Berichtdoor Niagara » 03 jul 2018 09:24
In de tien geboden staat inderdaad: Eer je vader en je moeder (Exodus 20). Eren is wel wat anders dan dat je alles wat ze willen maar moet toelaten. Als je erg jong bent ben je nog helemaal afhankelijk, hoe ouder je wordt hoe zelfstandiger je wordt. Als je trouwt ‘verlaat je je vader en moeder, hang je je man/vrouw aan en word je met je man/vrouw één vlees’ (Mattheus 19:5). Dit betekent dat je op huwbare leeftijd door God prima in staat wordt geacht om in zulke mate keuzeonafhankelijk te zijn van je ouders. Het gaat er van uit dat je huwelijk alleen goed kan gaan als beide echtelieden genoeg afstand van de ouders hebben. En dat is ook waar, waarom denk je dat er zoveel schoonmoeder-grapjes bestaan?
Het eren van ouders zit als volwassene veel meer in respect voor ze hebben (dus niet zo kinderachtig doen als sommige mensen tegen ouderen/bejaarden praten terwijl de oudere nog volkomen helder van verstand is bijvoorbeeld) en voor ze zorgen als ze dat zelf niet meer kunnen. Bedenk dat in de tijd dat deze regel geschreven werd er geen bejaardentehuizen bestonden.
Respect hebben is wat anders dan iemand klakkeloos gehoorzamen. Als het goed is heb je respect voor een heleboel mensen, dat betekent niet dat je alles moet doen wat zij zeggen. Je mag je eigen mening hebben. Je vader en moeder eren moet uit je eigen hart komen, niet opgelegd in machtsmisbruik.
Er staat ook in de bijbel een boodschap voor ouders: Ouders, verbittert uw kinderen niet (Efeziërs 6:4, Colossenzen 3:21). Je moeder kan niet pleiten op jouw opdracht maar haar eigen boodschap daarbij niet gehoorzamen.
Bedenk wel, ik geef je deze teksten voor inzicht, niet om naar je moeders hoofd te smijten. Hoe moeilijk het ook is, wees liefdevol. Ook als je grenzen stelt. Kijk naar waarom ze dit doet, waaruit komt haar gedrag voort?
Dat begrip betekent niet dat je geen grenzen moet stellen.
Waarin moet je dan wel onvermurwbaar zijn, en waarin niet? Vergelijk het maar met iets als een chocoladepinda. De buitenkant is zacht, de binnenkant hard. De binnenkant, dat is de normen en waarden uit het geloof, je waarde in Christus, dat staat allemaal vast en daar wijk je niet in. De buitenkant is hoe je dat vormgeeft. Daarin kun je allerlei verschillende uitingen hebben, afhankelijk van de situatie.
Een voorbeeldje: als een stoplicht op rood staat, rijd je er niet doorheen toch? Is dat een vaste regel en daarom een stukje van de ‘harde binnenkant’? Je kunt jezelf een paar vragen stellen om daarachter te komen.
-Waaróm rijd je niet door rood? Omdat er anders zomaar ongelukken kunnen gebeuren. Want dit is hoe we dat in Nederland in het verkeer geregeld hebben.
-Zijn er ook situaties waarin het wél veilig is door rood te rijden voor mij als fietser/personenauto op de openbare weg in Nederland zonder enig risico te lopen op een ongeluk gerelateerd aan mijn door rood rijden? Ja hoor, midden in de nacht als er geen enkel verkeer is en ik goed kan overzien dat er nergens iemand aankomt kan ik prima door rood.
-Zijn er ook situaties waarin ik deze regel móet overtreden om ongelukken te voorkomen? Ja, als er bijvoorbeeld in de wachtende rij voor het stoplicht een ambulance niet langs kan en de enige ruimte die je kunt creëeren zit in het een klein stukje naar voren door het rode licht. Of als een vrachtwagen te hard aan komt rijden achter je, en je beter zelf een stukje door rood kunt rijden dan dat je dat dwars voor de vrachtwagen geduwd wordt.
Dit betekent dus, dat het houden aan rode stoplichten in bepaalde situaties (de meeste) een goede gewoonte is. Maar het is een uitingsvorm van de waarde die erachter ligt: het leven van anderen en mijzelf is kostbaar in Gods ogen en ik moet dat niet onnodig in gevaar brengen (door onnodig risico op het veroorzaken van ongelukken te lopen). Het niet door rood rijden is dus een buitenkantdingetje. Het kan veranderen als het houden aan de rood licht-regel de achterliggende waarde niet meer gehoorzaamt, maar juist tegenspreekt. In het geval van de ambulance is het leven van degene in de ambulance het meest direct in gevaar, dus geef je die ondanks rood licht voorrang, tenzij dat onvermijdelijk een ongeluk zou veroorzaken, waar ook weer een ambulance voor zou moeten komen etc. De waarde van ‘het leven is een kostbaar geschenk van God’ is hier de kern die niet veranderdt. De uitingsvorm daarvan verschilt per situatie.
De buitenkant is dus een uiting van de harde kern. Als hij in de situatie toepasbaar is, hoef je er niet van te wijken, alleen als hij in de situatie de harde kern juist tegrnspreekt.
Zo is het ook met respect voor je ouders. Als je kernwaarde is: ‘de relatie tussen mijn ouders en mij moet liefdevol en respectvol zijn’, kan dat er soms zelfs toe leiden dat je contact (tijdelijk) verbreekt. Hoe kan dat? Als de één heerst over de ander, de macht misbruikt, en het daardoor de ander onmogelijk maakt om een eigen persoon te zijn. Dan is er namelijk allesbehalve sprake van wederzijds respect. Dan is het respect geheel éénzijdig. Als jij als kind niet een eigen mening mag hebben, kan dit jou als persoon kapot maken. Je moet zelf een eigen persoon mogen zijn met een eigen wil, als dit je onmogelijk gemaakt wordt is dit zeer ongezond. Machtsmisbruik is het tegenovergestelde van respect. Dat ís je kind verbitteren. In dit geval moet je soms het contact verbreken uit respect voor de ouder. Het is namelijk niet respectvol om je ouder in de situatie te houden dat hij/zij jou niet liefdevol behandelt en zelf niet uit dat patroon kan komen, terwijl jij er wél wat aan kunt doen! Het getuigt juist van respect als je zegt: ‘ik laat jou niet langer in een giftige relatie, ik stap uit het contact zodat je tot inzicht komt en kunt veranderen. Dan wordt de relatie hopelijk gezonder en kunnen we later een prettig contact hebben.’
Dát is respect. Ook al kan de ouder dat niet zo zien op het moment dat je hem/haar confronteert. Als een wisselwerking erg giftig is, is afstand vaak een van de beste dingen om te doen, naast eerlijk en liefdevol benoemen van het probleem (dus niet uit wraak de waarheid vertellen en ook niet de waarheid verzwijgen om lief te zijn, maar met oog op herstel van de relatie eerlijk vertellen wat je ziet dat er misgaat). Soms willen mensen niet luisteren als je het ze eerlijk en liefdevol vertelt, dan kan het goed zijn om het contact tijdelijk te verbreken om je woorden kracht bij te zetten: je wilt niet langer in een respectloze relatie zijn, je wilt de ander daarin tegen zichzelf beschermen, het is menes en je laat je niet meer manipuleren.
De enige weg naar herstel van de relatie is als degene gaat werken aan zijn problemen (bijvoorbeeld met behulp van een psycholoog), en jou weer op een respectvolle manier behandelt, dat wil zeggen jouw meningen en keuzes respecteert. Dit is het enige wat je aangeeft op het moment dat de ouder jou weer op respectloze manier probeert te manipuleren tot meer contact. Hopelijk valt het kwartje dan een keer.
Probeer in de tijd van geen contact je eigen ervaring te verwerken en je eigen wil te vormen. Dit kan best wat tijd kosten. Ga in ieder geval niet van de ene naar de andere machtsmisbruiksituatie (bijvoorbeeld een manipulatieve vriendin of partner met een erg sterke eigen mening waardoor de jouwe ondersneeuwt. Er moet respect zijn in de relaties die dichtbij komen. Houd respectloze relaties op afstand).
Als er een zekere mate van respect is gekomen bij de ouder kun je weer enig contact opnemen. Verwacht daarvan niet de intensiteit van vroeger want dan gaat het geheid mis. Houd het gesprek over koetjes en kalfjes, dingen waarin de ouder zich niet geroepen voelt een vinger in de pap te steken. Doet hij/zij dat wel, dan geef je grens aan en als er niet geluisterd wordt beëindig je het bezoek. Houd de bezoeken sowieso niet te lang en niet te vaak. Hierin moet je zelf aftasten wat voor jou werkt. Je zult daarin wellicht een paar keer te ver gaan waardoor de ouder weer te veel gaat bepalen, wees daar alert op en trek je grenzen. Zelfstandig zijn betekent ook het zelf moeten doen, dus verwacht ook niet dat je ouder jou nog verzorgt of iets anders geeft wat bij kinderen hoort. Als je dat gaat aannemen houd je het foute patroon in stand.
De relatie kun je niet verbreken, het contact wel. De relatie is enkel te veranderen, hopelijk ten goede.
Ik heb zelf dit traject door gemoeten met mijn schoonmoeder, dat is wel anders dan als het je eigen ouder is natuurlijk, maar als je verder door wilt praten mag je me een PB sturen.