Wat mij onderhand wel is opgevallen, is dat de Bijbel niet geïnteresseerd is om de dienst aan God aan te duiden als een bepaalde religie, zoals je christendom, jodendom, islam, hindoeïsme etc. hebt. Dat in tegenstelling tot de Koran.
Wel gaat het in de Bijbel over het dienen van God, of het dienen van de afgoden. Over personen dus. Maar de abstractie 'religie' is mij vanuit de Bijbel onbekend.
Voorbeelden uit de Koran over de islam als godsdienst:
Soera 3:19:
Gewis, de ware godsdienst voor God is de Islam. En degenen, aan wie het Boek was gegeven, verschilden eerst onderling uit afgunst, nadat kennis tot hen was gekomen. En wie de tekenen van God verwerpt, (wete) dat God vlug is in het verrekenen.
Soera 3:85:
En wie een andere godsdienst zoekt dan de Islam, het zal van hem niet worden aanvaard en hij zal in het Hiernamaals onder de verliezers zijn.
Soera 5:3:
Verboden is u het gestorvene, het bloed en het varkensvlees en al waarover een andere naam dan die van God is aangeroepen; hetgeen is geworgd en is doodgeslagen en hetgeen is doodgevallen of hetgeen door de horens van dieren is gedood en hetgeen door een wild beest is aangevreten, behalve wat gij hebt geslacht. Verder hetgeen voor afgoden is geslacht en wat gij loot door pijlen, dit is een overtreding. Heden zullen de ongelovigen aan uw godsdienst wanhopen. Vreest dus niet hen, maar Mij. Nu heb Ik uw godsdienst voor u vervolmaakt, Mijn gunst aan u voltooid en de Islam voor u als godsdienst gekozen. Maar wie door honger wordt gedwongen zonder dat hij tot de zonde is geneigd, voorzeker, God is Vergevensgezind, Genadevol.
Soera 9:33:
Hij is het, Die Zijn boodschapper met leiding en de ware godsdienst heeft gezonden om deze te doen zegevieren boven alle godsdiensten, ofschoon de afgodendienaren er afkerig van zijn.
Soera 12:40:
"Gij aanbidt naast God niets, dan ijdele namen die je hebt uitgedacht, jij en uw vaderen; God heeft daar geen gezag voor neergezonden. De beslissing berust bij God alleen. Hij heeft bevolen dat je naast Hem niets zult aanbidden. Dit is de juiste godsdienst, maar de meeste mensen beseffen het niet."
Soera 24:55:
God heeft aan degenen onder u die geloven en goede werken verrichten beloofd, dat Hij hen voorzeker tot stedehouders op aarde zal stellen, zoals Hij degenen die vóór hen waren tot stedehouders maakte en dat Hij de godsdienst, die Hij voor hen heeft gekozen, zeker zal bevestigen, en dat Hij hun na hun vrees, vrede en veiligheid zal geven; Mij zullen zij aanbidden en niets met Mij vereenzelvigen. Maar wie daarna het geloof verwerpen, zullen overtreders zijn
Soera 30:43:
Richt uw aangezicht tot de juiste godsdienst, voordat de Dag komt, die door niemand afgewend kan worden buiten God. Op die Dag zal het mensdom worden gescheiden.
Soera 48:28:
Hij is het, Die Zijn boodschapper met leiding en de godsdienst der Waarheid heeft gezonden, opdat Hij hem moge doen zegevieren over alle (andere) godsdiensten. En God is als Getuige voldoende.
Soera 61:9:
Hij is het Die Zijn boodschapper heeft gezonden met leiding en de godsdienst der Waarheid, opdat hij deze moge doen zegevieren over alle andere godsdiensten, al zijn de afgodendienaren er afkerig van.
Soera 110:1-3a:
1. Als de hulp van God en overwinning komt,
2. En je de mensen groepsgewijze ziet binnentreden tot Gods godsdienst,
3. Roem dan jouw Heer met de lof...
Dit zijn voorbeelden van koranteksten, die ik opgezocht heb met het woord 'godsdienst'.
Er zijn meer teksten waarin het woord 'godsdienst' voorkomt. Maar het ging hier om godsdienst als afgebakende godsdienst, zoals wij daar een aantal van kennen in onze wereld.
Nu is het lastige, dat godsdienst die betekenis niet alleen maar hoeft te hebben. De meer praktische betekenis als 'dienst/toewijding aan God' (binnen het kader van wat het ware geloof is) valt er evengoed onder. Dat is een andere betekenis, dan wat de term 'religie' van deze discussie bedoelt, lijkt mij. Ik zat mij af te vragen, in hoeverre die meer praktische betekenis ook van toepassing kan zijn bij bepaalde koranteksten. Maar dat godsdienst in de koran voorkomt als
de islam of een andere religie blijkt denk ik toch wel duidelijk uit bovenstaande teksten.
Er is een tekst in de Bijbel waar ik de term godsdienst ook kan vinden. Maar dan gaat het niet over een religie, zoals het christendom, het jodendom of whatever, maar daar is voor mijn gevoel meer sprake van de praktische betekenis van: God dienen. Ik denk aan
Romeinen 10:
1:
Ik roep u er dan toe op, broeders, door de ontfermingen van God, om uw lichamen aan God te wijden als een levend offer, heilig en voor God welbehaaglijk: dat is uw redelijke godsdienst.
Het Griekse woord is λατρεια, en het wordt in de NBG'51, WV en NBV vertaald met eredienst. Dus ja, dan heb je inderdaad wel duidelijk een andere betekenis dan: godsdienst als geïnstitutionaliseerd systeem.
Wat zou de reden zijn van dit verschil?
Het lijkt mij in ieder geval wel duidelijk, dat het niet daarin ligt, dat we hier te maken hebben met een fenomeen wat er in de tijd van de Bijbel niet was, en wat er in de tijd van de Koran wel was. Want ook de Egyptenaren hadden hun godsdienst. Daar zal Mozes wel heel duidelijk mee te maken hebben gehad. En in de wereld waarin Israël leefde, waren er diverse religies. En ook in de tijd van Jezus was dat zonder twijfel zo. En toch rept ook Jezus met geen enkel woord over religies, en 'zijn religie'. (Wordt Jezus niet veelal aangeduid als de stichter van het christendom?)
Wat het kardinale verschil is, wat hier achter zit, dat zou wel eens naar voren kunnen komen in soera 30:30 van de Koran. Daar staat:
Daarom, richt uw aangezicht oprecht tot de (ware) godsdienst, overeenkomstig de natuur naar welke God de mensen heeft geschapen. - De schepping van God kent geen verandering. - Dat is het ware geloof. Maar de meeste mensen weten het niet. -
Tja, dan zijn we inderdaad wel in een sfeer beland, die totaal haaks staat op wat we als gereformeerde christenen belijden. Het lijkt erop dat de Koran het verschijnsel van de menselijke religie ziet als iets, waarmee we wat kunnen voor God, om Hem te bereiken. Maar de Bijbel leert, dat de mens dood is in de zonde. Zijn godsdienst, zijn geïnstitutionaliseerde religie, is volstrekt waardeloos, en telt niet voor God. Hij blijft er net zo verloren mee als dat hij zonder dat systeem is. De mens wordt niet gered met een eigen religieus systeem, hij kan geen ladder leggen van hemzelf naar God. Jezus Christus moest neerdalen naar de mensen, om hen te redden door zijn kruisdood. Alleen in Christus kan er voldaan worden aan de maatstaf van smetteloze volmaaktheid. Alleen in Christus is er uitzicht op een leven met God, en krijgt het weer zin om God te dienen. Niet om er wat mee te verdienen, maar omdat er betaling is voor de onbetaalbare schuld van de zonde, en zo uitzicht op het eeuwige leven.
In de Koran ontbreekt dit besef. Ja, Allah wordt zeker wel als de volmaakte en als de oordeler geschilderd. En het gaat ook over het eeuwige leven. Maar de mens moet toch maar zelf met zijn eigen godsdienst - ook al is die dan geopenbaard door Allah in de Koran - zich zien te redden voor Allah. Het beste lukt dat dan met de islam, de religie van de beste kwaliteit, die Allah heeft gegeven. Een kwestie van koophandel dus, waarin de mens zijn eigen heil moet betalen.
Over de zondeval, en de gevolgen daarvan spreekt Soera 30:30 niet. Dat speelt geen rol. Volgens de Koran is de mens van nature goed genoeg om God te dienen.