Wanneer is de bijbel letterlijk en wanneer niet?

[reform]

In de psalmen komt veel beeldspraak voor. In psalm 96 wordt er gesproken over "Dat het veld huppele van vreugde met al wat er in is, dat dan al de bomen des wouds juichen". Ook wordt er vaak beweerd dat Openbaringen beeldspraak is. Als er geen objectieve regels (bijbelse spelregels) zijn wat letterlijk en figuurlijk is.....wie bepaalt dan wat letterlijk is en wat beeldspraak? Leidt dat juist niet tot heel veel verwarring.... Dus: Hoe weet je wanneer je een bepaald gedeelte letterlijk of figuurlijk moet nemen.

[elbert]

Wat zegt de Bijbel zelf over het letterlijk of overdrachtelijk nemen van teksten?

In het Nieuwe Testament worden tal van teksten aangehaald uit het Oude Testament. De manier van interpreteren van de bijbelschrijvers, leert ons een hoop over hoe we deze teksten moeten interpreteren.
Voor mij is de oude reformatorische stelregel dat "de Schrift de Schrift interpreteert" leidend.
En daarom vind ik het ook altijd heel belangrijk om de kruisverbanden tussen teksten te leren kennen.

[Roodkapje]

Als er een gelijkenis gesproken wordt, is het niet letterlijk.

Stijlfiguren zijn niet letterlijk bedoeld 'Als was het zo dat.. (1 Kor. 13) zegt bijvoorbeeld niet dat er een tongentaal is die gesproken wordt door engelen. Dat is een stijlfiguur, net zoals je dat in gedichten terugvindt.

Poetische gedeeltes (psalmen, lofzangen) hoeft je niet 100% letterlijk te nemen, evenals spreekwoorden en zegswijzen. Daar gaat het meer om het beeld dat er naar voren gebracht wordt, dan om de letterlijke tekst.

Als iemand je in het engels zegt 'It's raining cats and dogs', denk je dan dat die ander katten en honden naar beneden ziet vallen?

[Cathy]

Poetische gedeeltes (psalmen, lofzangen) hoeft je niet 100% letterlijk te nemen, evenals spreekwoorden en zegswijzen. Daar gaat het meer om het beeld dat er naar voren gebracht wordt, dan om de letterlijke tekst.

Genesis 1?

[KohlbruggeHoog!]

Wat zegt de Bijbel zelf over het letterlijk of overdrachtelijk nemen van teksten?

In het Nieuwe Testament worden tal van teksten aangehaald uit het Oude Testament. De manier van interpreteren van de bijbelschrijvers, leert ons een hoop over hoe we deze teksten moeten interpreteren.
Voor mij is de oude reformatorische stelregel dat "de Schrift de Schrift interpreteert" leidend.
En daarom vind ik het ook altijd heel belangrijk om de kruisverbanden tussen teksten te leren kennen.

En hoe interpreteert de Schrift de Schrift dan? Dat is zelf ook weer interpretatie. Ik neem als stelregel dat de punten uit het Apostolicum letterlijk genomen dienen te worden, de rest hangt min of meer af van de context (bijvoorbeeld genesis 1).
Uiteraard is die stelregel een geloofsuitspraak. Ik geloof dat het Apostolicum de kern van het christelijk geloof weergeeft. Het is een echte oecumenische belijdenis en gaat al zoveel eeuwen als leidraad mee dat ik geloof dat God ook met het apostolicum Zijn weg gaat met Zijn kerk.
Het zal jullie uiteraard niet overtuigen, maar het verheldert voor mij wel .

[BertV]

Wat zegt de Bijbel zelf over het letterlijk of overdrachtelijk nemen van teksten vraagt elbert zich af.

Is het wel goed om je oog alleen te richten op teksten en niet op het gehele verhaal? Als je dat doet zal de tekst beter uitkomen. Het is vaak fout door alleen teksten te gebruiken en dan kan je door teksten aan elkaar te verbinden heel wat anders laten horen dan bedoeld.

Ook Roodkapje komt met een voorbeeld over gelijkenissen. Het zijn maar voorbeelden en hoe vervelend kan een preek zijn over het slachtoffer en de barmhartige samaritaan. Hoe die persoon ligt te lijden enz. Net of het zo juist gebeurde terwijl het juist gaat hoe je zelf als mens moet zijn.
Dus de bijbel niet altijd letterlijk nemen maar lezen wat bedoeld wordt.

BertV.

[madel]

voorbeeldje zoveel
SVV Genesis 22:17 Voorzeker zal Ik u grotelijks zegenen, en uw zaad zeer vermenigvuldigen, als de sterren des hemels, en als het zand, dat aan den oever der zee is; en uw zaad zal de poort zijner vijanden erfelijk bezitten.

als de sterren des hemel
als het zand der zee
beiden geven een enorme hoeveelheid aan.

er had kunnen worden volstaan met 1x de sterren des hemels. dan hadden we ook geweten dat het er zeer veel zouden zijn.

doch nader onderzoek leert ons dat het zand der aarde slaat op aards zaad en de sterren des hemels op geestelijk zaad.

Hoe wij de bijbel lezen hangt zeer sterk af van het feit wat we er in willen lezen. velen denken wel dat ze lezen wat er staat doch dat is geenzins het geval. zie eerder mijn aangehaalde voorbeeld van daniel 12:2 vele/alle.

we dienen tekst met tekst maar ook context met context te vergelijken.
alleen teksten los verklaren of gedeelten losweken uit de context geeft de meest vreemde uitleggingen.

het probleem van zeer veel gelovigen is dat men niet gelooft in een specifieke toekomst voor Israel. dientengevolge kan met hele hoofdstukken niet letterlijk nemen en gaat men die op een geestelijke wijze uitleggen met alle gevolgen van dien.
voorbeeld de tempel uit ezechiel.

zo is het met heel veel zaken die Israels toekomst aangaan maar die men niet letterlijk durft te nemen.

Reform haalt psam 96 aan. symbolisch wordt verwezen naar een letterlijke toekomst van zowel Israel als de wereld die in rechtmatigheid geleid zal worden.
als het gaat om al de bomen des wouds mogen we gerust denken aan de volkeren.
VV Luke 21:29 En Hij zeide tot hen een gelijkenis: Ziet den vijgeboom, en al de bomen.

op een dergelijke wijze de bijbel lezen is niets mis mee. maar het valt neit altijd mee om de zaken goed te onderscheiden. dat geef ik direct toe.

[elbert]

Wat zegt de Bijbel zelf over het letterlijk of overdrachtelijk nemen van teksten?

In het Nieuwe Testament worden tal van teksten aangehaald uit het Oude Testament. De manier van interpreteren van de bijbelschrijvers, leert ons een hoop over hoe we deze teksten moeten interpreteren.
Voor mij is de oude reformatorische stelregel dat "de Schrift de Schrift interpreteert" leidend.
En daarom vind ik het ook altijd heel belangrijk om de kruisverbanden tussen teksten te leren kennen.

En hoe interpreteert de Schrift de Schrift dan? Dat is zelf ook weer interpretatie.

Ik doelde vooral op de manier waarop de nieuwtestamentische teksten de oudtestamentische teksten aanhalen en interpreteren.

Om een paar voorbeelden te geven:
- In Matth. 2:15 haalt Mattheus Hosea 11:1 aan en betrekt dit op Jezus.

15 En was aldaar tot den dood van Herodes; opdat vervuld zou worden hetgeen van den Heere gesproken is door den profeet, zeggende: Uit Egypte heb Ik Mijn Zoon geroepen.

Wie Hosea 11:1 echter onbevangen leest, moet tot de conclusie komen dat Mattheus wel erg vrij met deze tekst omgaat:

Hosea: 11:1 Als Israel een kind was, toen heb Ik hem liefgehad, en Ik heb Mijn zoon uit Egypte uitgeroepen.

Hosea refereert hier aan de uittocht uit Egypte door het volk Israel en dat staat ook nog eens in de context van hoe Israel daarna afgeweken is van Gods geboden (overigens is dat ook weer een aanwijzing voor de noodzakelijke komst van de Messias).
Mattheus maakt hier vrijelijk gebruik van typologie: de uittocht van Israel (de zoon) uit Egypte dient als profetische typering voor de terugkeer van de Zoon van God uit dat land. Sterker nog: Mattheus zegt dat dit vers uit Hosea vervuld is met deze op het oog zo onbeduidende terugkeer van een klein Kind met Jozef en Maria uit het land Egypte.
Wie Hosea 11 zou lezen, zonder de latere geschiedenis te kennen, zou die conclusie niet zo snel getrokken hebben.

Het wordt nog lastiger als we naar Matth. 2:23 kijken, waar Mattheus zegt dat vervuld is, wat door de profeten gezegd is, dat Jezus Nazarener genoemd zal worden. Het probleem is dat er geen bijbeltekst is, die dat letterlijk zegt. Bijbeluitleggers moeten zich in de nodige bochten wringen om de verklaring daarvoor te geven. Bijvoorbeeld door te verwijzen naar Jesaja 11:1, waar het hebreeuwse woord netzer (rijsje) wordt gebruikt, wat inderdaad op Jezus van toepassing is. Maar om netzer met Nazareth in verband te brengen, is iets wat op het gehoor misschien wel aannemelijk te maken is, maar voor hebraici ligt dat lastiger. Maar afgezien daarvan zou het inderdaad een remez (aanwijzing) kunnen zijn, een veelgebruikte vorm van links leggen naar verschillende teksten door de rabbijnen uit die tijd.
We kunnen ook denken aan het geheel van de profetieen (Mattheus gebruikt hier het meervoud: profeten), om aan te duiden, dat Jezus in een verachte plaats zou wonen en opgroeien. Daar komt dus niet een letterlijke tekst naar boven drijven, maar het geheel (dus samenvattend) van de profeten, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de aanduiding van Bethlehem, waar wel naar 1 tekst verwezen wordt, vgl. Matth. 2:6 met Micha 5:1, alhoewel Mattheus dit vers in gewijzigde vorm aanhaalt (het woordje geenszins staat niet in Micha 5:1).

Dit zijn slechts 2 voorbeelden (typologie en samenvatting of aanwijzing) die de Bijbel zelf ons aanwijst als interpretatiemethoden die de Bijbel zelf hanteert. Daar moeten we op bedacht zijn, zonder overigens ruchsichtlos die interpretatiemethoden naar eigen goeddunken op de Bijbel los te laten. Van belang is om altijd te kijken naar wat de tekst, context en terugverwijzing naar het OT oplevert. We moeten ons altijd afvragen wat de bedoeling van het bijbelgedeelte zelf is. Daarbij kunnen inderdaad verschillen van inzicht optreden in de betekenis van een bijbelgedeelte, maar dat is nu eenmaal het onvermijdelijke gevolg van exegese. De vooronderstellingen bepalen mede de uitkomst van de exegese. Daarom is het zaak om je goed bewust te zijn van je vooronderstellingen, om de beperkingen van de exegese onder ogen te zien. Want elke uitleg heeft zijn beperkingen.

[Jantjes]

elbert schreef:

Voor mij is de oude reformatorische stelregel dat "de Schrift de Schrift interpreteert" leidend.

Daar ben ik het mee eens
Reform schreef:

Ps 96:12 Dat het veld huppele van vreugde met al wat er in is, dat dan al de bomen des wouds juichen.

"de Schrift de Schrift interpreteert"
1Kr 16:32 Dat de zee bruise met haar volheid, dat het veld huppele van vreugde, met al wat daarin is.
madel schreef:

Ge 22:17 Voorzeker zal Ik u grotelijks zegenen, en uw zaad zeer vermenigvuldigen, als de sterren des hemels, en als het zand, dat aan den oever der zee is; en uw zaad zal de poort zijner vijanden erfelijk bezitten.

doch nader onderzoek leert ons dat het zand der aarde slaat op aards zaad en de sterren des hemels op geestelijk zaad.

"de Schrift de Schrift interpreteert", dan zegt de schrift dit:
Heb 11:12 Daarom zijn ook van een, en dat een verstorvene, zovelen in menigte geboren, als de sterren des hemels, en als het zand, dat aan den oever der zee is, hetwelk ontallijk is.
Wat madel over 'het nader onderzoek......' schreef is dus niet juist.

[TKF]

Uit de Bijbel kun je belangrijke levenslessen leren en het kan je geloof versterken. Ik denk, dat wanneer iemand volledig vertrouwd op God en geloofd in Christus je de Bijbel dus gebruikt voor versterking van je geloof en om er lessen uit te leren. Als je een antwoord wilt geven op de hoofdvraag van dit topic dan is dat antwoord niet kort te formuleren. De een zal het iets anders opvatten als de ander.

[madel]

Jantjes,

"de Schrift de Schrift interpreteert", dan zegt de schrift dit:
Heb 11:12 Daarom zijn ook van een, en dat een verstorvene, zovelen in menigte geboren, als de sterren des hemels, en als het zand, dat aan den oever der zee is, hetwelk ontallijk is.
Wat madel over 'het nader onderzoek......' schreef is dus niet juist.

Daarom zijn ook van een, en dat een verstorvene, zovelen in menigte geboren, als de sterren des hemels, als het zand, dat aan den oever der zee is, hetwelk ontallijk is.

er staat bijna hetzelfde. maar net niet helemaal.
Abraham kijkt uit naar een hemels Jeruzalem en heeft de belofte nog niet verkregen (Hber. 11:39-40). Hemels zaad.
UIt Abraham is Israel voortgekomen en Israel heeft een aardse toekomst verwachting. aards zaad.

[Jantjes]

Het is wel een bijzondere exegetische uitleg madel die jij geeft aan:
‘als de sterren des hemels, en als het zand, dat aan den oever der zee is’.
madel schreef:

doch nader onderzoek leert ons dat het zand der aarde slaat op aards zaad en de sterren des hemels op geestelijk zaad.

Ik weet niet welke grondslag dat ‘nader onderzoek’ van jou heeft maar dat is een persoonlijk exegetische toepassing. Niet verkeerd, ik vind het wel mooi, maar het heeft steeds een ‘nochtans’ of ‘evenwel’, ook nadat jij jou exegetische uitleg gegeven heeft van Heb 11:12.

er staat bijna hetzelfde. maar net niet helemaal.
Abraham kijkt uit naar een hemels Jeruzalem en heeft de belofte nog niet verkregen (Hber. 11:39-40). Hemels zaad.
UIt Abraham is Israel voortgekomen en Israel heeft een aardse toekomst verwachting. aards zaad.

Als ik op nader onderzoek uitgeweest ben in de Bijbel kom ik nog een aantal uitspraken tegen die op een grote hoeveelheid duiden en die niet meer in jou exegese passen.
Joz 11:4 Dezen nu togen uit, en al hun heirlegers met hen; veel volks, als het zand, dat aan den oever der zee is, in veelheid; en zeer vele paarden en wagens.
1Sa 13:5 En de Filistijnen werden verzameld om te strijden tegen Israel, dertig duizend wagens, en zes duizend ruiters, en volk in menigte als het zand, dat aan den oever der zee is; en zij togen op, en legerden zich te Michmas, tegen het oosten van Beth-aven.
1Kon 4:29 En God gaf Salomo wijsheid en zeer veel verstand, en een wijd begrip des harten, gelijk zand, dat aan den oever der zee is.
In mijn visie duid dit toch allemaal op grote hoeveelheden.

[elbert]

Ik denk ook dat het hier om grote aantallen gaat. Een paar voorbeelden waarbij het getal van de kinderen van Israel ook met de sterren van de hemel wordt vergeleken:

Ex. 32:13 (Mozes bidt tot God): Gedenk aan Abraham, aan Izak en aan Israël, Uw knechten, aan welke Gij bij Uzelven gezworen hebt, en hebt tot hen gesproken: Ik zal uw zaad vermenigvuldigen als de sterren des hemels; en dit gehele land, waarvan Ik gezegd heb, zal Ik aan ulieder zaad geven, dat zij het erfelijk bezitten in eeuwigheid.
Deut. 1:10 (Mozes spreekt het ganse volk Israel toe): De HEERE, uw God, heeft u vermenigvuldigd, en ziet, gij zijt heden als de sterren des hemels in menigte.
1 Kron. 27:23 Maar David nam het getal van die niet op, die twintig jaren oud en daar beneden waren; omdat de HEERE gezegd had, dat Hij Israël vermenigvuldigen zou als de sterren des hemels.
Nehemia 9:23 Gij hebt ook hun kinderen vermenigvuldigd, als de sterren des hemels; en Gij hebt hen gebracht in het land, waarvan Gij tot hun vaderen hadt gezegd, dat zij zouden ingaan om het erfelijk te bezitten.

Voor de uitleg van wat het zaad van Abraham betekent (Schrift met Schrift vergelijken) verwijs ik trouwens naar Galaten 3. Het beloofde zaad is Christus (vers 19) en allen die door het geloof van Christus zijn, zijn Abrahams zaad, en naar de belofte erfgenamen (vers 29). Het zaad van Abraham zijn, is dus afhankelijk van het geincorporeerd zijn in Christus, want Hij is het ene zaad, dat zowel aards als hemels van aard is (nl. Zoon des mensen en Zoon van God).

[Roodkapje]

Poetische gedeeltes (psalmen, lofzangen) hoeft je niet 100% letterlijk te nemen, evenals spreekwoorden en zegswijzen. Daar gaat het meer om het beeld dat er naar voren gebracht wordt, dan om de letterlijke tekst.

Genesis 1?

Genesis 1 is poëzie, in de grondtekst staat het op rijm. Het is een scheppingsverhaal. Het gaat dus meer om de boodschap dan om de verpakking. Hoef je niet letterlijk te lezen dus.

[Cathy]

Ik ben het met je eens.