naamloos schreef:(...) waarom verdoe je je tijd dan om het elke keer weer te vuur en te zwaard te bestrijden?
Ja, naamloos, daar heb ik zo mijn redenen voor.
Ik kijk er echt heel anders tegen aan dan jij.
Maar je hebt het goed gezien, theologisch, pastoraal, maar ook op missionair en apostolair gebied, ben ik hoegenaamd niet geïnteresseerd in de opvattingen die jij huldigt. Ik vind al die bijna louter op Openbaring gebaseerde opvattingen erg onvolwassen en eenzijdig. Ook de domme alleenheerschappij van de letterlijke Bijbeluitleg waarop ze gebaseerd zijn, pleit er niet voor. En dan is er nog het feit dat het vaak van die vreemde fanatieke types zijn, die ik vooral in evangelische kring rond dit thema tegenkom.
Het belangrijkste argument tegen is misschien nog wel, dat het zulke meewarige blikken oplevert bij hele normale mensen, christen of niet. Het komt echt heel onnozel over, als je elke gebeurtenis rücksichtslos in verband weet te brengen met Openbaring: Paus Franciscus, Obama, de tsunami, Einstein, Wake Up of de vertraging van tramlijn 11. Dan zit je echt in de wereld van de You-Tube complotten kitsch. Oftewel...aan de medicijnen.
Ik herken het vuur, de koortsachtige spanning, de neiging tot suspense, horror thriller direct bij die types. Iets dergelijks vind je ook bij game-verslaafden die fanatiek
World of Warcraft spelen. Die hebben dan niets beters te doen. Onvolwassen gedrag, instant bevrediging van behoeften, opgesloten, narrow-minded en ogen op stokjes. Zo vergapen sommige christenen zich ook aan spektakelstukken over Apocalypse, Armageddon, Opname, het einde van de wereld en meer van dat moois. Lekker veel ongelukken, bloed, vuur en rookdamp.
Leuk allemaal, maar kom op zeg, gaan we dat nu letterlijk nemen?
Sylvester Stallone komt met twee nasmeulende shot-guns aan in de hemel: "Heer, het klusje is geklaard hoor"?. Ik moet er vaak erg om lachen. Om dat foute Hollywood christendom.
Maar je ontkomt er toch niet helemaal aan, als je eenmaal begint aan die letterlijke Bijbellezing. Dan wordt je toch een beetje een slangenmens die zich in duizend bochten moet wringen om het op een rijtje te krijgen.
Het druipt er vanaf dat die hele theologie gebaseerd is op een diepe angst voor de grote veranderingen die plaatsvinden in de wereld van vandaag. De teloorgang van het christelijk geloof, de kracht van het moderne denken, de effectieve verklaringen van de wetenschap en de opkomst van een veel individuelere godsdienst waarmee het grote, algemeen geldende verhaal niet meer bestaat. Jazeker de westerse beschaving kraakt in haar voegen. Ze dreigt haar ziel kwijt te raken. We raken los van elkaar, van de gemeenschap, van God.
Ik herken die angst. En het is een reële angst. Ik deel de zorgen die je daar over kunt hebben. De westerse wereld is in crisis, in een morele crisis. En dat heeft alles te maken met het verbroken contact met God. Maar moet je jezelf dan gaan uitleveren aan een toekomstscenario van de verschroeide aarde? Met de gedachte dat alles voorbij is? Dat er nooit meer verbetering komt? Dat het einde aanstaande is?
Zo word je als christen toch mede verantwoordelijk voor de teloorgang of niet soms? Ik vind dat onchristelijk.
Angst is een slechte raadgever. Ze doet je schuilen bij pseudo zekerheden, bij complotten en bij valse beloften van handige charlatans. Wanhopig wordt gezocht naar zekerheden en die worden dan gevonden in verzonnen scenario's waarin alles dat schrik aanjaagt vernietigd wordt, en waarin jij zegevierend wordt gered. Ik zie de logica wel in van zo'n geconstrueerde ontsnappingsroute en Openbaring biedt de perfecte tekst om dit eigentijdse verzinsel aan op te hangen, maar het is en blijft een modern, eigentijds construct, dat niet voortkomt uit geloof en hoop, maar uit angst en schulpgedrag.
Het punt is dat te gemakkelijk de sprong wordt gemaakt van een boek dat eigenlijk alleen verstaan kan worden in de tijd en de omstandigheden van toen. Apocalypsen waren toen een stijlvorm, een genre dat vaker werd gebruikt. Het ontstond tegen de achtergrond van een tomeloze onrust alom. Niet in het minst voor christenen die zich middenin die storm bevonden. Zij zijn in staat geweest om een Magnus Opus te schrijven dat zijn weerga niet kent: het boek Openbaring. Zonder dat er ook maar een fractie van de beschreven gebeurtenissen in het echt hebben plaatsgevonden.
Ik heb er niets op tegen om ook onze tijd te vergelijken met die tijd. Ook wij leven in tijden waarin er dramatisch veel verandert. Zeker kan Openbaring dan een lichtend en troostend geschrift zijn. Ik vind het ook een hoogtepunt uit de Bijbelse literatuur. Maar wat niet kan is de gedachte dat uit dit boek een adequate beschrijving of voorspelling gegeven kan worden over duizenden jaren na het schrijven van het boek, over onze tijd, of over de toekomst. De voorspellingen in het boek zijn verwachtingen, wensen, verlangens van christenen toen. Niets uit onze geschiedenis wijst er op dat Openbaring onze recente geschiedenis (van bijna 2000 jaar) goed heeft voorspeld. Niets wijst erop dat onze tijd adequaat in Openbaring wordt beschreven. Niets wijst erop dat de toekomst precies valt af te leiden uit de teksten van Openbaring.
Iedereen die dat wel beweerd heeft altijd 8 kantjes wazige tekst nodig om het aan te tonen: dit is dit en dat is dat en zus is zo en zo is zus....Gaap.
Mijn "te vuur en te zwaard" bestrijden moet je dan ook opvatten als een pastorale waarschuwing. De obsessie met alleen het boek Openbaring, de eenzijdige focus, de krampachtige poging om allerlei gebeurtenissen in verband te brengen met dit boek, ze leiden alleen maar tot steeds extremere posities. Want het gaat uit van de gedachte: "het moet en zal kloppen". En als het dan wat tegenvalt (als het op zich laat wachten, om het wat netter te zeggen), ja, wat dan?
Dan gaan we het kloppend maken. Dat moet en zal er iets gevonden worden om de tekst van toen te koppelen aan de tijd van nu.
Lees en gebruik Openbaring nu zoals het bedoeld is: als een boek dat de vervreemding en angst van gelovigen beschrijft, maar daar ook verwachting en hoop tegenover stelt, door zich voor te stellen dat er ooit een overrompelende en machtige zege van het goede over het kwade zal zijn. Dat God het laatste Woord heeft. Neem dat geloof over, die hoop, dat verlangen en die liefde tot God. En breek de woorden niet uit hun verband.
In een steeds weer herhaalde uitbarsting van dramatische taferelen wordt die verwachting bezongen en geschilderd. Het is een kunstwerk dat bijna ontploft van extatische emoties: woede, wraak, angst, verlangen, hoop, geloof.
Dat kan ons meer dan inspireren. Maar verwar de taal en het kunstwerk nu niet met de realiteit.
Het is net als een schilderij van Rembrandt. Groots, ontroerend, emotioneel, dramatisch. Je wordt er in meegezogen met hart en ziel. Maar neem de vorm niet letterlijk. Zou de verloren zoon er echt zo uitgezien hebben als Rembrandt schilderde? Of de oudste zoon? Of de Vader die hem met open armen ontvangt?
Daar gaat het toch niet om. Het gaat in zo'n kunstwerk om de uitbeelding van de genade en de redding. Om het moment van liefde, vergeving en omarming.
En o ja, dat schilderij kun je helemaal niet letterlijk nemen, want het is niet gebaseerd op een ware gebeurtenis, maar het is gebaseerd op een verhaal, een gelijkenis, een allegorie die Jezus heeft verteld. Er is geen direct band met een letterlijk te nemen werkelijkheid. Maar toch is het in al zijn beeldende kwaliteit een zuivere vertolking van Gods Woord. De ontroering, de werking, de waarheid, de echtheid en de waarde zijn er niet minder om.
Als je je hoofd zou gaan breken over de vraag naar welke land de verloren zoon nu in werkelijkheid gereisd heeft en in welke kleur de mantel van de oudste zoon is geschilderd, dan neem je het veel te letterlijk, dan mis je de bedoeling van de afbeelding en maak je jezelf belachelijk door triviaal en plat met het grote kunstwerk van Rembrandt (en met de allegorie van Jezus) om te gaan. Het gaat niet om de afbeelding als zodanig, maar om de betekenis. Het gaat niet om de vorm, maar om de inhoud. Het gaat niet om de letter, maar om de Geest van het kunstwerk.
Zo zie ik het ook met het boek Openbaring. Uiteindelijk verval je in een hele platte uitleg van het boek, als je het letterlijk gaat toepassen op gebeurtenissen die nu, duizenden jaren later, gebeuren. Ook van de klakkeloze aanname dat de stichting van de staat Israël een rechtstreekse vervulling is van Bijbelse profetieën ben ik bijvoorbeeld helemaal niet zeker.
Ik proef veel te veel fanatisme, onnadenkendheid, absolute overtuigingen en dogmatische verstarring bij mensen voor wie dit een uitgemaakte en absolute zaak is. Nogmaals, er zijn teveel verknipte types die dit soort opvattingen als een mantra herhalen. Soms heel beangstigend, om eerlijk te zijn.
Te vaak zie ik er godsdienstfanatici door ontstaan. Nooit meer lachen. Altijd een verbeten trek. Een wijzend vingertje dat priemend wijst naar inktzwarte agenda's, "alles gaat kapot", echte eindtijd-calvinisten.
Ik vind dat gevaarlijk. Want als het even anders loopt dan je dacht (misschien valt het wel mee en is er nog ongedachte genade), dan stort je hele wereld in elkaar. het enige teken dat gegeven werd was dat van Jona. Ook zo'n zeurkous: "Ik wist wel dat u barmhartig was..." zeurt hij tegen God. Dat had ie liever anders gezien. Hij had het prettiger gevonden als die hele stad in rook was opgegaan. Daar zat ie eigenlijk op te wachten. Niet dus.
Een instortende wereld, dat is wel het laatste dat in de Bijbel voorspeld wordt.
Het Koninkrijk van God is aangekondigd. Dat betekent: groei. Een nieuw begin. Zo lief heeft God de wereld gehad.
De nieuwe hemel en de nieuwe aarde, dat wordt het.
Zet dat geloof niet bij de vuilnis, omwille van een verdrukking van (slechts) 10 dagen.
Goede moed, de Heer vertraagt de belofte niet. Kom uit die schulp en leef in vreugde.
Dood en hel....ze kunnen me wat.
En eindtijd...daar doe ik niet aan. Mij is het eeuwige leven geschonken uit genade.
gravo