Graag zou ik eens een poging doen om een aantal voorwaarden op een rij te zetten, die een succesvolle doorstart van christelijke kerken en gemeenten mogelijk zouden maken.
Hoeveel mensen zich nog thuis mogen voelen in een kerk en hoeveel evangelische gemeenten nog mogen vollopen met afgehaakte kerkmensen, dit alles kan niet verbloemen, dat de christelijk gemeenschap in z'n geheel op z'n retour is. Inderdaad, het is geen wereldwijd verschijnsel. In andere werelddelen groeien christelijke groeperingen. Maar wat hebben wij daaraan? Het is juist de typisch westerse ontwikkeling in denken en doen, die geleid heeft tot kerkverlating en relevantie-verlies van kerk en christendom. Het is eerder te verwachten dat de westerse invloeden wereldwijd dit proces daar ook op gang zullen brengen, dan dat er omgekeerd een christelijke restauratie zal plaatvinden in het Westen onder invloed van aziatisch, afrikaans of latijns-amerikaans christendom.
Kortom, we hebben een probleem.
De kern van het probleem is volgens mij, dat mensen niet meer kunnen geloven op de wijze waarop de christelijke kerk hen daartoe uitnodigt. Voor veel mensen is het bestaan van God als een Persoon, die de hand heeft in allerlei concrete en aanwijsbare zaken op aarde niet langer mogelijk. Zij identificeren zich veel meer met de mentaliteit, het elan, de inspiratie en de geest van wat in de Bijbel staat. Goedheid, rechtvaardigheid, barmhartigheid zijn universele waarden, waar de mensen altijd naar zullen blijven verlangen. Uit de Bijbel en uit christelijke getuigenissen wil men deze begrippen graag overnemen. Zelfs paktische aanwijzingen, hoe deze dingen gerealiseerd kunnen worden in jezelf of bij anderen vinden gretig aftrek. Maar alsjeblieft niet meer dat all-inclusive pakket van een God die alles weet en ziet en de toekomst kent en ons beproeft of straft. Of de God, die allerlei regels afkondigt en een hele schare vrome handhavers heeft, die mensen precies laten weten wat er wel mag en wat er niet mag. Geen gedoe meer over gedoopt moeten zijn, dit of dat moeten onderschrijven, weten of leren. Geen concrete onvrijheden meer. Voor velen gaat dat geheel in tegen het gebod van de liefde. Liefde, dat is een begrip, dat gaat om verbondenheid, heelheid en relatie. Mensen zoeken troost, omdat ze ook niet meer geloven in een hemel en een hel. Zij hebben reeds lang de conclusie gerokken, dat het inderdaad zo is, dat het leven kort is en dat we moeten leren leven met de eindigheid van onszelf. Daarna is er geen ander leven meer. Zeker, dat is een ontmoedigende gedachte, maar daarom wil men een religie, die daar tegenin een belangrijke impuls kan geven. Laat religie ons leven verbeteren, zodat we een menselijker bestaan hebben en laat religie werk maken van de écht belangrijke dingen: elkaar ontmoeten, respecteren, helpen, bijstaan en troosten.
Dat is wat veel mensen willen. Gewoon een manier om een goed leven met elkaar te hebben.
Christenen hebben één troef in handen, wat dat aangaat: de mens Jezus. Misschien zouden we veel meer met zijn verhalen moeten doen. Zonder allerlei theologien over of hij nu God is of niet. En of er een God is of niet.
Jezus was gewoon een mens, die weliswaar enorm sterk in God geloofde, zelf zo sterk alsof God zijn vader was, maar wij kunnen niet meer zo geloven, zoals dat vroeger kon. Wij kunnen niet meer geloven, zoals Jezus geloofde.
wat we wel kunnen is van zijn mentaliteit, houding en inzicht leren. En begrijpen, dat we daarmee risico lopen, maar dat het dat wel waard is.
Onze "kerk" zou veel meer getekend moeten worden door een prettige sfeer. Een menselijke, niet opdringerige sfeer, waar iedereen zich gelijk welkom voelt en gerespecteerd. Gewoon de deur open zetten en maar zien wie er komt. Vragen naar iemands naam, achtergrond en levensverhaal. Meer is het eigenlijk niet. Zodat er vriendschappen ontstaan. Zo kunnen we samen iets doen tegen de hardheid soms van het leven.
Misschien zelfs wel geen kerk meer, maar alleen maar een ruimte, waarin men vastbesloten is om dezelfde liefdevolle sfeer te scheppen als Jezus schiep.
try