 1e beker: 'Ik zal u uitleiden'
De 2e beker: Ik zal u redden'
De 3e beker: Ik zal u verlossen'
De 4e beker: Ik zal u tot Mijn volk aannemen'

De derde beker (die na de maaltijd) wordt genoemd in vers 20.

Zie voor verdere Bijbelstudie over de Sedermaaltijd de onderstaande link:

http://www.messiaanshetlevendwater.be/W ... 0-%20kleur[1].htm

[mealybug]

Ik geloof niet dat God eerst de Torah liet opschrijven, met allerlei prachtige bepalingen en beschermingsmaatregelen. En dat Pesach heel precies werd ingesteld, maar ook het nog onvervulde Loofhuttenfeest, om dan bij de vervulling ervan te stellen: de Torah heeft afgedaan. Waarom zegt Jezus dan zo duidelijk in Matth. 5 dat de Torah en Profeten (= de hele Tanach) niet voorbijgaan?

Die woorden werden gezegd tegen de joden, woor wie Hij was gekomen.
Ook was dit onder de oude bedeling, onder het oude verbond.
Pas nadat de joden Hem niet aan wilden nemen als volk, ook na Zijn opstanding, mochten de apostelen tot de heidenen gaan, die vervolgens NIET belast zouden worden, wanneer ze zich bekeerden met de wet die aan de joden was gegeven, maar de belofte aan Abraham niet ongedaan maakte.
De wet, het onderwijs liever gezegd was er om in die tussentijd het volk in bewaring te houden totdat Jezus kwam.

[alexander91]

Al bij de belofte aan Abraham was al bepaald (dat kunnen we achteraf zeker wel stellen) hoe Gods Heilsplan zou zijn. Alles was uiteindelijk gericht op Jezus, ook de Wet. De Wet is heus niet gegeven als zoethoudertje tot het moment dat Christus eindelijk zou komen. De Wet heeft een functie gediend, waar we juist nu heel veel van kunnen leren. Daarin kunnen we zien waarom we Christus zo erg nodig hebben. Vanuit een zeker perspectief heeft het een negatief effect op ons, maar van zichzelf is de Wet volmaakt heilig en goed. Een zaak met dergelijke eigenschappen hoeven we dus echt niet zwart te maken of zoveel mogelijk te negeren, maar liefhebben, en in dienst stellen tot het volgen van Christus.

mbt het gaan tot de heidenen: de evangelien geven duidelijk weer dat Christus voor zijn hemelvaart de discipelen gebood om ALLE VOLKEREN te onderwijzen. Daar mogen we dus niets aan afdoen, dus ook niet omdat het voor ons theologisch kader (bedelingenleer) niet uitkomt. Het boek Handelingen gebruiken om Christus woorden zo te censureren vind ik absurd... Daarnaast blijkt uit meerdere teksten na Handelingen dat Petrus ook na het gebod van God om de heidenen te accepteren, nog steeds terugviel in zijn oude Joodse gewoontes. (zie hiervoor het topic dat ik eerder start: viewtopic.php?f=29&t=27965, mbt Galaten 2 waaruit voorgaande duidelijk volgt. bv Gal 2:11 Maar toen Petrus naar Antiochië gekomen was, ging ik openlijk tegen hem in, omdat hij te veroordelen was.; Het moge duidelijk zijn dat Petrus ook in de tijd na Christus een zondaag was die van God moest leven, en niet perfect was. Evenmin zijn wij ineens perfect na de wedergeboorte. Wij worden voor schoon aangezien door God (krijgen een nieuwe geest), maar we dragen nog steeds ons zondige lichaam (waar God in Zijn Oordeel niet meer naar zal kijken, maar wat ons, uit liefde voor God, moet drijven tot Hem)).